Tổng quan về huyện Đông Hưng trước sáp nhập
Huyện Đông Hưng nằm ở trung tâm tỉnh Thái Bình, là địa phương giàu truyền thống văn hóa và nổi tiếng với nhiều nghề thủ công. Huyện được thành lập vào năm 1969, có diện tích 192 km² và dân số 246.630 người tính đến trước thời điểm sáp nhập. Đây là huyện đông dân và có mật độ dân cư cao, giữ vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.
Địa hình huyện tương đối bằng phẳng, nằm trong vùng châu thổ sông Hồng, đất đai màu mỡ, phù hợp sản xuất nông nghiệp kết hợp tiểu thủ công nghiệp. Hệ thống sông ngòi phân bố dày đặc, đóng vai trò điều tiết thủy lợi và tạo cảnh quan đặc trưng vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Ranh giới hành chính của huyện Đông Hưng trước sáp nhập như sau:
- Phía Đông giáp huyện Thái Thụy
- Phía Tây giáp huyện Vũ Thư và huyện Quỳnh Phụ
- Phía Nam giáp thành phố Thái Bình
- Phía Bắc giáp huyện Hưng Hà
Với vị trí trung tâm, Đông Hưng là đầu mối giao thông, thương mại quan trọng, kết nối nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh Thái Bình.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện Đông Hưng có 1 thị trấn và 31 xã, tạo nên cơ cấu hành chính đa dạng, phản ánh rõ sự phát triển kinh tế – xã hội gắn với truyền thống văn hóa làng xã.
Cụ thể, các đơn vị hành chính của huyện gồm: Thị trấn Đông Hưng, xã Đông Á, xã Đông Các, xã Đông Cường, xã Đông Dương, xã Đông Hoàng, xã Đông Hợp, xã Đông Kinh, xã Đông La, xã Đông Phương, xã Đông Quan, xã Đông Sơn, xã Đông Tân, xã Đông Vinh, xã Đông Xá, xã Hà Giang, xã Hồng Bạch, xã Hồng Giang, xã Hồng Việt, xã Liên An Đô, xã Liên Hoa, xã Lô Giang, xã Mê Linh, xã Minh Phú, xã Minh Tân, xã Nguyên Xá, xã Phong Dương Tiến, xã Phú Châu, xã Phú Lương, xã Thăng Long, xã Trọng Quan, xã Xuân Quang Động.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hạ tầng huyện Đông Hưng có sự phát triển vượt bậc, đặc biệt từ sau thời kỳ đổi mới. Mạng lưới giao thông đã được nâng cấp, cải thiện đáng kể với các tuyến quốc lộ 10, quốc lộ 39 chạy qua, tạo điều kiện thuận lợi cho lưu thông hàng hóa và giao thương. Nhiều tuyến đường liên xã, liên huyện được trải nhựa hoặc bê tông hóa, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội toàn huyện.
Huyện đã đầu tư mở rộng các khu cụm công nghiệp nhỏ tại một số xã ven quốc lộ như Đông La, Nguyên Xá, Mê Linh, tạo điều kiện thu hút doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động trong lĩnh vực may mặc, chế biến lương thực, sản xuất vật liệu xây dựng. Hệ thống điện lưới quốc gia, mạng viễn thông, cấp nước sạch được phủ khắp các xã, góp phần nâng cao đời sống nhân dân.
Trong lĩnh vực giáo dục và y tế, Đông Hưng có hệ thống trường THPT, trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên, trạm y tế và bệnh viện đa khoa huyện. Các thiết chế văn hóa như nhà văn hóa huyện, sân vận động, trung tâm thể thao đã được đầu tư tương đối đồng bộ, đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần của cư dân.
Kinh tế
Kinh tế huyện Đông Hưng trước sáp nhập đã có bước chuyển biến mạnh mẽ, đóng góp quan trọng cho sự phát triển chung của tỉnh Thái Bình. Nền nông nghiệp truyền thống chiếm tỷ trọng lớn, với cây lúa là chủ lực, song song đó huyện đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng đa dạng hóa. Nhiều vùng chuyên canh rau màu, trồng hoa cây cảnh, chăn nuôi gia súc, gia cầm quy mô hàng hóa đã hình thành, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân.
Tiểu thủ công nghiệp và ngành nghề phụ phát triển sôi động, trở thành điểm nhấn đặc trưng của Đông Hưng. Các nghề như chế biến nông sản, sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ, mây tre đan, nghề dệt chiếu, làm hương, sản xuất thực phẩm truyền thống và may mặc giải quyết việc làm cho hàng chục nghìn lao động nông thôn. Hệ thống chợ truyền thống, cửa hàng dịch vụ, trung tâm thương mại nhỏ lẻ phân bố đều khắp, tạo mạng lưới lưu thông hàng hóa sôi động.
Đáng chú ý, huyện đã hình thành nhiều cụm công nghiệp và làng nghề có giá trị kinh tế lớn. Sự góp mặt của các doanh nghiệp sản xuất gạch, nhà máy may xuất khẩu, cơ sở chế biến lương thực, các xưởng nhỏ sản xuất kính, dệt chiếu… đã làm thay đổi bộ mặt nông thôn. Tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt mức khá, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, nhiều hộ vươn lên khá giả nhờ kết hợp sản xuất nông nghiệp và làm nghề phụ.
