Tổng quan về huyện Quỳnh Phụ trước sáp nhập
Huyện Quỳnh Phụ nằm ở phía Bắc tỉnh Thái Bình, là địa phương nổi tiếng bởi truyền thống lịch sử lâu đời và những nét văn hóa đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Huyện được thành lập vào năm 1969, có diện tích 209,6 km², dân số khoảng 242.634 người, là một trong những huyện có mật độ dân cư cao của tỉnh.
Địa hình Quỳnh Phụ bằng phẳng, xen kẽ hệ thống sông ngòi dày đặc như sông Luộc, sông Hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nông nghiệp lúa nước và thủy sản. Huyện được coi là vùng đất “tiến vua” với nhiều di tích lịch sử – văn hóa lâu đời, gắn bó mật thiết với các triều đại phong kiến Việt Nam.
Ranh giới hành chính của huyện Quỳnh Phụ trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp huyện Thái Thụy
- Phía Tây giáp tỉnh Hưng Yên
- Phía Nam giáp huyện Đông Hưng
- Phía Bắc giáp tỉnh Hải Dương
Nhờ mạng lưới giao thông thủy bộ thuận tiện và vị trí chiến lược, Quỳnh Phụ có tiềm năng lớn trong phát triển kinh tế nông nghiệp, thương mại dịch vụ và du lịch văn hóa tâm linh.
Đơn vị hành chính
Trước thời điểm sáp nhập, huyện Quỳnh Phụ có 2 thị trấn và 33 xã, hình thành hệ thống hành chính đa dạng, quản lý hiệu quả từ trung tâm huyện đến các xã vùng ven.
Cụ thể, các đơn vị hành chính của huyện gồm: Thị trấn Quỳnh Côi, Thị trấn An Bài, xã An Ấp, xã An Cầu, xã An Đồng, xã An Dục, xã An Hiệp, xã An Khê, xã An Lễ, xã An Mỹ, xã An Ninh, xã An Quý, xã An Thái, xã An Thanh, xã An Tràng, xã An Vinh, xã An Vũ, xã Châu Sơn, xã Đông Hải, xã Đồng Tiến, xã Quỳnh Giao, xã Quỳnh Hải, xã Quỳnh Hoa, xã Quỳnh Hoàng, xã Quỳnh Hội, xã Quỳnh Hồng, xã Quỳnh Hưng, xã Quỳnh Khê, xã Quỳnh Lâm, xã Quỳnh Minh, xã Quỳnh Mỹ, xã Quỳnh Ngọc, xã Quỳnh Nguyên, xã Quỳnh Thọ, xã Trang Bảo Xá.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Quỳnh Phụ đã có những bước phát triển mạnh mẽ về cơ sở hạ tầng, nhất là giao thông và các công trình phúc lợi xã hội. Mạng lưới giao thông được nâng cấp, cải tạo đồng bộ, trong đó tuyến Quốc lộ 10, Quốc lộ 39 và các trục tỉnh lộ quan trọng chạy qua địa bàn, kết nối huyện với các tỉnh Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định, tạo thuận lợi lớn trong giao thương hàng hóa.
Hệ thống thủy lợi với sông Luộc, sông Hóa, các kênh mương chính được kiên cố hóa phục vụ tưới tiêu nông nghiệp và vận chuyển thủy nội địa. Tại trung tâm thị trấn Quỳnh Côi và An Bài, nhiều chợ truyền thống, trung tâm thương mại, cửa hàng dịch vụ, siêu thị mini được hình thành, đáp ứng nhu cầu giao thương của người dân.
Huyện cũng chú trọng phát triển hạ tầng giáo dục – y tế, với hệ thống trường học từ mầm non đến THPT phủ khắp các xã, Bệnh viện Đa khoa Quỳnh Phụ quy mô lớn, trạm y tế được nâng cấp khang trang. Bản đồ giao thông huyện Quỳnh Phụ trước sáp nhập cho thấy mạng lưới kết nối đồng bộ, tạo động lực phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
Kinh tế
Kinh tế huyện Quỳnh Phụ trước sáp nhập cơ bản vẫn mang đặc trưng của một huyện nông nghiệp thuần túy, với tỷ trọng sản xuất nông nghiệp chiếm ưu thế trong cơ cấu kinh tế. Huyện có diện tích canh tác lúa nước lớn, nổi tiếng với nhiều vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, cây rau màu, cây vụ đông và chăn nuôi gia súc, gia cầm.
