Tổng quan về huyện Hưng Hà trước sáp nhập
Huyện Hưng Hà nằm ở phía Bắc tỉnh Thái Bình, được thành lập từ năm 1969, có vị trí địa lý thuận lợi nằm giữa các tuyến giao thông huyết mạch nối liền với tỉnh Hưng Yên và Hà Nam. Huyện có diện tích 210,28 km², dân số khoảng 254.876 người, là một trong những địa phương đông dân nhất tỉnh.
Hưng Hà nổi bật với địa hình đồng bằng châu thổ sông Hồng, hệ thống sông ngòi bao bọc bốn bề, tiêu biểu như sông Luộc, sông Trà Lý và sông Hồng. Chính điều kiện tự nhiên đặc biệt này vừa tạo thuận lợi phát triển nông nghiệp vừa hình thành mạng lưới giao thông thủy quan trọng. Đất đai màu mỡ, khí hậu ôn hòa, nguồn lao động dồi dào là lợi thế để phát triển nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ thương mại.
Ranh giới hành chính của huyện Hưng Hà trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp huyện Đông Hưng
- Phía Tây giáp tỉnh Hưng Yên
- Phía Nam giáp huyện Vũ Thư và thành phố Thái Bình
- Phía Bắc giáp tỉnh Hà Nam
Hưng Hà được đánh giá là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa và nổi tiếng khắp vùng Bắc Bộ bởi hệ thống làng nghề đa dạng, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế – xã hội.
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện Hưng Hà được chia thành 2 thị trấn và 31 xã, hình thành mạng lưới hành chính hoàn chỉnh, tạo điều kiện quản lý, phát triển đồng đều từ trung tâm đến các vùng nông thôn.
Cụ thể, các đơn vị hành chính của huyện gồm: Thị trấn Hưng Hà, Thị trấn Hưng Nhân, xã Bắc Sơn, xã Canh Tân, xã Chí Hòa, xã Chi Lăng, xã Cộng Hòa, xã Đoan Hùng, xã Độc Lập, xã Đông Đô, xã Duyên Hải, xã Hòa Bình, xã Hòa Tiến, xã Hồng An, xã Hồng Lĩnh, xã Hồng Minh, xã Kim Trung, xã Liên Hiệp, xã Minh Hòa, xã Minh Khai, xã Minh Tân, xã Phúc Khánh, xã Quang Trung, xã Tân Hòa, xã Tân Lễ, xã Tân Tiến, xã Tây Đô, xã Thái Hưng, xã Thái Phương, xã Thống Nhất, xã Tiến Đức, xã Văn Cẩm, xã Văn Lang.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Hưng Hà đã có nhiều chuyển biến tích cực trong phát triển cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông, công nghiệp và các công trình công cộng. Quốc lộ 39, Quốc lộ 38B và hệ thống đường liên huyện, liên xã được đầu tư mở rộng, nâng cấp trải nhựa hoặc bê tông hóa, kết nối thông suốt từ trung tâm huyện đến các xã. Nhiều cây cầu bắc qua các sông lớn như cầu Triều Dương, cầu Hưng Hà đóng vai trò chiến lược, giúp huyện liên thông mạnh mẽ với các tỉnh lân cận.
Hạ tầng thương mại – dịch vụ phát triển nhanh chóng, các chợ truyền thống, siêu thị, trung tâm giao dịch phân bố tập trung tại thị trấn Hưng Hà và thị trấn Hưng Nhân, đáp ứng nhu cầu mua bán, tiêu dùng của người dân. Trong lĩnh vực công nghiệp, huyện đã hình thành một số cụm công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp ở các xã Tân Lễ, Tân Hòa, Tây Đô, Minh Khai, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Hệ thống trường học, bệnh viện, trạm y tế được đầu tư nâng cấp đồng bộ, đảm bảo phục vụ tốt đời sống dân sinh. Bản đồ giao thông huyện Hưng Hà trước sáp nhập cho thấy cơ sở hạ tầng liên tục được hoàn thiện, tạo nền tảng phát triển lâu dài.
Kinh tế
Kinh tế huyện Hưng Hà trước sáp nhập phát triển khá toàn diện, là một trong những địa phương có mức sống cao và tốc độ đô thị hóa nhanh nhất tỉnh Thái Bình. Nền nông nghiệp giữ vai trò quan trọng với diện tích canh tác lớn, nổi bật là cây lúa chất lượng cao, rau màu, cây vụ đông và chăn nuôi gia súc, gia cầm quy mô hộ gia đình và trang trại. Nhiều xã đã chuyển đổi mạnh sang trồng cây ăn quả, hoa màu, phát triển các mô hình VAC kết hợp, góp phần nâng cao giá trị sản xuất trên một đơn vị diện tích.
Tuy nhiên, yếu tố tạo nên dấu ấn rõ nét nhất trong cơ cấu kinh tế của Hưng Hà chính là sự bền vững và phát triển mạnh mẽ của các làng nghề truyền thống. Chính nhờ các nghề thủ công lâu đời, kinh tế huyện chuyển mình, đời sống người dân khấm khá hơn. Nghề dệt chiếu, dệt vải, làm mộc, đan mành, mây tre đan, chế biến thực phẩm, làm hương, sản xuất nông cụ… trở thành nguồn thu nhập chủ lực cho hàng chục ngàn lao động địa phương.
