Tổng quan về huyện Lý Nhân
Huyện Lý Nhân nằm ở phía Đông tỉnh Hà Nam, thuộc vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, cách trung tâm thành phố Phủ Lý khoảng 25 km. Đây là vùng đất có truyền thống lịch sử lâu đời, gắn liền với văn hóa dân gian Bắc bộ, đồng thời là một trong những vựa lúa lớn của tỉnh Hà Nam.
Huyện có diện tích tự nhiên khoảng 167,8 km², dân số khoảng 180.000 – 195.000 người, mật độ dân cư trung bình gần 1.130 người/km². Địa hình tương đối bằng phẳng, đất đai màu mỡ nhờ hệ thống sông lớn bồi đắp quanh năm, đặc biệt là sông Hồng, sông Châu Giang và sông Long Xuyên. Khí hậu mang đặc trưng nhiệt đới gió mùa, mùa hè nóng ẩm, mưa nhiều, mùa đông lạnh khô, thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp đa vụ.
Lý Nhân là vùng đất giàu truyền thống văn hóa, nơi phát hiện nhiều di chỉ khảo cổ học như trống đồng Đông Sơn, cuốn sách đồng cổ, là minh chứng cho sự định cư sớm của cư dân Việt cổ. Địa phương có nhiều tên gọi xưa như huyện Nam Xang, huyện Lý Nhân phủ Lý Nhân dưới thời phong kiến, trải qua nhiều lần chia tách, điều chỉnh địa giới hành chính.
Về vị trí địa lý, huyện Lý Nhân tiếp giáp:
- Phía Bắc giáp huyện Hưng Yên và huyện Vũ Thư (tỉnh Thái Bình), được ngăn cách bởi sông Hồng
- Phía Đông giáp huyện Hưng Hà (tỉnh Thái Bình)
- Phía Tây giáp thị xã Duy Tiên và huyện Bình Lục
- Phía Nam giáp huyện Mỹ Lộc (tỉnh Nam Định), giáp sông Châu Giang
Hệ thống giao thông thuận lợi nhờ các tuyến Quốc lộ 38B, tỉnh lộ ĐT971, ĐT972, ĐT975 và mạng lưới đê, kênh mương thủy lợi phát triển, tạo điều kiện cho vận chuyển hàng hóa nông sản, kết nối các vùng kinh tế trọng điểm.
Đơn vị hành chính
Huyện Lý Nhân hiện có 1 thị trấn và 20 xã. Cụ thể gồm:
- Thị trấn: Vĩnh Trụ
- Các xã: Bắc Lý, Chân Lý, Chính Lý, Công Lý, Đạo Lý, Đức Lý, Hòa Hậu, Hợp Lý, Nguyên Lý, Nhân Bình, Nhân Chính, Nhân Khang, Nhân Mỹ, Nhân Nghĩa, Nhân Thịnh, Phú Phúc, Tiến Thắng, Trần Hưng Đạo, Văn Lý, Xuân Khê.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hạ tầng giao thông của huyện được đầu tư đồng bộ. Quốc lộ 38B chạy dọc qua huyện, kết nối thẳng tới thành phố Phủ Lý và các huyện phía Đông Bắc. Tỉnh lộ và đường liên xã được bê tông hóa, đảm bảo giao thông thuận lợi quanh năm, kể cả mùa mưa lũ.
Hệ thống đê sông Hồng và sông Châu Giang được gia cố chắc chắn, vừa chống lũ vừa phục vụ giao thông ven sông. Các kênh mương, trạm bơm điện, công trình thủy lợi đảm bảo tưới tiêu và tiêu úng cho sản xuất nông nghiệp.
Huyện có mạng lưới điện, nước sạch và viễn thông cơ bản phủ kín toàn bộ thôn xóm. Hệ thống y tế gồm trung tâm y tế huyện, các trạm y tế xã. Giáo dục phát triển với trường mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở ở tất cả các xã, nhiều trường trung học phổ thông quy mô lớn.
Kinh tế
Kinh tế của Lý Nhân vẫn chủ yếu dựa vào nông nghiệp truyền thống, đặc biệt là trồng lúa nước, cây màu, chăn nuôi gia súc gia cầm và thủy sản. Các xã ven sông Hồng, sông Châu Giang có điều kiện đất bãi màu mỡ để trồng chuối ngự, ngô, rau màu, hoa vụ đông.
Ngoài nông nghiệp, huyện phát triển một số ngành tiểu thủ công nghiệp và chế biến nông sản. Các cụm công nghiệp nhỏ và làng nghề truyền thống góp phần quan trọng tạo việc làm, tăng thu nhập cho nhân dân. Thương mại tập trung tại thị trấn Vĩnh Trụ và các chợ lớn ở xã Hòa Hậu, Nhân Bình, Công Lý.
Làng nghề truyền thống
Lý Nhân nổi tiếng với nhiều làng nghề lâu đời, tiêu biểu:
- Làng chuối ngự tiến vua ở xã Đại Hoàng, nay thuộc xã Hòa Hậu
- Nghề kho cá niêu nổi danh khắp cả nước
- Đan lưới, vó Cầu Không – xã Bắc Lý
- Nấu rượu Phúc Thượng – xã Hợp Lý
- Làm mộc Công Xá – thị trấn Vĩnh Trụ và Cao Đà – xã Nhân Mỹ
- Dệt nhuộm, đan cót nan ở nhiều xã ven sông
Các sản phẩm làng nghề không chỉ tiêu thụ nội địa mà còn xuất khẩu, góp phần khẳng định thương hiệu Lý Nhân trên thị trường.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Huyện Lý Nhân có nhiều di tích và danh thắng gắn liền với lịch sử văn hóa:
- Đền Trần Thương (xã Trần Hưng Đạo) – thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn
- Đền Bà Vũ (xã Chân Lý)
- Đình Cao Đà (xã Nhân Mỹ)
- Nhà tưởng niệm nhà văn Nam Cao – người con nổi tiếng của quê hương
- Khu lưu niệm Nam Cao tại xã Hòa Hậu
- Chùa Vàng, chùa Keo Hành Thiện (xã Nhân Chính)
Đây là những công trình vừa có giá trị lịch sử tâm linh, vừa là điểm đến thu hút khách tham quan.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
Huyện Lý Nhân phấn đấu đạt chuẩn huyện nông thôn mới nâng cao, phát triển toàn diện các lĩnh vực:
- Hoàn thiện hạ tầng giao thông liên xã, hạ tầng điện – nước – thông tin
- Đẩy mạnh OCOP, nâng cao giá trị sản phẩm đặc sản chuối ngự, cá kho niêu, rượu Phúc Thượng
- Bảo tồn và quảng bá các di tích, làng nghề truyền thống
- Phát triển thương mại – dịch vụ, thu hút đầu tư tiểu thủ công nghiệp sạch
- Nâng cao chất lượng giáo dục – y tế, cải thiện đời sống nhân dân
>>>Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Lý Nhân
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Lý Nhân định hướng trở thành huyện nông thôn mới kiểu mẫu với kinh tế đa dạng và phát triển bền vững:
- Tập trung sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, thân thiện môi trường
- Phát triển du lịch văn hóa – sinh thái gắn với các làng nghề và di tích
- Mở rộng hạ tầng kỹ thuật hiện đại, hệ thống logistics kết nối Hà Nội – Thái Bình – Nam Định
- Bảo tồn các giá trị văn hóa, giữ vững bản sắc làng quê Bắc bộ
- Nâng cao năng lực quản lý, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển lâu dài
