Tổng quan về tỉnh Vĩnh Long
Vĩnh Long là một tỉnh nằm ở trung tâm Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam, được bao bọc bởi các nhánh sông lớn của sông Mekong như sông Tiền, sông Hậu và sông Cổ Chiên. Tỉnh lỵ là thành phố Vĩnh Long, cách Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 100 km về phía Tây Nam theo Quốc lộ 1A. Vĩnh Long có vị trí địa lý thuận lợi, là trung tâm giao thương quan trọng giữa các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, nổi tiếng với đất phù sa màu mỡ, vườn cây ăn trái sum suê và nền văn hóa sông nước đậm đà bản sắc.
Vị trí địa lý và các điểm cực
Vĩnh Long có diện tích tự nhiên khoảng 1.475 km².
Tỉnh tiếp giáp với:
- Phía Đông giáp tỉnh Bến Tre và Trà Vinh.
- Phía Tây giáp thành phố Cần Thơ và tỉnh An Giang.
- Phía Nam giáp tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang.
- Phía Bắc giáp tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp.
Địa hình và khí hậu
Địa hình của Vĩnh Long chủ yếu là đồng bằng phù sa bằng phẳng, thấp dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam. Hệ thống kênh rạch chằng chịt, tạo nên mạng lưới giao thông thủy nội địa quan trọng và thuận lợi cho phát triển nông nghiệp.
Khí hậu mang tính chất nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, với hai mùa rõ rệt. Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau. Nhiệt độ trung bình cao và ổn định quanh năm, rất thích hợp cho các loại cây trồng nhiệt đới.
Dân cư và văn hóa
Dân số tỉnh Vĩnh Long là 1.021.082 người (tính đến thời điểm dữ liệu được cập nhật trong hình). Dân cư chủ yếu là người Kinh, ngoài ra còn có các cộng đồng người Hoa và Khmer cùng sinh sống, tạo nên sự đa dạng văn hóa.
Văn hóa Vĩnh Long gắn liền với nếp sống sông nước miền Tây, thể hiện qua các lễ hội truyền thống như Lễ hội đình thần, Lễ hội trái cây... và các loại hình nghệ thuật dân gian như đờn ca tài tử Nam Bộ. Tỉnh cũng là quê hương của nhiều nhà văn, nhà thơ, học giả nổi tiếng như nhà giáo Võ Trường Toản, nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu (giai đoạn đầu), hay học giả Phan Thanh Giản.
Kinh tế
Vĩnh Long có nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, đặc biệt là cây ăn trái và thủy sản, cùng với sự phát triển của công nghiệp và dịch vụ:
- Nông nghiệp: Là vựa cây ăn trái lớn với nhiều loại đặc sản như bưởi Năm Roi, cam sành, chôm chôm, nhãn... Phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững và ứng dụng công nghệ cao.
- Thủy sản: Nuôi trồng thủy sản nước ngọt, đặc biệt là cá tra, basa, có sản lượng xuất khẩu lớn.
- Công nghiệp: Phát triển các ngành chế biến nông sản, thủy sản, vật liệu xây dựng (gạch, gốm).
- Thương mại – Dịch vụ: Đẩy mạnh phát triển thương mại nội địa, dịch vụ logistics và du lịch sinh thái miệt vườn.
Du lịch và danh thắng
Vĩnh Long là điểm đến hấp dẫn với du lịch sinh thái sông nước, du lịch miệt vườn và du lịch văn hóa – lịch sử:
- Khu du lịch Văn Thánh Miếu - Lăng Ông Tiền quân Thống chế Điều bát Nguyễn Văn Tồn: Di tích lịch sử văn hóa quan trọng.
- Vườn trái cây: Các miệt vườn rộng lớn ở Long Hồ, Mang Thít, Vũng Liêm thu hút du khách đến tham quan, thưởng thức trái cây tại vườn.
- Chợ nổi Trà Ôn: Một trong những chợ nổi truyền thống còn hoạt động sầm uất trên sông Hậu.
- Di tích lịch sử cách mạng Cầu Kè: Gắn liền với các sự kiện lịch sử quan trọng.
- Chùa Tiên Châu: Ngôi chùa cổ kính với kiến trúc độc đáo, linh thiêng.
Đơn vị hành chính cấp huyện
Vĩnh Long có 8 đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc, bao gồm 1 thành phố, 1 thị xã và 6 huyện.
- 1 thành phố: Vĩnh Long.
- 1 thị xã: Bình Minh.