Bên cạnh đó, thương mại – dịch vụ cũng phát triển nhanh, đặc biệt tại thị trấn Hưng Nhân và thị trấn Hưng Hà với nhiều cửa hàng vật liệu xây dựng, trung tâm thương mại nhỏ, cơ sở cung ứng nông sản và hàng tiêu dùng. Hệ thống ngân hàng, bưu điện, viễn thông phủ rộng hầu hết các xã. Hưng Hà đang từng bước hình thành các cụm công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp sạch, đa dạng ngành nghề, nâng cao giá trị sản xuất, góp phần phát triển kinh tế bền vững.
Làng nghề truyền thống
Hưng Hà được mệnh danh là “thủ phủ làng nghề của tỉnh Thái Bình”, với rất nhiều làng nghề truyền thống đã tồn tại hàng trăm năm, tạo ra bản sắc văn hóa và nguồn thu nhập chính cho nhiều thế hệ. Theo tư liệu chính thức từ Sở Công Thương tỉnh Thái Bình và các khảo sát địa phương, những làng nghề sau thật sự tồn tại và nổi tiếng:
- Làng Hới (xã Tân Lễ): Nghề dệt chiếu nổi tiếng khắp cả nước, sản phẩm được xuất khẩu sang nhiều nước Đông Nam Á.
- Làng Mẹo (xã Thái Phương): Nghề dệt vải truyền thống với quy mô sản xuất lớn.
- Làng Diệc (xã Tân Hòa): Nghề làm mộc tinh xảo, chuyên sản xuất đồ gỗ nội thất.
- Làng Tây Xuyên (thị trấn Hưng Nhân): Nghề đan mành, mây tre đan.
- Làng Mải (xã Tây Đô): Nghề mây tre đan nổi bật.
- Tiền Phong (thị trấn Hưng Nhân): Nghề dệt phát triển mạnh.
- Làng Văn Quan (xã Duyên Hải): Nghề làm hương truyền thống.
- Làng Me (xã Tân Hòa): Nghề làm mì, bánh đa thủ công.
- Làng Kênh (xã Tây Đô): Nghề làm đậu phụ gia truyền.
- Việt Yên (xã Điệp Nông): Nghề làm bún, bánh nổi tiếng.
- Hồng An: Nghề trồng dâu nuôi tằm sản xuất tơ.
- Làng Vế (xã Canh Tân) và một số thôn xã Liên Hiệp: Nghề làm mộc.
Những làng nghề này không chỉ góp phần phát triển kinh tế địa phương mà còn tạo nên thương hiệu riêng cho Hưng Hà, là niềm tự hào của người dân trong và ngoài tỉnh.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Hưng Hà là vùng đất cổ giàu truyền thống lịch sử – văn hóa, với nhiều di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh, tiêu biểu và thật sự tồn tại:
- Đền Trần (xã Tiến Đức): Di tích lịch sử quan trọng gắn với vương triều Trần, nơi lưu giữ nhiều hiện vật, bia đá quý giá.
- Đền Lảnh Giang (gần ranh giới xã Liên Hiệp): Nơi thờ Tản Viên Sơn Thánh và các vị thần linh thiêng.
- Chùa Keo (xã Duy Nhất – nay thuộc Vũ Thư, giáp Hưng Hà): Một trong những ngôi chùa cổ nổi tiếng nhất Việt Nam, nhiều người dân Hưng Hà gắn bó sinh hoạt tín ngưỡng.
- Chùa Tây Am, Chùa Đại Bi: Rải rác tại nhiều xã.
Các di tích không chỉ là điểm đến tâm linh mà còn là nguồn tư liệu quý báu nghiên cứu lịch sử, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa của vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Hưng Hà xác định phát triển nông nghiệp công nghệ cao gắn với công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ. Huyện tập trung triển khai các dự án nâng cấp hạ tầng như mở rộng cầu Hưng Hà kết nối Hà Nam, cải tạo tuyến quốc lộ 39B, xây mới các cụm công nghiệp sạch tại Tân Lễ, Tây Đô. Song song, huyện đẩy mạnh phát triển các làng nghề truyền thống bằng việc hỗ trợ vốn, máy móc thiết bị, đào tạo lao động, xây dựng nhãn hiệu sản phẩm. Nông nghiệp chuyển mạnh sang sản xuất hàng hóa, quy hoạch vùng lúa chất lượng cao, rau sạch, hoa và cây cảnh.
Hệ thống chợ đầu mối, trung tâm thương mại được đầu tư nâng cấp tại thị trấn Hưng Nhân, Hưng Hà, góp phần thúc đẩy thương mại – dịch vụ. Các dự án cấp nước sạch, xử lý môi trường, chỉnh trang đô thị, phát triển hạ tầng văn hóa, giáo dục tiếp tục được ưu tiên.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Huyện Hưng Hà
Xem thêm các bản đồ quy hoạch các thành phố/huyện/thị xã thuộc tỉnh Thái Bình:
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, Hưng Hà phấn đấu trở thành huyện nông thôn mới kiểu mẫu, giàu đẹp, văn minh. Mục tiêu là xây dựng đô thị loại IV tại trung tâm Hưng Hà – Hưng Nhân, hình thành cụm công nghiệp – thương mại hiện đại, phát triển du lịch tâm linh, làng nghề gắn với di tích lịch sử như Đền Trần, chùa Keo.
Huyện tiếp tục hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông liên huyện, kết nối đồng bộ với các tỉnh Hưng Yên, Hà Nam, Hải Dương. Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, công nghiệp chế biến và sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu sẽ trở thành trụ cột. Hưng Hà định hướng trở thành trung tâm sản xuất, thương mại – dịch vụ, tạo sức lan tỏa phát triển toàn vùng Tây Bắc Thái Bình.
