Tổng quan về quận Bắc Từ Liêm trước sáp nhập
Quận Bắc Từ Liêm là một trong hai quận mới được thành lập ngày 27/12/2013, sau khi chia tách từ huyện Từ Liêm cũ. Trước thời điểm sáp nhập địa giới hành chính, Bắc Từ Liêm nhanh chóng trở thành khu vực phát triển sôi động, đóng vai trò cửa ngõ phía Tây Bắc Thủ đô Hà Nội.
Tổng diện tích tự nhiên của quận khoảng 43,35 km², dân số hơn 320.000 người, với tốc độ gia tăng nhanh nhờ làn sóng đầu tư bất động sản, dịch vụ, thương mại và hạ tầng giáo dục. Về địa hình, Bắc Từ Liêm tương đối bằng phẳng, độ cao trung bình từ 5–6m so với mực nước biển, nhiều kênh mương tự nhiên và đất bãi ven sông Hồng thuận lợi phát triển nông nghiệp đô thị kết hợp dịch vụ.
Quận sở hữu vị trí chiến lược, kết nối trực tiếp với nhiều tuyến giao thông huyết mạch như đường vành đai 3, đường Hồ Tùng Mậu – quốc lộ 32, đường Phạm Văn Đồng, cầu Thăng Long và đường 70, đồng thời giáp các quận trung tâm và huyện vệ tinh phía Tây.
Ranh giới hành chính của quận Bắc Từ Liêm trước sáp nhập:
- Phía Bắc giáp huyện Đông Anh
- Phía Nam giáp quận Nam Từ Liêm
- Phía Đông giáp quận Tây Hồ và quận Cầu Giấy
- Phía Tây giáp huyện Hoài Đức và huyện Đan Phượng
Đơn vị hành chính
Bắc Từ Liêm được chia thành nhiều phường với diện tích và mật độ dân cư khác nhau, phản ánh bức tranh chuyển đổi từ không gian làng xã ven đô sang đô thị hóa hiện đại. Việc tổ chức đơn vị hành chính mới giúp quản lý hiệu quả, tạo thuận lợi triển khai các dự án phát triển kinh tế – xã hội.
Các đơn vị hành chính của quận Bắc Từ Liêm gồm có: Cổ Nhuế 1, Cổ Nhuế 2, Đông Ngạc, Đức Thắng, Liên Mạc, Minh Khai, Phú Diễn, Phúc Diễn, Tây Tựu, Thượng Cát, Xuân Đỉnh, Xuân Tảo.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng của quận Bắc Từ Liêm trước sáp nhập được đánh giá phát triển đồng bộ và hiện đại, trở thành yếu tố then chốt thu hút nhà đầu tư và cư dân về sinh sống. Hệ thống giao thông của quận được ưu tiên đầu tư mạnh, nổi bật nhất là trục đường Phạm Văn Đồng (Vành đai 3) – tuyến đường huyết mạch kết nối quận với cầu Thăng Long, sân bay Nội Bài và khu vực trung tâm. Tuyến đường này được mở rộng, nâng cấp thành đại lộ hiện đại, góp phần giảm thiểu ùn tắc và rút ngắn thời gian di chuyển.
Bên cạnh đó, các trục đường Hồ Tùng Mậu – quốc lộ 32, đường 70, đường Nguyễn Hoàng Tôn, đường Hoàng Quốc Việt kéo dài cũng đóng vai trò quan trọng, hình thành mạng lưới giao thông liên kết các phường trong quận và kết nối thuận tiện với quận Cầu Giấy, Nam Từ Liêm, Tây Hồ.
Nhiều dự án hạ tầng lớn đã hình thành hoặc được quy hoạch, như đường Tây Thăng Long, dự án tuyến Metro số 3 Nhổn – Ga Hà Nội với điểm depot đặt tại phường Minh Khai. Tuyến đường sắt đô thị này góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững, tạo thêm giá trị cho bất động sản đô thị.
Quận Bắc Từ Liêm còn nổi bật với các công trình giáo dục – nghiên cứu quy mô lớn như Trường Đại học Mỏ – Địa chất, Đại học Tài nguyên và Môi trường, Đại học Công nghiệp Hà Nội, tạo nên đặc trưng khu vực có dân số trẻ, trình độ học vấn cao và nhu cầu dịch vụ phong phú.
Kinh tế
Kinh tế quận Bắc Từ Liêm trước sáp nhập phát triển đa dạng, kết hợp giữa nông nghiệp đô thị, thương mại – dịch vụ và bất động sản hiện đại. Trong giai đoạn đầu thành lập quận, hoạt động sản xuất nông nghiệp vẫn giữ vai trò quan trọng, nhất là các vùng trồng hoa màu, cây cảnh tại Tây Tựu, Liên Mạc, Thượng Cát. Làng hoa Tây Tựu là vùng cung cấp hoa lớn nhất Hà Nội, nổi tiếng với hoa hồng, cúc, ly, đồng tiền, không chỉ phục vụ thị trường nội đô mà còn tiêu thụ tại nhiều tỉnh miền Bắc.
Bên cạnh nông nghiệp, sự phát triển mạnh mẽ của bất động sản đô thị đã thay đổi cơ cấu kinh tế quận. Nhiều khu đô thị mới hình thành dọc trục Phạm Văn Đồng, Hồ Tùng Mậu và quốc lộ 32 như Khu đô thị Thành phố Giao lưu, Khu đô thị Resco Cổ Nhuế, khu Ngoại giao đoàn, Khu đô thị Tây Hồ Tây. Những dự án này góp phần gia tăng giá trị đất đai, thu hút các nhà đầu tư, đồng thời tạo hàng nghìn việc làm trong lĩnh vực xây dựng, thương mại, dịch vụ.
