Tổng quan về tỉnh Trà Vinh
Trà Vinh là một tỉnh duyên hải thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam, nằm giữa sông Tiền và sông Hậu, với bờ biển dài 65 km. Tỉnh lỵ là thành phố Trà Vinh , cách Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 130 km về phía Tây Nam theo Quốc lộ 53. Trà Vinh là tỉnh có đông đồng bào Khmer sinh sống, tạo nên một bản sắc văn hóa đa dạng, độc đáo với nhiều chùa chiền Khmer cổ kính. Vị trí địa lý đặc thù giúp Trà Vinh có tiềm năng phát triển kinh tế biển, nuôi trồng thủy sản và nông nghiệp.
Vị trí địa lý và các điểm cực
Trà Vinh có diện tích tự nhiên khoảng 2.341 km².
Tỉnh tiếp giáp với:
- Phía Đông g iáp Biển Đông.
- Phía Tây g iáp tỉnh Vĩnh Long .
- Phía Nam g iáp tỉnh Sóc Trăng .
- Phía Bắc g iáp tỉnh Bến Tre .
Các điểm cực địa lý của tỉnh:
- Điểm cực Bắc: Xã An Trường A, huyện Càng Long.
- Điểm cực Nam: Xã Long Khánh, huyện Duyên Hải.
- Điểm cực Tây: Xã Phương Thạnh, huyện Càng Long.
- Điểm cực Đông: Xã Mỹ Long Nam, huyện Cầu Ngang.
Từ ngày 1/7/2025, sáp nhập toàn bộ địa giới hành chính tỉnh Bến Tre và tỉnh Trà Vinh vào tỉnh Vĩnh Long, thống nhất tên gọi là tỉnh Vĩnh Long .
Địa hình và khí hậu
Địa hình của Trà Vinh tương đối bằng phẳng, thấp dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam, đặc trưng của vùng đồng bằng ven biển.
- Vùng ven biển: Chịu ảnh hưởng của thủy triều, có hệ thống cồn cát, bãi bồi, đất nhiễm mặn.
- Vùng nội địa: Đất đai màu mỡ do phù sa sông bồi đắp, thích hợp cho trồng lúa, cây ăn trái và cây công nghiệp ngắn ngày.
Khí hậu mang tính chất nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, với hai mùa rõ rệt. Mùa mưa kéo dài từ tháng 5 đến tháng 11, mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau. Nhiệt độ trung bình cao và ổn định quanh năm.
Dân cư và văn hóa
Tính đến năm 2022, Trà Vinh có khoảng 1,02 triệu dân. Dân cư đa dạng với ba dân tộc chính cùng sinh sống hòa thuận là Kinh, Khmer, Hoa . Cộng đồng người Khmer chiếm khoảng 30% dân số, tạo nên nét văn hóa đặc trưng với hàng trăm ngôi chùa Khmer cổ kính, kiến trúc độc đáo.
Văn hóa Trà Vinh đậm đà bản sắc dân tộc, thể hiện qua các lễ hội truyền thống như Lễ hội Ok Om Bok , Lễ hội Chol Chnam Thmay , Lễ hội Sene Dolta của người Khmer; các làn điệu dân ca, đờn ca tài tử Nam Bộ và các món ăn đặc sản vùng miền.
Kinh tế
Trà Vinh có nền kinh tế phát triển dựa trên nông nghiệp, thủy sản và đang đẩy mạnh công nghiệp, năng lượng tái tạo:
- Nông nghiệp: Trồng lúa (lúa đặc sản), cây ăn trái (nhãn, sầu riêng, chôm chôm), và các cây công nghiệp như dừa.
- Thủy sản: Nuôi trồng và khai thác thủy sản (tôm sú, tôm thẻ chân trắng, cá tra) là ngành kinh tế mũi nhọn, đặc biệt ở các vùng ven biển và nước lợ.
- Công nghiệp: Phát triển các ngành chế biến nông thủy sản, điện gió, nhiệt điện (Trung tâm Điện lực Duyên Hải).
- Thương mại – Dịch vụ: Phát triển các hoạt động thương mại, dịch vụ du lịch, đặc biệt là du lịch tâm linh và du lịch sinh thái.
Du lịch và danh thắng
Trà Vinh là điểm đến hấp dẫn với du lịch văn hóa tâm linh, du lịch sinh thái và du lịch biển:
- Ao Bà Om (Ao Vuông): Di tích danh lam thắng cảnh cấp quốc gia, gắn liền với truyền thuyết về công lao của phụ nữ Khmer.
- Chùa Hang (Komponyôl): Ngôi chùa Khmer cổ kính, độc đáo với kiến trúc gắn liền với hang động, là nơi trú ngụ của hàng vạn con chim yến.
- Chùa Âng (Angkorajaborey): Ngôi chùa Khmer lâu đời nhất ở Trà Vinh, mang đậm phong cách kiến trúc Angkor.
- Khu du lịch sinh thái rừng đước và biển Ba Động: Với bãi biển dài, rừng đước nguyên sinh, thích hợp cho du lịch nghỉ dưỡng và khám phá.
