Tổng quan về tỉnh Lai Châu
Tỉnh Lai Châu nằm ở vùng cực Tây Bắc của Tổ quốc, là một trong những địa phương có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế biên giới. Với tọa độ trải dài từ 21°41’ đến 22°50’ vĩ độ Bắc và từ 102°19’ đến 103°59’ kinh độ Đông , tỉnh giữ vai trò như một "cửa ngõ" kết nối Việt Nam với khu vực Tây Nam Trung Quốc và các nước tiểu vùng sông Mekong.
Lai Châu có địa giới tiếp giáp rộng lớn: phía Bắc giáp tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) , phía Đông giáp Lào Cai và Yên Bái , phía Nam giáp Sơn La , và phía Tây giáp tỉnh Điện Biên . Đường biên giới quốc tế dài hơn 265 km không chỉ mang ý nghĩa về mặt an ninh mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác kinh tế, thương mại, du lịch và giao lưu văn hóa xuyên biên giới.
Về mặt tự nhiên, Lai Châu sở hữu diện tích khoảng 9.069 km² , nằm trong nhóm những tỉnh rộng lớn nhất Việt Nam. Địa hình nơi đây chủ yếu là núi cao và bị chia cắt mạnh , với nhiều dãy núi sừng sững, thung lũng sâu và hệ thống sông suối phức tạp. Dãy Hoàng Liên Sơn chạy qua phía Đông Nam tỉnh, với đỉnh Phan Xi Păng – nóc nhà Đông Dương – tạo nên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, hoang sơ và hấp dẫn.
Khí hậu Lai Châu mang tính nhiệt đới gió mùa núi cao , mùa đông lạnh và có sương mù, mùa hè mát mẻ với lượng mưa lớn, phù hợp với phát triển cây dược liệu, lâm nghiệp và thủy điện. Đây cũng là một trong những địa phương có tiềm năng lớn về thủy điện , nhờ hệ thống sông Đà và các phụ lưu lớn chảy qua địa bàn.
Lai Châu còn là vùng đất đa sắc tộc, nơi sinh sống của hơn 20 dân tộc thiểu số , mỗi cộng đồng mang trong mình bản sắc văn hóa riêng biệt, từ tiếng nói, trang phục đến phong tục tập quán. Chính sự đa dạng này tạo nên một không gian văn hóa giàu bản sắc, trở thành tài sản quý giá trong quá trình phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch cộng đồng và du lịch trải nghiệm.
Đơn vị hành chính cấp huyện
Tính đến năm 2024, tỉnh Lai Châu có tất cả 8 đơn vị hành chính cấp huyện , bao gồm:
-
1 thành phố
: Thành phố
Lai Châu
, là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế và văn hóa của tỉnh. Đây cũng là nơi đặt trụ sở các cơ quan quan trọng và có mức đô thị hóa cao nhất tỉnh.
7 huyện : Gồm Mường Tè, Sìn Hồ, Phong Thổ, Tam Đường, Than Uyên, Tân Uyên và Nậm Nhùn . Các huyện này trải dài trên địa bàn rộng lớn, phần lớn là vùng núi và vùng sâu, vùng xa, có địa hình phức tạp và đa dạng về văn hóa dân tộc.
Đơn vị hành chính cấp xã
Tính đến năm 2024, tỉnh Lai Châu có tổng cộng 106 đơn vị hành chính cấp xã , bao gồm 5 phường , 7 thị trấn và 94 xã . Dưới đây là danh sách chi tiết các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Lai Châu sau khi sắp xếp, phân theo từng đơn vị hành chính cấp huyện:
1. Thành phố Lai Châu
- 5 phường : Quyết Thắng, Tân Phong, Quyết Tiến, Đoàn Kết, Đông Phong.
- 2 xã : Nậm Loỏng, San Thàng.
2. Huyện Tam Đường
- 1 thị trấn : Tam Đường
- 13 xã : Thèn Sin, Sùng Phài, Tả Lèng, Giang Ma, Hồ Thầu, Bình Lư, Sơn Bình, Nùng Nàng, Bản Giang, Bản Hon, Bản Bo, Nà Tăm, Khun Há.
