Tổng quan về quận thành phố Phủ Lý trước sáp nhập
Thành phố Phủ Lý, nằm ở vị trí trung tâm tỉnh Hà Nam, là đầu mối giao thông và thương mại quan trọng của vùng Nam đồng bằng sông Hồng. Trước khi điều chỉnh địa giới hành chính, thành phố có diện tích tự nhiên khoảng 87,87 km² và dân số hơn 136.000 người, tập trung chủ yếu ở khu vực đô thị trung tâm và các xã ven đô.
Địa hình Phủ Lý tương đối bằng phẳng, thấp dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam, chịu ảnh hưởng rõ nét của hệ thống sông Đáy và sông Châu, thuận lợi cho phát triển đô thị, sản xuất công nghiệp nhẹ và nông nghiệp hàng hóa. Khí hậu nhiệt đới gió mùa với mùa hè nóng, mưa nhiều và mùa đông lạnh khô, nguồn nước dồi dào phục vụ sản xuất và sinh hoạt.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp huyện Duy Tiên
- Phía Tây giáp huyện Kim Bảng
- Phía Nam giáp huyện Thanh Liêm
- Phía Bắc giáp huyện Bình Lục
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, thành phố Phủ Lý được chia thành 17 đơn vị hành chính gồm 9 phường và 8 xã, mỗi địa phương đều giữ vai trò đặc thù trong phát triển kinh tế - xã hội.
- Phường: Lê Hồng Phong, Minh Khai, Hai Bà Trưng, Quang Trung, Trần Hưng Đạo, Lam Hạ, Thanh Châu, Châu Sơn,Liêm Chính
- Xã: Liêm Chung, Liêm Tuyền, Phù Vân, Đinh Xá, Tiên Tân, Tiên Hiệp, Tiên Hải, Kim Bình
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hạ tầng thành phố Phủ Lý trước sáp nhập được quy hoạch khá đồng bộ. Quốc lộ 1A và tuyến đường sắt Bắc – Nam chạy xuyên qua thành phố, kết nối Phủ Lý với Hà Nội và các tỉnh Bắc Trung Bộ. Ga Phủ Lý là điểm dừng quan trọng phục vụ vận tải hàng hóa và hành khách. Ngoài ra, Quốc lộ 21A, đường tránh Phủ Lý và các trục đường tỉnh đã được đầu tư, giảm áp lực giao thông nội đô.
Hệ thống điện, nước sạch, chiếu sáng công cộng được cải tạo nâng cấp, đảm bảo chất lượng phục vụ dân sinh. Nhiều tuyến phố lớn như Biên Hòa, Trần Phú, Lê Công Thanh được chỉnh trang khang trang. Cơ sở y tế nổi bật với Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Nam, bệnh viện Mắt, bệnh viện Y học cổ truyền, cùng mạng lưới trạm y tế phường, xã. Giáo dục phổ thông được quan tâm với các trường chuẩn quốc gia, cơ sở vật chất đồng bộ, góp phần nâng cao dân trí.
Kinh tế
Kinh tế Phủ Lý có tốc độ tăng trưởng ổn định, dựa trên ba trụ cột chính: công nghiệp nhẹ, thương mại – dịch vụ và nông nghiệp đô thị. Các cụm công nghiệp Châu Sơn, Tây Phủ Lý thu hút nhiều doanh nghiệp chế biến nông sản, sản xuất vật liệu xây dựng, may mặc, góp phần giải quyết việc làm cho lao động địa phương.
Trung tâm thương mại, siêu thị, chuỗi cửa hàng bán lẻ phát triển nhanh. Chợ Phủ Lý là đầu mối giao thương sầm uất, cung cấp hàng hóa cho các huyện lân cận. Nông nghiệp giữ vai trò hỗ trợ, với sản phẩm rau màu, hoa, cây ăn quả cung cấp cho nội thành. Thu nhập bình quân đầu người liên tục tăng, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được cải thiện.
Làng nghề truyền thống
Phủ Lý nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống. Làng nghề mây tre đan Ngọc Động thuộc xã Hoàng Đông (nay thuộc Duy Tiên) từ lâu đã có liên kết giao thương với trung tâm thành phố, sản phẩm được tiêu thụ trong và ngoài nước. Làng nghề sản xuất bánh đa nem Phủ Lý nổi tiếng bởi hương vị đặc trưng, được nhiều tỉnh thành ưa chuộng.
Ngoài ra, nghề làm miến dong, nghề mộc và đan lát gia dụng vẫn tồn tại ở một số xã ngoại thành, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa và tạo việc làm bền vững.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Thành phố Phủ Lý có một số di tích, công trình văn hóa tiêu biểu gắn liền với lịch sử và đời sống tinh thần của người dân. Chùa Bầu, tên chữ Thiên Bảo Tự, nằm trên đường Nguyễn Văn Trỗi, phường Hai Bà Trưng, là ngôi chùa cổ kính, chốn linh thiêng lâu đời của vùng đất Phủ Lý. Bên cạnh đó, Nhà hát Chèo Hà Nam, đặt tại đường Lý Thái Tổ, phường Lê Hồng Phong, là trung tâm nghệ thuật truyền thống của tỉnh, nơi bảo tồn và phát triển nghệ thuật chèo.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
Thành phố Phủ Lý đặt mục tiêu trở thành đô thị loại I trước năm 2030, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và dịch vụ logistics của tỉnh Hà Nam. Chính quyền tập trung hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, chỉnh trang đô thị, nâng cao chất lượng môi trường sống. Trong đó, dự án khu đô thị River Silk City, dự án mở rộng Quốc lộ 1A, tuyến đường nối cao tốc Cầu Giẽ – Ninh Bình và các trục đường liên huyện đã và đang triển khai.
Các khu dân cư mới, hạ tầng xã hội hiện đại, trung tâm thương mại và công viên sinh thái được quy hoạch đồng bộ. Đặc biệt, việc phát triển khu công nghiệp Đồng Văn IV, mở rộng cụm công nghiệp Châu Sơn dự kiến tạo thêm hàng ngàn việc làm, gia tăng thu ngân sách địa phương.
Phủ Lý cũng định hướng phát triển thương mại điện tử, logistics, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, xây dựng hệ thống giáo dục – y tế chất lượng để phục vụ dân cư và vùng phụ cận.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Phủ Lý
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn xa hơn, thành phố phấn đấu trở thành đô thị thông minh, hiện đại, xanh và bền vững, giữ vai trò trung tâm động lực của Nam đồng bằng sông Hồng. Định hướng phát triển hài hòa giữa công nghiệp – dịch vụ – nông nghiệp công nghệ cao, hình thành các khu đô thị vệ tinh kết nối thuận lợi với Thủ đô Hà avà các tỉnh lân cận.
Các dự án quy hoạch đến 2050 chú trọng hạ tầng giao thông hiện đại, hạ tầng kỹ thuật thông minh, đô thị không gian xanh, bảo tồn di sản và phát triển du lịch. Hệ thống giao thông công cộng khối lượng lớn, trung tâm logistics quy mô vùng, mạng lưới cấp điện và viễn thông thông minh sẽ từng bước được xây dựng.
Bên cạnh phát triển kinh tế, Phủ Lý ưu tiên bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng sống, phát triển văn hóa – xã hội bền vững, đưa thành phố trở thành điểm đến đáng sống và đầu tư.
