Tổng quan về huyện Tam Nông trước sáp nhập
Huyện Tam Nông nằm ở phía bắc tỉnh Đồng Tháp, cách thành phố Cao Lãnh khoảng 37 km và cách TP. Hồ Chí Minh khoảng 170 km. Với diện tích 459 km² và dân số năm 2019 đạt 99.995 người, mật độ dân số chỉ 218 người/km², Tam Nông là một trong những huyện có mật độ dân cư thấp của tỉnh.
Đặc điểm địa lý cho thấy Tam Nông nằm trong khu vực trũng nhất của Đồng Tháp, địa hình bằng phẳng, mạng lưới kênh rạch và sông ngòi chằng chịt. Khí hậu nhiệt đới gió mùa, lượng mưa khá cao, mùa lũ thường kéo dài từ tháng 8 đến tháng 11 hàng năm, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh bắt và nuôi trồng thủy sản.
Ranh giới hành chính
- Phía Đông giáp huyện Tháp Mười và huyện Tân Hưng (tỉnh Long An)
- Phía Tây giáp huyện Hồng Ngự
- Phía Nam giáp huyện Thanh Bình và huyện Cao Lãnh
- Phía Bắc giáp thành phố Hồng Ngự và huyện Tân Hồng
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện Tam Nông gồm 1 thị trấn và 11 xã: thị trấn Tràm Chim (huyện lỵ), xã An Hòa, xã An Long, xã Hòa Bình, xã Phú Cường, xã Phú Đức, xã Phú Hiệp, xã Phú Ninh, xã Phú Thành A, xã Phú Thành B, xã Phú Thọ, xã Tân Công Sính.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Tam Nông có vị trí chiến lược khi nằm gần các trục giao thông quan trọng của tỉnh Đồng Tháp và giáp ranh Long An, Hồng Ngự. Mặc dù chưa có hệ thống quốc lộ lớn chạy xuyên huyện, nhưng mạng lưới đường liên xã và tỉnh lộ được nâng cấp, giúp kết nối nhanh chóng đến các trung tâm như Cao Lãnh, Hồng Ngự, Tân Hồng.
Hệ thống thủy lợi và đê bao được xây dựng nhằm kiểm soát lũ, phục vụ sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản. Vào mùa nước nổi, các tuyến kênh chính như kênh Hồng Ngự – Vàm Cống, kênh Nguyễn Văn Tiếp… trở thành “đường thủy” quan trọng, vừa phục vụ giao thông, vừa khai thác nguồn lợi thủy sản.
Hạ tầng xã hội gồm các trường học từ mầm non đến THPT phân bố đều, bệnh viện huyện, trạm y tế xã, trung tâm văn hóa – thể thao phục vụ đời sống dân cư. Ngoài ra, Tam Nông có Vườn quốc gia Tràm Chim – khu Ramsar nổi tiếng thế giới, vừa là điểm nhấn về du lịch sinh thái, vừa là khu bảo tồn quan trọng.
Kinh tế
Kinh tế huyện Tam Nông chủ yếu dựa vào nông nghiệp với cây lúa là chủ lực (diện tích 60.000 ha, 2 vụ/năm). Huyện cũng phát triển mạnh nuôi trồng thủy sản, nổi bật là tôm càng xanh (1.000 ha), cá lóc (600 ha), cá tra (150 ha), tổng sản lượng khoảng 40.000 tấn/năm.
Công nghiệp chưa phát triển mạnh, chủ yếu là tiểu thủ công nghiệp như chế biến thủy sản, xay xát gạo, sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến gỗ, hàng tiêu dùng. Vùng tam giác Đại Đồng gồm ba xã Phú Ninh, An Long, An Hòa và thị trấn Tràm Chim là khu vực phát triển năng động nhất.
Thị trường bất động sản tại Tam Nông thời gian gần đây bắt đầu sôi động, đặc biệt ở các khu trung tâm và gần các dự án quy hoạch đô thị mới. Giá đất dao động từ 1,12 – 3,2 triệu đồng/m², tập trung thu hút đầu tư vào đất nền, nhà phố, biệt thự và các bất động sản phục vụ du lịch.
Du lịch và văn hóa
Huyện Tam Nông nổi tiếng trên bản đồ du lịch Việt Nam nhờ sở hữu Vườn quốc gia Tràm Chim – khu Ramsar thứ 2.000 của thế giới và là khu bảo tồn đất ngập nước quan trọng của Đồng bằng sông Cửu Long. Với diện tích hơn 7.500 ha, Tràm Chim là nơi sinh sống của hơn 230 loài chim nước, trong đó có sếu đầu đỏ – loài chim quý hiếm nằm trong Sách đỏ thế giới. Mùa nước nổi từ tháng 8 đến tháng 11 hàng năm là thời điểm lý tưởng để du khách tham quan, ngắm đàn sếu, trải nghiệm cảnh quan sông nước và thưởng thức ẩm thực đồng quê.