Mặc dù có nhiều làng nghề truyền thống nhưng theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, giá trị kinh tế tạo ra từ các làng nghề ở Quỳnh Phụ vẫn còn thấp so với tiềm năng. Số hộ tham gia các hoạt động tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ thương mại thuộc nhóm đạt thấp nhất trong vùng đồng bằng sông Hồng. Nhiều nghề thủ công truyền thống đã bị mai một do lực lượng lao động trẻ không còn mặn mà, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, khâu tiêu thụ còn hạn chế.
Trong những năm gần đây, huyện đã có nhiều nỗ lực để khôi phục và phát triển các nghề phụ, nghề truyền thống, đồng thời phát triển các cụm công nghiệp nhỏ, tạo điều kiện thu hút đầu tư, giải quyết việc làm cho lao động nông thôn. Dịch vụ thương mại tập trung chủ yếu tại thị trấn Quỳnh Côi và An Bài, với các chợ trung tâm, cửa hàng vật tư nông nghiệp, siêu thị mini, từng bước đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân.
Làng nghề truyền thống
Huyện Quỳnh Phụ có nhiều làng nghề truyền thống, làng có nghề và nghề phụ phân bố rải rác ở các xã, nhất là vùng phía Đông. Tuy vậy, do đặc điểm kinh tế nông nghiệp thuần túy và sự cạnh tranh khốc liệt của hàng công nghiệp hiện đại, nhiều nghề thủ công đang dần mai một, số lao động tham gia ngày càng ít.
Theo thống kê, hiện nay một số nghề và làng nghề vẫn tồn tại và hoạt động, tiêu biểu có thể kể đến:
- Làng nghề làm nón Nguyên Xá (An Hiệp và An Đồng): Nghề thủ công truyền thống tạo việc làm cho một bộ phận lao động nữ.
- Nghề đúc đồng An Lộng (Quỳnh Hoàng): Quy mô sản xuất nhỏ, chủ yếu phục vụ đơn đặt hàng cúng lễ.
- Nuôi cá lồng trên sông ở Quỳnh Ngọc: Mô hình phát triển mạnh, đem lại thu nhập khá ổn định.
- Làng nghề mì, xay xát Tô Hồ (An Mỹ) và chế biến lương thực Tô Đê (An Mỹ): Cung cấp sản phẩm tiêu dùng trong huyện.
- Làng nghề vật liệu xây dựng Cầu Nghìn (An Bài): Sản xuất gạch ngói, vật liệu xây dựng phục vụ xây dựng nông thôn mới.
- Làng nghề dệt chiếu ở xã An Tràng và An Dục: Dù quy mô đã thu hẹp nhưng vẫn giữ nghề truyền thống.
- Làng nghề bánh đa Dụ Đại (Đông Hải): Quy mô hộ gia đình, sản xuất quanh năm.
- Làng nghề vàng mã, dệt chiếu Cổ Tiết (An Vinh): Kết hợp hai nghề thủ công cổ truyền.
- Nghề mộc và nghề vận tải thủy An Đồng: Nghề phụ của nhiều hộ gia đình.
- Nghề trồng sinh vật cảnh Bình Ngọc (Quỳnh Hồng) và nghề mây tre đan rải rác nhiều thôn.
Tuy vậy, so với các huyện khác trong tỉnh Thái Bình, giá trị sản xuất từ làng nghề của Quỳnh Phụ còn hạn chế, sản phẩm chủ yếu tiêu thụ trong tỉnh, ít được xuất khẩu. Tình trạng thiếu lao động trẻ, thiếu vốn đầu tư, thiếu kênh phân phối vẫn là thách thức lớn. Huyện đang tích cực triển khai các giải pháp khôi phục, hỗ trợ kỹ thuật và quảng bá để giữ gìn các nghề truyền thống.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Huyện Quỳnh Phụ được coi là mảnh đất “tiến vua”, nơi hội tụ nhiều di tích lịch sử – văn hóa có giá trị truyền thống lâu đời, được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh, là điểm tựa tinh thần của cộng đồng dân cư. Những di tích này thật sự tồn tại và có ý nghĩa quan trọng:
- Đền Mẫu Đợi (làng Dụ Đại, xã Đông Hải): Là di tích tín ngưỡng thờ Mẫu, nơi nhân dân thường đến dâng lễ cầu phúc, cầu an, đặc biệt đông vào dịp lễ hội đầu xuân.
