Tổng quan về tỉnh Ninh Thuận
Tỉnh Ninh Thuận nằm ở vùng Duyên hải Nam Trung Bộ Việt Nam, có vị trí địa lý chiến lược kết nối các vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Phía bắc Ninh Thuận giáp tỉnh Khánh Hòa (qua đèo Cả và dãy núi Hòn Bà), phía nam giáp tỉnh Bình Thuận (qua đèo Ngoạn Mục và đèo Cà Ná), phía tây giáp tỉnh Lâm Đồng với địa hình đồi núi cao và phía đông giáp Biển Đông với đường bờ biển dài hơn 105 km. Diện tích tự nhiên của tỉnh khoảng 3.355,3 km² , đứng thứ 42 trong số 63 tỉnh, thành cả nước. Dân số tỉnh tính đến năm 2025 khoảng 590.467 người , xếp thứ 59 về dân số, với mật độ dân cư trung bình khoảng 176 người/km².
Các điểm cực địa lý của tỉnh Ninh Thuận gồm:
- Cực Bắc : Thuộc địa bàn xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải – giáp ranh tỉnh Khánh Hòa.
- Cực Nam : Nằm tại khu vực xã Phước Diêm, huyện Thuận Nam – gần đèo Cà Ná, giáp ranh tỉnh Bình Thuận.
- Cực Tây : Thuộc xã Phước Bình, huyện Bác Ái – giáp ranh với tỉnh Lâm Đồng, nằm trong vùng rừng núi phía tây tỉnh.
- Cực Đông : Nằm ở khu vực Mũi Dinh, xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam – một trong những điểm cực đông nổi bật của đất liền miền Trung Nam Bộ.
Về địa hình, Ninh Thuận có sự phân hóa rõ rệt với ba vùng sinh thái:
- Vùng đồng bằng ven biển tập trung các đô thị, khu dân cư và trung tâm kinh tế – xã hội lớn, như thành phố Phan Rang – Tháp Chàm.
- Vùng đồi núi và cao nguyên nằm ở phía tây và tây bắc tỉnh, địa hình dốc, độ cao trung bình từ 200–1.500 m, có các dãy núi nổi bật như núi Sương Mù (1.652 m, cao nhất tỉnh) và núi Chúa (1.040 m, trong Vườn quốc gia Núi Chúa).
- Vùng bán hoang mạc ven biển , nổi bật với điều kiện khô hạn đặc trưng, nhiều cát, nắng nhiều và lượng mưa cực thấp.
Khí hậu của Ninh Thuận mang tính chất khô hạn rõ rệt, thuộc nhóm cận hoang mạc – bán hoang mạc. Lượng mưa trung bình năm chỉ khoảng 650 mm , thấp nhất cả nước. Mùa khô kéo dài từ tháng 11 đến tháng 8 năm sau , khiến tỉnh thường xuyên đối mặt với tình trạng thiếu nước cho sinh hoạt và sản xuất. Tuy nhiên, điều này lại tạo điều kiện thuận lợi để phát triển các lĩnh vực như năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) , trồng nho, táo, tỏi và du lịch sinh thái đặc thù vùng khô hạn .
Đơn vị hành chính cấp huyện
Về hành chính, Ninh Thuận có 7 đơn vị cấp huyện, gồm 1 thành phố (Phan Rang – Tháp Chàm) và 6 huyện: Bác Ái, Ninh Hải, Ninh Phước, Ninh Sơn, Thuận Bắc, Thuận Nam.
Đơn vị hành chính cấp xã
Tính đến ngày 1 tháng 11 năm 2024 , tỉnh Ninh Thuận có tổng cộng 62 đơn vị hành chính cấp xã , bao gồm: 12 phường, 3 thị trấn, 47 xã.
Dưới đây là danh sách các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Ninh Thuận , được phân theo từng đơn vị hành chính cấp huyện :
1. Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm (12 phường, 1 xã)
- Phường : Kinh Dinh, Phủ Hà, Đạo Long, Đài Sơn, Mỹ Bình, Mỹ Đông, Mỹ Hải, Đông Hải, Phước Mỹ, Văn Hải, Tấn Tài, Thanh Sơn
- Xã : Thành Hải.
2. Huyện Ninh Phước (1 thị trấn, 7 xã)
- Thị trấn : Phước Dân
- Xã : Phước Hải, Phước Hữu, Phước Sơn, Phước Thái, Phước Vinh, Phước Nam, An Hải.
3. Huyện Ninh Hải (1 thị trấn, 8 xã)
- Thị trấn : Khánh Hải
- Xã : Tân Hải, Phương Hải, Tri Hải, Xuân Hải, Thanh Hải, Vĩnh Hải, Nhơn Hải, Hộ Hải.
4. Huyện Ninh Sơn (1 thị trấn, 7 xã)
- Thị trấn : Tân Sơn
- Xã : Quảng Sơn, Lâm Sơn, Lương Sơn, Mỹ Sơn, Nhơn Sơn, Ma Nới, Hòa Sơn.
5. Huyện Bác Ái (9 xã)
- Xã : Phước Đại, Phước Thắng, Phước Bình, Phước Hòa, Phước Tân, Phước Thành, Phước Tiến, Phước Trung, Phước Chính.
6. Huyện Thuận Bắc (6 xã)
- Xã : Bắc Sơn, Lợi Hải, Công Hải, Phước Chiến, Phước Kháng, Phước Hà.
7. Huyện Thuận Nam (8 xã)
- Xã : Phước Dinh, Phước Diêm, Phước Hà, Phước Hữu, Phước Minh, Phước Nam, Phước Ninh, Cà Ná.
Quy hoạch tỉnh Ninh Thuận (2021–2030, tầm nhìn đến 2050)
Ngày 10/11/2023 , Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1319/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch tỉnh Ninh Thuận thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050 . Đây là cơ sở pháp lý quan trọng định hướng cho sự phát triển kinh tế - xã hội , không gian lãnh thổ và hạ tầng kỹ thuật của tỉnh trong dài hạn. Theo quy hoạch, đến năm 2030 , Ninh Thuận phấn đấu trở thành tỉnh có mức thu nhập bình quân thuộc nhóm trung bình cao của cả nước , phát triển năng động, nhanh và bền vững với kinh tế biển và kinh tế đô thị là động lực tăng trưởng chính. Đến năm 2050 , Ninh Thuận đặt mục tiêu trở thành một tỉnh phát triển toàn diện, có nền kinh tế đa dạng và thịnh vượng .
Quy hoạch xác định phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, kết nối hiệu quả nội vùng và liên vùng . Tỉnh tập trung huy động nguồn lực để phát triển theo định hướng 4 vùng lãnh thổ , 3 vùng động lực và 3 hành lang phát triển đã được đề ra. Ưu tiên sẽ dành cho các dự án, chương trình có tính lan tỏa cao , có vai trò chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội và thúc đẩy 5 cụm ngành quan trọng, đột phá của tỉnh.
Song song với phát triển kinh tế, Ninh Thuận chú trọng bảo vệ môi trường , phát triển bền vững , hoàn thiện hạ tầng đô thị , nông thôn , y tế , giáo dục , khoa học công nghệ , an sinh xã hội , quốc phòng an ninh , và nâng cao năng lực phòng chống thiên tai , ứng phó với biến đổi khí hậu . Tỉnh cũng định hướng huy động tối đa các nguồn vốn từ khu vực tư nhân và vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ( FDI ), ưu tiên các tập đoàn kinh tế lớn , có thương hiệu và năng lực cạnh tranh để tạo động lực lan tỏa và phát triển bền vững.