3. Huyện Mường Tè
- 1 thị trấn : Mường Tè
- 13 xã : Thu Lũm, Ka Lăng, Tá Bạ, Pa Ủ, Pa Vệ Sử, Mù Cả, Bun Tở, Nậm Khao, Tà Tổng, Bun Nưa, Vàng San, Kan Hồ, Mường Tè.
4. Huyện Sìn Hồ
- 1 thị trấn : Sìn Hồ
- 21 xã : Chăn Nưa, Pa Tần, Phìn Hồ, Hồng Thu, Phăng Sô Lin, Ma Quai, Lùng Thàng, Tả Phìn, Sà Dề Phìn, Nậm Tăm, Tả Ngảo, Pu Sam Cáp, Nậm Cha, Pa Khoá, Làng Mô, Noong Hẻo, Nậm Mạ, Căn Co, Tủa Sín Chải, Nậm Cuổi, Nậm Hăn.
5. Huyện Phong Thổ
- 1 thị trấn : Phong Thổ
- 16 xã : Lả Nhì Thàng, Huổi Luông, Sì Lờ Lầu, Mồ Sì San, Ma Li Chải, Pa Vây Sử, Vàng Ma Chải, Tông Qua Lìn, Mù Sang, Dào San, Ma Ly Pho, Bản Lang, Hoang Thèn, Khổng Lào, Nậm Xe, Mường So.
6. Huyện Than Uyên
- 1 thị trấn : Than Uyên
- 11 xã : Phúc Than, Mường Than, Mường Mít, Pha Mu, Mường Cang, Hua Nà, Tà Hừa, Mường Kim, Tà Mung, Tà Gia, Khoen On.
7. Huyện Tân Uyên
- 1 thị trấn : Tân Uyên
- 9 xã : Mường Khoa, Phúc Khoa, Thân Thuộc, Trung Đồng, Hố Mít, Nậm Cần, Nậm Sỏ, Pắc Ta, Tà Mít.
8. Huyện Nậm Nhùn
- 1 thị trấn : Nậm Nhùn
- 10 xã : Hua Bun, Mường Mô, Nậm Chà, Nậm Manh, Nậm Hàng, Lê Lợi, Pú Đao, Nậm Pì, Nậm Ban, Trung Chải.
Quy hoạch tỉnh Lai Châu (2021–2030, tầm nhìn đến 2050)
Tỉnh Lai Châu đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo Quyết định số 1585/QĐ-TTg ngày 7/12/2023. Mục tiêu của quy hoạch là đưa Lai Châu trở thành tỉnh phát triển trung bình trong vùng trung du và miền núi phía Bắc vào năm 2030, và đến năm 2050 sẽ vươn lên trên mức trung bình của cả nước. Quy hoạch nhấn mạnh phát triển xanh, nhanh và bền vững, gắn với bảo vệ môi trường và bảo tồn văn hóa dân tộc. Về hạ tầng, tỉnh sẽ đầu tư mạnh vào hệ thống giao thông liên vùng, nâng cấp thành phố Lai Châu lên đô thị loại II, đồng thời phát triển đô thị Tam Đường và Tân Uyên lên loại III. Trong lĩnh vực công nghiệp, Lai Châu dự kiến xây dựng khu công nghiệp Mường So (Phong Thổ) và nhiều cụm công nghiệp, khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng. Nông nghiệp sẽ chuyển hướng sang ứng dụng công nghệ cao, phát triển cây dược liệu và lâm nghiệp bền vững. Cùng với đó là các biện pháp bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng chống thiên tai. Kế hoạch thực hiện được ban hành tại Quyết định số 1486/QĐ-TTg ngày 29/11/2024, là cơ sở để triển khai các dự án đầu tư công và thu hút nguồn lực xã hội nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển toàn diện tỉnh Lai Châu trong giai đoạn mới.
