Tổng quan về Thành phố Bắc Ninh trước sáp nhập
Thành phố Bắc Ninh nằm ở trung tâm tỉnh Bắc Ninh, là đô thị loại I trực thuộc tỉnh, đồng thời giữ vai trò trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và giáo dục của toàn tỉnh Bắc Ninh. Với vị trí địa lý chiến lược, Bắc Ninh trở thành hạt nhân phát triển kinh tế vùng Thủ đô Hà Nội và Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.
Tổng diện tích tự nhiên của thành phố khoảng 82,6 km², dân số tính đến năm 2023 đạt hơn 310.000 người. Địa hình chủ yếu là đồng bằng châu thổ sông Hồng, cao trung bình 4–6m so với mực nước biển, đất đai màu mỡ thuận lợi cho phát triển đô thị, công nghiệp và dịch vụ.
Ranh giới hành chính của thành phố Bắc Ninh trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp huyện Quế Võ
- Phía Tây giáp huyện Tiên Du
- Phía Nam giáp huyện Thuận Thành
- Phía Bắc giáp huyện Yên Phong
Nhờ vị trí thuận lợi tiếp giáp Hà Nội, Bắc Ninh được quy hoạch thành trung tâm đô thị hiện đại, phát triển công nghiệp công nghệ cao, thương mại – dịch vụ, đồng thời bảo tồn không gian văn hóa Quan họ đặc trưng.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, thành phố Bắc Ninh có 19 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 12 phường đô thị và 7 xã nông thôn. Hệ thống đơn vị hành chính được tổ chức chặt chẽ, phù hợp quy hoạch phát triển đô thị loại I, đảm bảo công tác quản lý, điều hành, phát triển kinh tế xã hội.
Các đơn vị hành chính trực thuộc thành phố Bắc Ninh gồm: Phường Suối Hoa, phường Vũ Ninh, phường Tiền An, phường Đáp Cầu, phường Ninh Xá, phường Kinh Bắc, phường Vệ An, phường Vạn An, phường Vạn Ninh, phường Khúc Xuyên, phường Hạp Lĩnh, phường Võ Cường, xã Hòa Long, xã Kim Chân, xã Khúc Xuyên, xã Nam Sơn, xã Phong Khê, xã Thị Cầu, xã Đại Phúc.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hệ thống cơ sở hạ tầng của Thành phố Bắc Ninh được đầu tư hiện đại, đồng bộ, xứng tầm đô thị loại I trực thuộc tỉnh. Trên địa bàn thành phố có nhiều tuyến giao thông huyết mạch như Quốc lộ 1, Quốc lộ 18, Quốc lộ 38, Đường sắt Hà Nội – Lạng Sơn. Đây là các tuyến kết nối Bắc Ninh với Hà Nội, Bắc Giang, Hải Dương, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương hàng hóa và phát triển kinh tế vùng.
Trong giai đoạn 2015–2023, nhiều dự án trọng điểm đã hoàn thành và đưa vào khai thác như Đường H2 Bắc Ninh, các trục đường vành đai đô thị, các tuyến đường nối Quốc lộ 18 với trung tâm thành phố, đồng thời xây dựng nhiều công trình hạ tầng xã hội: trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại, khu dân cư mới hiện đại.
Kinh tế
Kinh tế Thành phố Bắc Ninh phát triển mạnh mẽ, đa dạng với công nghiệp, thương mại – dịch vụ và tài chính đóng vai trò chủ đạo. Thành phố tập trung nhiều khu công nghiệp, cụm công nghiệp hiện đại, thu hút hàng trăm doanh nghiệp trong và ngoài nước, đặc biệt các tập đoàn công nghệ, điện tử, sản xuất linh kiện, vật liệu xây dựng.
Thương mại – dịch vụ phát triển sôi động với hàng loạt trung tâm thương mại lớn, siêu thị, chuỗi bán lẻ và dịch vụ tài chính ngân hàng, logistics. Năm 2023, tổng giá trị sản xuất toàn thành phố đạt hơn 110.000 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 130 triệu đồng/năm.
Làng nghề truyền thống
Thành phố Bắc Ninh nổi tiếng cả nước với nhiều làng nghề thủ công truyền thống, là cái nôi của những sản phẩm tinh hoa lưu truyền qua nhiều thế hệ. Trong đó, làng nghề giấy Phong Khê là một trong những làng nghề lớn và lâu đời nhất, chuyên sản xuất giấy thủ công, giấy dó phục vụ xuất khẩu và tiêu dùng nội địa. Ngành nghề này phát triển mạnh mẽ, đóng góp quan trọng cho kinh tế địa phương, đồng thời giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động.
Làng nghề gốm sứ Khúc Xuyên (thuộc phường Khúc Xuyên) có lịch sử hơn 500 năm, sản xuất nhiều sản phẩm gốm sứ gia dụng, mỹ nghệ tinh xảo, được tiêu thụ rộng rãi khắp miền Bắc. Ngoài ra, các phường Vạn An, Hòa Long có nghề mộc truyền thống, chế tác đồ gỗ mỹ nghệ, tượng thờ, hoành phi câu đối.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Thành phố Bắc Ninh không chỉ là trung tâm công nghiệp – thương mại mà còn được mệnh danh là “vùng đất của di tích và lễ hội”. Trên địa bàn có hơn 200 di tích lịch sử văn hóa, trong đó nhiều công trình được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt và cấp quốc gia.
Ngoài ra, không gian văn hóa Quan họ với các làng Quan họ gốc đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Lễ hội Lim, lễ hội Đền Đô và hàng loạt lễ hội truyền thống hàng năm thu hút hàng triệu lượt du khách trong và ngoài nước.
Hệ thống di tích, danh thắng, lễ hội và không gian Quan họ chính là nền tảng để Bắc Ninh phát triển du lịch văn hóa – tâm linh đặc sắc, trở thành điểm nhấn của vùng Thủ đô.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Định hướng phát triển Thành phố Bắc Ninh được xây dựng trên nền tảng phát triển đô thị loại I hiện đại, thông minh, hài hòa với bảo tồn văn hóa truyền thống, trở thành trung tâm công nghiệp – dịch vụ – giáo dục và du lịch lớn của vùng Thủ đô.
Giai đoạn đến năm 2030
Giai đoạn này, Thành phố Bắc Ninh tập trung phát triển hạ tầng đô thị đồng bộ, hiện đại hóa hệ thống giao thông kết nối liên vùng, từng bước hoàn thiện hệ thống logistics, thương mại – dịch vụ. Các dự án trọng điểm đã và đang triển khai gồm Đường vành đai 4 đoạn qua Bắc Ninh, khu đô thị thông minh phía Nam thành phố, các trung tâm thương mại và logistics quy mô lớn.
Thành phố đặt mục tiêu phát triển mạnh công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp sạch và dịch vụ logistics hiện đại, song song với bảo tồn và phát huy không gian văn hóa Quan họ. Tỷ lệ đô thị hóa phấn đấu đạt trên 90%, thu nhập bình quân đầu người vượt mức 180 triệu đồng/năm.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Bắc Ninh được định hướng trở thành đô thị loại đặc biệt, trung tâm công nghiệp công nghệ cao, thương mại dịch vụ, logistics, giáo dục và du lịch văn hóa – tâm linh hàng đầu vùng Thủ đô.
Không gian phát triển đô thị sẽ mở rộng về phía Nam và Tây, hình thành các khu đô thị sinh thái ven sông Đuống, các chuỗi trung tâm tài chính, dịch vụ và các cụm công nghiệp sạch, hiện đại. Thành phố chú trọng phát triển du lịch văn hóa Quan họ, lễ hội truyền thống, du lịch trải nghiệm làng nghề, đưa Bắc Ninh trở thành trung tâm bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Quan họ gắn với phát triển kinh tế du lịch bền vững.
Tầm nhìn dài hạn là xây dựng Bắc Ninh thành đô thị thông minh – hiện đại – xanh, nâng cao toàn diện chất lượng sống của người dân, khẳng định vai trò động lực phát triển vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Thành phố Bắc Ninh