- Cù Lao Long Trị: Vùng đất cù lao sông nước với vườn cây ăn trái, ẩm thực đặc sản.
- Bảo tàng Văn hóa Khmer: Nơi trưng bày các hiện vật, trang phục, nhạc cụ truyền thống của đồng bào Khmer.
Đơn vị hành chính cấp huyện
Hiện nay, tỉnh Trà Vinh có 9 đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc, bao gồm:
- 1 thành phố: Trà Vinh.
- 1 thị xã: Duyên Hải.
- 7 huyện: Càng Long, Cầu Kè, Cầu Ngang, Châu Thành, Duyên Hải, Tiểu Cần, Trà Cú.
Đơn vị hành chính cấp xã
Trà Vinh có tổng cộng 104 đơn vị hành chính cấp xã , bao gồm 9 phường, 10 thị trấn và 85 xã . Chi tiết các đơn vị hành chính cấp xã như sau:
1. Thành phố Trà Vinh (7 phường, 1 xã)
- Phường: Phường 1, Phường 2, Phường 3, Phường 4, Phường 5, Phường 6, Phường 7.
- Xã: Long Đức.
2. Thị xã Duyên Hải (2 phường, 5 xã)
- Phường: Phường 1, Phường 2.
- Xã: Dân Thành, Hiệp Thạnh, Long Hữu, Trường Long Hòa, Long Toàn.
3. Huyện Càng Long (1 thị trấn, 13 xã)
- Thị trấn: Càng Long.
- Xã: An Trường, An Trường A, Bình Phú, Đại Phúc, Đại Phước, Đức Mỹ, Huyền Hội, Mỹ Cẩm, Nhị Long, Nhị Long Phú, Phương Thạnh, Tân An, Tân Bình.
4. Huyện Cầu Kè (1 thị trấn, 10 xã)
- Thị trấn: Cầu Kè.
- Xã: An Phú Tân, Châu Điền, Hòa Ân, Hòa Tân, Phong Phú, Phong Thạnh, Tam Ngãi, Thạnh Phú, Thông Hòa, Ninh Thới.
5. Huyện Cầu Ngang (2 thị trấn, 13 xã)
- Thị trấn: Cầu Ngang, Mỹ Long.
- Xã: Hiệp Hòa, Hiệp Mỹ Đông, Hiệp Mỹ Tây, Kim Hòa, Long Sơn, Mỹ Hòa, Mỹ Long Bắc, Mỹ Long Nam, Nhị Trường, Thạnh Hòa Sơn, Thuận Hòa, Trường Thọ, Long Khánh.
6. Huyện Châu Thành (1 thị trấn, 13 xã)
- Thị trấn: Châu Thành.
- Xã: Đa Lộc, Hòa Thuận, Hưng Mỹ, Long Hòa, Lương Hòa, Lương Hòa A, Mỹ Chánh, Nguyệt Hóa, Phước Hảo, Song Lộc, Thanh Mỹ, Hòa Lợi, Kim Long.
7. Huyện Duyên Hải (1 thị trấn, 6 xã)
- Thị trấn: Long Thành.
- Xã: Đông Hải, Đôn Châu, Đôn Xuân, Ngũ Lạc, Long Vĩnh, Long Khánh.
8. Huyện Tiểu Cần (2 thị trấn, 9 xã)
- Thị trấn: Tiểu Cần, Cầu Quan.
- Xã: Hiếu Tử, Hiếu Trung, Hùng Hòa, Long Thới, Ngãi Hùng, Tập Ngãi, Tân Hòa, Tân Hùng, Phú Cần.
9. Huyện Trà Cú (2 thị trấn, 15 xã)
- Thị trấn: Trà Cú, Định An.
- Xã: An Quảng Hữu, Đại An, Đại Phước, Hàm Giang, Hàm Tân, Kim Sơn, Long Hiệp, Lưu Nghiệp Anh, Ngãi Xuyên, Ngọc Biên, Phước Hưng, Tân Hiệp, Tập Sơn, Thanh Sơn, Đôn Xuân.
Định hướng quy hoạch tỉnh Trà Vinh
Quy hoạch tỉnh Trà Vinh đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050 xác định định hướng trở thành trung tâm năng lượng sạch, công nghiệp chế biến và nông nghiệp bền vững của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tỉnh tập trung phát triển đồng bộ hạ tầng giao thông – cảng biển – logistics, nổi bật với cảng Định An, tuyến đường ven biển và kết nối liên tỉnh qua cầu Cổ Chiên, cầu Long Bình – Đại Ngãi.
Về kinh tế, Trà Vinh ưu tiên phát triển Khu kinh tế Định An và các khu công nghiệp như Long Đức, Cầu Quan , thu hút đầu tư vào điện gió, điện mặt trời, chế biến thủy – hải sản, và công nghiệp phụ trợ . Trong nông nghiệp, tỉnh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, phát triển vùng nguyên liệu sạch và chuỗi giá trị nông sản. Bên cạnh đó, Trà Vinh chú trọng bảo tồn văn hóa Khmer, phát triển du lịch sinh thái – văn hóa – tâm linh , xây dựng các đô thị xanh, thông minh và nâng cao chất lượng sống bền vững cho người dân.