Ngoài Tràm Chim, Tam Nông còn có nhiều làng nghề truyền thống và các khu vực trồng lúa, nuôi thủy sản gắn liền với văn hóa sản xuất nông nghiệp của người dân miền Tây. Du khách có thể tham gia trải nghiệm “mùa gặt”, câu cá, giăng lưới, chèo xuồng ba lá trên các kênh rạch. Ẩm thực Tam Nông mang hương vị đậm chất miền Tây với các món như cá linh kho mía, lẩu cá lóc, chuột đồng nướng lu, gỏi bông điên điển, mắm cá linh…
Về văn hóa – lễ hội, Tam Nông duy trì nhiều lễ hội dân gian như lễ cúng đình, lễ hội mùa nước nổi, các hoạt động đua xuồng truyền thống. Đây vừa là dịp tưởng nhớ tiền nhân, vừa là cơ hội giao lưu, quảng bá hình ảnh địa phương. Các giá trị văn hóa đặc sắc này đang được huyện lồng ghép trong phát triển du lịch cộng đồng, thu hút ngày càng nhiều du khách trong và ngoài nước.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Theo bản đồ quy hoạch huyện Tam Nông, mục tiêu đến năm 2030 là phát triển toàn diện trên cả ba lĩnh vực: nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến và du lịch sinh thái. Trong đó, nông nghiệp vẫn là trụ cột, nhưng sẽ chuyển dịch từ sản xuất truyền thống sang mô hình lúa – cá – tôm càng xanh kết hợp, áp dụng công nghệ mới, giảm phụ thuộc vào thời vụ. Các vùng sản xuất lúa chất lượng cao sẽ được mở rộng, gắn với chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ.
Nuôi trồng thủy sản sẽ được quy hoạch tập trung ở các xã An Hòa, Phú Cường, Phú Đức, Tân Công Sính, với hình thức nuôi thâm canh và bán thâm canh, ưu tiên các giống thủy sản có giá trị kinh tế cao và thị trường tiêu thụ ổn định. Huyện sẽ khuyến khích mô hình nuôi sinh thái, kết hợp du lịch trải nghiệm.
Công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp sẽ tập trung vào chế biến nông – thủy sản, sản xuất vật liệu xây dựng và hàng tiêu dùng. Các cụm công nghiệp sẽ được đầu tư hạ tầng đồng bộ để thu hút doanh nghiệp.
Hạ tầng giao thông sẽ được nâng cấp, bao gồm mở rộng và cải tạo các tuyến đường liên huyện, liên xã, kết nối với các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ. Hệ thống đê bao, kênh mương và cống điều tiết sẽ được hiện đại hóa để phục vụ sản xuất và kiểm soát lũ.
Về quy hoạch đất đai, theo Quyết định 115/QĐ-UBND-NĐ, đất phi nông nghiệp sẽ tăng 426,42 ha, trong đó đất ở đô thị tăng 364,16 ha, nhằm đáp ứng nhu cầu dân cư và quá trình đô thị hóa, đặc biệt tại thị trấn Tràm Chim và các xã trung tâm.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Tam Nông
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Tam Nông đặt mục tiêu trở thành trung tâm du lịch sinh thái đất ngập nước hàng đầu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời là vùng sản xuất lúa – thủy sản chất lượng cao đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Huyện sẽ phát triển nông nghiệp thông minh dựa trên công nghệ số, tự động hóa và năng lượng tái tạo, đảm bảo sản xuất bền vững và thân thiện với môi trường.
Về công nghiệp, Tam Nông hướng tới các ngành có giá trị gia tăng cao, sử dụng công nghệ sạch, hạn chế gây ô nhiễm môi trường. Các khu – cụm công nghiệp sẽ được quy hoạch gắn với hệ thống logistics và trung tâm phân phối hàng hóa, kết nối thuận tiện đến TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ và Campuchia qua cửa khẩu Hồng Ngự.
Du lịch sẽ trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, với Vườn quốc gia Tràm Chim là hạt nhân, kết hợp phát triển các sản phẩm du lịch mới như du lịch cộng đồng, trải nghiệm nông nghiệp, du lịch mùa nước nổi, du lịch giáo dục – nghiên cứu hệ sinh thái đất ngập nước. Các cơ sở lưu trú, resort sinh thái, nhà hàng, trung tâm dịch vụ du lịch sẽ được đầu tư đồng bộ, đáp ứng nhu cầu du khách quốc tế.