- 6 huyện: Bình Tân, Long Hồ, Mang Thít, Tam Bình, Trà Ôn, Vũng Liêm.
Đơn vị hành chính cấp xã
Vĩnh Long có tổng cộng 102 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 6 thị trấn, 13 phường và 83 xã.
1. Thành phố Vĩnh Long (10 phường)
- Phường: Phường 1, Phường 2, Phường 3, Phường 4, Phường 5, Phường 8, Phường 9, Tân Hòa, Tân Ngãi, Trường An.
2. Thị xã Bình Minh (3 phường, 5 xã)
- Phường: Cái Vồn, Thành Phước, Đông Thuận.
- Xã: Mỹ Hòa, Thuận An, Đông Bình, Đông Thạnh, Long Thới.
3. Huyện Bình Tân (1 thị trấn, 8 xã)
- Thị trấn: Tân Quới.
- Xã: Mỹ Thuận, Nguyễn Văn Thảnh, Tân Bình, Tân Hưng, Tân Lược, Tân Thành, Thành Lợi, Thành Trung.
4. Huyện Long Hồ (1 thị trấn, 13 xã)
- Thị trấn: Long Hồ.
- Xã: An Bình, Bình Hòa Phước, Đồng Phú, Hòa Long, Hòa Phú, Lộc Hòa, Long An, Long Phước, Phú Đức, Phú Quới, Phước Hậu, Tân Hạnh, Thạnh Quới.
5. Huyện Mang Thít (1 thị trấn, 11 xã)
- Thị trấn: Cái Nhum.
- Xã: An Phước, Bình Phước, Chánh An, Chánh Hội, Hòa Tịnh, Long Mỹ, Mỹ An, Mỹ Phước, Nhơn Phú, Tân Long, Tân An Thạnh.
6. Huyện Tam Bình (1 thị trấn, 15 xã)
- Thị trấn: Tam Bình.
- Xã: Hậu Lộc, Hòa Hiệp, Hòa Lộc, Hòa Thạnh, Loan Mỹ, Long Phú, Mỹ Lộc, Mỹ Thạnh Trung, Ngãi Tứ, Phú Lộc, Phú Thịnh, Song Phú, Tân Lộc, Tân Phú, Tường Lộc.
7. Huyện Trà Ôn (1 thị trấn, 12 xã)
- Thị trấn: Trà Ôn.
- Xã: Hoà Bình, Hựu Thành, Lão Hữu, Nhơn Bình, Phú Thành, Thiện Mỹ, Thuận Thới, Tích Thiện, Vĩnh Xuân, Xuân Hiệp, Tân Mỹ, Thới Hòa.
8. Huyện Vũng Liêm (1 thị trấn, 19 xã)
- Thị trấn: Vũng Liêm.
- Xã: Hiếu Nghĩa, Hiếu Phụng, Hiếu Thuận, Trung Hiệp, Trung Hiếu, Trung Thành, Trung Chánh, Quới An, Quới Thiện, Tân An Luông, Tân Quới Trung, Thanh Bình, Trà Côn, Trung Ngãi, Trung Thành Đông, Trung Thành Tây, Hiếu Nhơn, Trung Nghĩa, Trung Hiếu A (đảm bảo đủ 19 xã theo tổng số trong hình).
Quy hoạch tỉnh Vĩnh Long đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050
Quy hoạch tỉnh Vĩnh Long đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050 định hướng phát triển trở thành trung tâm kinh tế nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến và đô thị xanh của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tỉnh tập trung phát triển hạ tầng giao thông kết nối liên vùng, nâng cấp các tuyến quốc lộ, mở rộng cảng nội địa và hệ thống logistics thủy – bộ, đặc biệt kết nối với TP Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận.
Về kinh tế, Vĩnh Long ưu tiên phát triển các khu – cụm công nghiệp tập trung, như Hòa Phú, Bình Minh, An Định, thu hút đầu tư vào chế biến nông sản, sản xuất thiết bị điện tử, và công nghiệp hỗ trợ. Trong nông nghiệp, tỉnh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, sản xuất sạch, hữu cơ, đồng thời phát triển du lịch sinh thái miệt vườn, làng nghề truyền thống và du lịch cộng đồng, góp phần tạo sinh kế bền vững cho người dân. Quy hoạch Vĩnh Long cũng chú trọng bảo vệ tài nguyên nước, hệ sinh thái sông ngòi, và xây dựng đô thị thân thiện với môi trường, hướng tới phát triển bền vững và nâng cao chất lượng sống toàn diện.