Làng nghề truyền thống
Huyện Đông Hưng được coi là cái nôi của nhiều làng nghề đặc sắc, được công nhận và lưu truyền từ lâu đời. Theo tư liệu từ Sở Công Thương tỉnh Thái Bình và các báo cáo chính quyền địa phương, những làng nghề sau:
- Làng Nguyễn (xã Nguyên Xá): nghề làm bánh cáy, kẹo lạc, nổi tiếng khắp vùng Bắc Bộ, sản phẩm được tiêu thụ rộng rãi trong và ngoài tỉnh.
- Đông Vinh: nghề dệt chiếu truyền thống, với sản phẩm chiếu cói bền đẹp, mẫu mã đa dạng.
- Hồng Phong (xã Đông Quang): nghề làm hương lâu đời, cung cấp sản phẩm cho nhiều tỉnh lân cận.
- Ký Con (xã Đông Xuân): làm bún khô và bún tươi truyền thống.
- Cổ Dũng (xã Đông La): nghề đa dạng gồm mây tre đan, sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ.
- Duyên Tục (xã Phú Lương): nghề khâu nón lá.
- Lịch Động (xã Đông Các): làm kính, nghề truyền thống độc đáo hiếm gặp.
- Đông Kinh: nghề thợ may, nhiều hộ làm gia công cho các doanh nghiệp.
- Minh Tân: trồng hoa thương phẩm, hoa tết.
- Hồng Việt: nghề ươm cây giống, trồng hoa, ghép cây cảnh.
- Mê Linh: nghề dũa cưa, làm vòng cạm chuột.
Những làng nghề này không chỉ góp phần phát triển kinh tế mà còn lưu giữ giá trị văn hóa đặc sắc của địa phương.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Cụm di tích Đền – Đình Cổ Dũng (xã Đông La) là một quần thể kiến trúc linh thiêng thờ 2 vị tướng triều Hùng Vương thứ 18 có công đánh giặc cứu nước. Đền (gọi là Đền Nghè hay Miếu Trúc Lâm) và Đình Cổ Dũng được xây dựng cách biệt, tọa lạc ngay trung tâm làng. Mỗi năm, vào ngày 10/3 âm lịch, lễ hội Đền – Đình Cổ Dũng tổ chức long trọng với các nghi lễ rước kiệu, hội thi hát chèo, bắt vịt, đấu vật… thu hút đông đảo nhân dân, du khách.
Đền Thánh Mẫu – Đình Phù Lưu (xã Đông Sơn) là cụm di tích quan trọng thờ Đinh Triều Thánh Mẫu Đinh Thị Tỉnh và bốn người anh – những vị tướng đã cùng Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân. Đền nằm ở thôn Trung Sơn, đình ở thôn Bắc, là nơi lưu giữ câu chuyện về Trinh Minh Hoàng hậu và công lao của gia tộc họ Đinh.
Chùa Thiên Quý (xã Đông Xuân) tọa lạc tại thôn Ký Con, được xây dựng từ cuối thời Lý, đầu thời Trần. Đây là ngôi chùa cổ quy mô lớn, mang kiểu dáng nội công ngoại quốc, giữ nhiều tượng pháp, văn bia quý giá. Vào năm 1989, chùa được xếp hạng di tích quốc gia.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Đến năm 2030, huyện Đông Hưng xác định mục tiêu phát triển toàn diện nông nghiệp bền vững gắn với công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ. Nhiều dự án hạ tầng đã và đang triển khai, nổi bật là nâng cấp Quốc lộ 39, xây dựng tuyến đường vành đai phía Nam, các dự án nâng cấp các cụm công nghiệp Đông La, Nguyên Xá, mở rộng không gian đô thị trung tâm thị trấn Đông Hưng.
Huyện tập trung hỗ trợ phát triển các làng nghề, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư dây chuyền sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm, tạo việc làm ổn định. Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được chú trọng với quy hoạch vùng trồng hoa Minh Tân – Hồng Việt, vùng cây giống, rau sạch, chăn nuôi tập trung. Cùng với đó là chính sách phát triển thương mại dịch vụ tại trung tâm thị trấn, xây dựng các chợ đầu mối nông sản quy mô lớn.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Huyện Đông Hưng
Xem thêm các bản đồ quy hoạch các thành phố/huyện/thị xã thuộc tỉnh Thái Bình:
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Đông Hưng đặt mục tiêu trở thành huyện nông thôn mới kiểu mẫu, đô thị hóa đồng bộ, phát triển kinh tế xanh, bền vững. Huyện định hướng mở rộng khu đô thị Đông Hưng về phía Đông, hình thành các cụm công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp sạch, phát triển cụm chế biến lương thực, hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu.
Hệ thống giao thông được quy hoạch hiện đại, kết nối liên vùng với các huyện Hưng Hà, Thái Thụy, thành phố Thái Bình. Huyện tiếp tục bảo tồn, tôn tạo các di tích lịch sử văn hóa, phát triển du lịch tâm linh tại Cổ Dũng, Phù Lưu, chùa Thiên Quý. Các dự án cấp nước sạch, điện năng lượng tái tạo, xử lý rác thải hiện đại sẽ được triển khai rộng rãi, đảm bảo môi trường sống chất lượng cao.
