Tổng quan về thị xã Phú Thọ
Thị xã Phú Thọ là một đô thị loại III nằm ở phía tây bắc tỉnh Phú Thọ. Với vị trí chiến lược và lịch sử phát triển lâu đời, thị xã Phú Thọ giữ vai trò quan trọng trong mạng lưới đô thị của vùng trung du miền núi phía Bắc.
- Diện tích tự nhiên: 64,6 km²
- Dân số (theo thống kê ngày 1/4/2019): 70.653 người. Trong đó, dân số đô thị chiếm khoảng 36%, dân số nông thôn chiếm 64%
- Mật độ dân số: khoảng 1.094 người/km²
Thị xã Phú Thọ là đô thị trung gian quan trọng trong trục kết nối từ vùng trung du – miền núi phía Bắc với đồng bằng Bắc Bộ và Thủ đô Hà Nội. Với vị trí thuận lợi về giao thông, thị xã nằm gần các tuyến quốc lộ và tuyến đường sắt quan trọng, đồng thời có tiềm năng phát triển công nghiệp, dịch vụ và du lịch văn hóa – tâm linh.
Vị trí địa lý và tiếp giáp
Thị xã Phú Thọ nằm bên bờ tả sông Thao – một nhánh lớn của hệ thống sông Hồng, có vị trí tiếp giáp như sau:
- Phía Bắc và Đông Bắc giáp huyện Phù Ninh
- Phía Tây giáp huyện Thanh Ba
- Phía Nam giáp huyện Tam Nông và huyện Lâm Thao
Địa hình của thị xã thuộc dạng trung du đặc trưng, với các đồi thấp hình “bát úp”, cao dần về phía Bắc và thấp dần về phía sông Thao ở phía Nam. Đặc điểm này tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nông nghiệp kết hợp công nghiệp nhẹ và mở rộng đô thị về các hướng ven sông.
Đơn vị hành chính
Thị xã gồm 9 đơn vị cấp xã:
- 4 phường: Âu Cơ, Hùng Vương, Phong Châu, Thanh Vinh
- 5 xã: Hà Lộc, Hà Thạch, Phú Hộ, Thanh Minh, Văn Lung
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Hệ thống giao thông đường bộ tại thị xã Phú Thọ ngày càng hoàn thiện với các tuyến quốc lộ và tỉnh lộ được đầu tư nâng cấp, cầu đường được kết nối đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội. Thị xã còn sở hữu tuyến cảng thủy dọc sông Thao dài hơn 10 km, giàu tiềm năng khai thác vận tải nội địa, dù hiện nay vẫn chưa được phát huy tối đa.
- Hạ tầng đô thị được chú trọng đầu tư hiện đại. Các tuyến đường nội thị có mặt cắt rộng từ 11,5m trở lên, được lắp đặt hệ thống chiếu sáng bằng đèn LED suốt đêm với mật độ đạt 13,6 km/km². Hệ thống điện, cấp thoát nước và viễn thông được đầu tư đồng bộ, đáp ứng tốt nhu cầu dân sinh và phát triển công nghiệp – dịch vụ. Ngoài ra, trên địa bàn còn có sân bay quân sự, hiện đang nằm trong quy hoạch mở rộng phục vụ đa mục tiêu.
Kinh tế
- Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp: chú trọng thu hút công nghệ sạch, sản phẩm giá trị cao; tăng trưởng ~8,68%/năm
- Thương mại – dịch vụ: phát triển các dịch vụ tín dụng, ngân hàng, y tế, du lịch nông nghiệp, hội họp…
- Nông nghiệp đô thị: trồng rau sạch, hoa, chè xanh gắn du lịch sinh thái – tập trung tại vùng ven thị xã.
Khu công nghiệp/ Làng nghề truyền thống
- Trên địa bàn thị xã Phú Thọ có khu công nghiệp Phú Hà, đây là khu công nghiệp tập trung và có quy mô lớn, nằm trên địa bàn các xã Phú Hộ, Hà Lộc, Hà Thạch của thị xã.
- Thị xã Phú Thọ hiện có 5 làng nghề truyền thống được công nhận, gồm: làng nghề bánh, bún Hà Thạch; trồng hoa đào Long Ân; hoa đào Hồng Vân; rau an toàn Phú Lợi; và làng nghề sản xuất, chế biến chè Phú Thịnh.
Di tích – Lễ hội
Thị xã Phú Thọ có nhiều di tích lịch sử – văn hóa tiêu biểu như:
- Chùa Thắng Sơn: Trung tâm sinh hoạt văn hóa, tâm linh quan trọng.
- Đình, chùa Ngọc Tháp; Đền Thượng; Miếu Phe Nam (xã Hà Thạch): Gắn với tín ngưỡng thờ Hùng Vương.
- Đền Trù Mật (xã Văn Lung): Xây dựng thời Đinh, thờ Kiều Thuận và Ma Xuân Trường.
- Chùa Bồng Lai (xã Hà Thạch): Di tích nghệ thuật độc đáo với tượng đất nung và nhiều cổ vật quý.
- Lễ hội Đền Trù Mật (thị xã Phú Thọ) là lễ hội truyền thống với phần lễ tưởng niệm các vị anh hùng dân tộc như Kiều Thuận và Ma Xuân Trường.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Tăng thu nhập bình quân đáng kể nhờ đa ngành
- Hạ tầng hiện đại: điện, đường, nước, viễn thông đầy đủ
- Phối hợp du lịch – ẩm thực – hội hè: mỗi năm tối thiểu 100.000 lượt khách
- Hội nhập đầu tư – cải thiện môi trường nông thôn
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thị xã Phú Thọ
Định hướng phát triển đến năm 2030
- Đô thị hóa – kết nối vùng: mở rộng hạ tầng, hoàn thiện quy hoạch đô thị
- Ngành nông nghiệp đô thị – OCOP: sản xuất sạch, tạo chuỗi liên kết giá trị
- Công nghiệp xanh – dịch vụ thông minh: thu hút đầu tư công nghệ
- Du lịch văn hóa – lễ hội – sinh thái: phát triển các điểm di tích + các lễ hội truyền thống
- Dịch vụ xã hội: nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, văn hóa cộng đồng
Tầm nhìn đến năm 2050
- Phát triển trở thành thành phố trực thuộc tỉnh, trung tâm vùng Tây Bắc
- Kinh tế đa ngành – xanh – văn minh: đô thị hòa hợp sinh thái
- Văn hóa – lễ hội – di sản bản địa được gìn giữ và phát huy
- Đô thị thông minh – chính quyền số: công dân văn minh, đời sống chất lượng, môi trường bền vững.
Trước khi sáp nhập, Thị xã Phú Thọ, với diện tích 64,6 km² và hơn 70.600 dân, từng đóng vai trò quan trọng kết nối đầu não của tỉnh Phú Thọ đến các vùng Tây Bắc. Với định hướng rõ ràng đến 2030 và tầm nhìn xa đến 2050, nơi đây có thể phát triển thành đô thị hiện đại, xanh – sạch – văn hóa, trở thành nguồn động lực mới cho vùng trung du phía Bắc.