- Đền Đồng Bằng (xã An Lễ): Một trong những di tích nổi tiếng nhất Thái Bình, gắn liền tín ngưỡng thờ Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, thu hút hàng vạn du khách thập phương mỗi năm.
- Đền Ngọc Quế (xã Quỳnh Hoa): Ngôi đền cổ kính thờ danh y Đỗ Quang Huyến – vị lương y nổi tiếng trong lịch sử, được nhân dân tôn kính.
- Đền Lộng Khê (làng Lộng Khê, xã An Khê): Là di tích lịch sử cấp quốc gia, thờ Quốc sư Dương Không Lộ và Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Làng Lộng Khê còn lưu giữ tục lệ cổ truyền đốt cây Đình Liệu và lễ hội lớn hàng năm.
- Quần thể Đình – Đền – Chùa La Vân (thôn La Vân, xã Quỳnh Hồng): Di tích cấp quốc gia, thờ Quốc sư Nguyễn Minh Không và hoàng tử Lý Nhật Quang. Mỗi năm, lễ hội La Vân diễn ra từ ngày 20–26/03 âm lịch, đặc biệt đêm 25/03 có nghi lễ KỂ KỆ (kể về sự tích đức thánh) độc đáo, thu hút đông đảo khách thập phương.
Ngoài các di tích trên, Quỳnh Phụ còn nhiều đình, chùa cổ phân bố khắp các làng xã, là nơi lưu giữ giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể đặc sắc, đồng thời là tiềm năng lớn phát triển du lịch văn hóa – tâm linh trong tương lai.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Huyện Quỳnh Phụ đặt mục tiêu tập trung phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với nâng cao giá trị sản xuất tiểu thủ công nghiệp, từng bước hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và bảo tồn di sản văn hóa. Đến năm 2030, huyện ưu tiên các dự án lớn như nâng cấp Quốc lộ 39, Quốc lộ 10, cải tạo mở rộng các tuyến đường liên xã, xây dựng cầu mới qua sông Luộc để kết nối Hải Dương và Hưng Yên.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, huyện quy hoạch vùng sản xuất lúa chất lượng cao, vùng rau màu tập trung, nuôi cá lồng và thủy sản nước ngọt, từng bước chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp. Về làng nghề, huyện triển khai hỗ trợ tín dụng, đào tạo nghề, xúc tiến thương mại để khôi phục các nghề thủ công đang mai một như dệt chiếu, làm nón, nghề mây tre đan và nghề đúc đồng.
Dịch vụ – thương mại được chú trọng phát triển tại thị trấn Quỳnh Côi, An Bài và các chợ đầu mối lớn, hình thành mạng lưới tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp và thủ công mỹ nghệ ổn định. Bên cạnh đó, huyện tăng cường bảo tồn, tôn tạo các di tích trọng điểm, từng bước kết hợp phát triển du lịch văn hóa – tín ngưỡng.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyên Quỳnh Phụ
Xem thêm các bản đồ quy hoạch các thành phố/huyện/thị xã thuộc tỉnh Thái Bình:
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Quỳnh Phụ hướng tới trở thành vùng nông thôn mới kiểu mẫu, phát triển bền vững, cân bằng giữa sản xuất nông nghiệp, công nghiệp nhỏ và dịch vụ – thương mại. Huyện phấn đấu hình thành các cụm công nghiệp sạch, vùng sản xuất nguyên liệu nông sản và tiểu thủ công nghiệp quy mô lớn, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.
Di sản văn hóa được bảo tồn, các điểm di tích như Đền Đồng Bằng, Đền Lộng Khê, quần thể La Vân sẽ trở thành trung tâm du lịch tâm linh nổi bật của tỉnh Thái Bình. Huyện xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông kết nối liên vùng hiện đại, bảo đảm đồng bộ cấp điện, cấp nước sạch, xử lý chất thải và bảo vệ môi trường. Quỳnh Phụ đặt mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất nông sản, thủ công mỹ nghệ và dịch vụ thương mại quan trọng của vùng phía Bắc đồng bằng sông Hồng.