Thương mại – dịch vụ tại Bắc Từ Liêm phát triển nhanh nhờ sự hình thành các trung tâm thương mại, siêu thị, chợ đầu mối. Trong đó, chợ đầu mối Minh Khai là điểm phân phối nông sản quy mô lớn cho toàn khu vực phía Tây Bắc Hà Nội. Các siêu thị lớn như Vinmart, Fivimart, hệ thống cửa hàng tiện lợi phủ rộng trong các khu đô thị và tuyến phố chính.
Làng nghề truyền thống
Trước quá trình đô thị hóa mạnh mẽ, Bắc Từ Liêm từng nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống lâu đời, hình thành nên dấu ấn văn hóa đặc trưng vùng ven đô. Nổi bật nhất là làng nghề trồng hoa Tây Tựu, nơi người dân đã gắn bó với nghề trồng hoa suốt nhiều thế hệ. Đây là vùng trồng hoa quy mô lớn nhất Hà Nội, diện tích hàng trăm hecta, sản lượng hoa cung cấp chiếm tỷ trọng cao trong tổng tiêu thụ toàn thành phố. Vào mỗi dịp lễ, Tết, cánh đồng hoa Tây Tựu tấp nập thương lái khắp nơi đổ về thu mua, tạo không khí sôi động và nguồn thu nhập ổn định cho hàng nghìn hộ dân.
Ngoài nghề trồng hoa, Bắc Từ Liêm còn có làng nghề mộc Thượng Cát, nổi tiếng với sản phẩm mộc gia dụng, đồ thờ truyền thống, cửa gỗ. Sản phẩm của làng nghề được tiêu thụ trong nội thành Hà Nội và nhiều tỉnh phía Bắc. Mặc dù một phần cơ sở sản xuất đã thu hẹp quy mô do đô thị hóa, nhiều gia đình vẫn duy trì nghề truyền thống, vừa giữ gìn bản sắc vừa tạo sinh kế.
Một số phường như Minh Khai, Liên Mạc trước đây còn có nghề trồng rau an toàn, chăn nuôi gia cầm quy mô hộ gia đình, đóng vai trò cung cấp thực phẩm sạch cho nội đô. Các làng nghề này không chỉ có ý nghĩa kinh tế mà còn là di sản văn hóa tinh thần quan trọng, thể hiện tinh thần lao động cần cù và sáng tạo của cộng đồng cư dân.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Quận Bắc Từ Liêm sở hữu nhiều di tích, danh lam thắng cảnh tiêu biểu, phản ánh bề dày văn hóa – lịch sử hàng trăm năm. Đình Chèm là công trình tín ngưỡng nổi tiếng, thờ Đức Thánh Lý Ông Trọng, được xếp hạng di tích lịch sử quốc gia đặc biệt. Lễ hội Đình Chèm tổ chức vào tháng 5 âm lịch hàng năm thu hút hàng nghìn du khách, trở thành nét đẹp văn hóa không thể thiếu của vùng đất ven sông Hồng.
Đình Xuân Tảo, chùa Cổ Nhuế, đền Ghềnh, chùa Thượng Cát là những công trình kiến trúc cổ kính, gắn liền tín ngưỡng dân gian và truyền thống lễ hội của cộng đồng cư dân bản địa. Nhiều di tích lưu giữ các sắc phong, bia đá, câu đối cổ có giá trị lịch sử – nghệ thuật quý hiếm.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Giai đoạn đến năm 2030, quận Bắc Từ Liêm định hướng trở thành khu đô thị phát triển đồng bộ, hiện đại, xanh và bền vững, kết nối chặt chẽ với các quận trung tâm và vùng đô thị vệ tinh phía Tây Bắc. Các dự án hạ tầng trọng điểm đang và sẽ triển khai gồm dự án đường Tây Thăng Long, mở rộng đường 70, hoàn thiện tuyến Metro số 3 Nhổn – Ga Hà Nội. Cùng với đó, quận chú trọng đầu tư các dự án chỉnh trang hạ tầng kỹ thuật, xây dựng bãi đỗ xe tập trung, phát triển công viên hồ điều hòa, không gian công cộng và các tổ hợp thương mại – dịch vụ cao cấp.
Đồng thời, Bắc Từ Liêm tập trung hỗ trợ phát triển làng nghề Tây Tựu thành trung tâm sản xuất – thương mại hoa lớn nhất miền Bắc, kết hợp du lịch trải nghiệm. Các khu đô thị mới tại Cổ Nhuế, Xuân Đỉnh, Xuân Tảo tiếp tục được hoàn thiện về hạ tầng và tiện ích, hình thành cộng đồng dân cư hiện đại, văn minh.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Bắc Từ Liêm đặt mục tiêu trở thành khu đô thị thông minh kiểu mẫu, trung tâm giáo dục – dịch vụ – thương mại chất lượng cao, phát triển đồng bộ hệ thống giao thông công cộng, mạng lưới Metro và hạ tầng xanh. Quận ưu tiên mở rộng không gian công cộng, bảo tồn di tích lịch sử, phát huy giá trị làng nghề truyền thống và phát triển mô hình đô thị sinh thái kết hợp không gian xanh, hồ điều hòa lớn, công viên đa chức năng.
Các trung tâm thương mại, văn phòng cao tầng, khu phức hợp dịch vụ sẽ đồng loạt hình thành dọc trục Phạm Văn Đồng, Tây Thăng Long và quốc lộ 32, tạo động lực tăng trưởng kinh tế bền vững và nâng tầm vị thế quận trong đô thị Thủ đô.
Xem thêm các bản đồ quy hoạch các quận/huyện Hà Nội:
