Tổng quan về huyện Vũ Thư trước sáp nhập
Huyện Vũ Thư là một trong những địa phương có truyền thống lâu đời của tỉnh Thái Bình, được thành lập chính thức vào năm 1969, với tổng diện tích tự nhiên 195,2 km² và dân số 229.609 người. Đây là huyện có vị trí địa lý đặc biệt thuận lợi, khi nằm ở khu vực trung gian giữa hai trung tâm đô thị lớn là thành phố Thái Bình và thành phố Nam Định, góp phần quan trọng vào giao thương, vận chuyển hàng hóa và phát triển kinh tế - xã hội toàn vùng.
Địa hình huyện chủ yếu là đồng bằng châu thổ sông Hồng, đất đai màu mỡ, điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa, rất phù hợp cho sản xuất nông nghiệp, trồng hoa, cây cảnh và nuôi trồng thủy sản nhỏ. Cơ cấu dân cư phân bổ tương đối đồng đều, nhiều xã, thị trấn có mật độ dân số cao gắn với các tuyến giao thông huyết mạch, thuận tiện cho phát triển các ngành nghề truyền thống và dịch vụ.
Ranh giới hành chính của huyện Vũ Thư được xác định rõ ràng:
- Phía Bắc giáp huyện Quỳnh Phụ và thành phố Thái Bình
- Phía Nam giáp huyện Mỹ Lộc và thành phố Nam Định (tỉnh Nam Định)
- Phía Đông giáp huyện Kiến Xương
- Phía Tây giáp huyện Vũ Tiên (trước sáp nhập)
Đơn vị hành chính
Trước khi thực hiện các điều chỉnh địa giới, huyện Vũ Thư có 1 thị trấn huyện lỵ cùng với 29 xã trực thuộc, tạo thành hệ thống quản lý hành chính đầy đủ và đồng bộ trên toàn bộ địa bàn. Các đơn vị hành chính gồm: Vũ Thư, Bách Thuận, Đồng Thanh, Dũng Nghĩa, Duy Nhất, Hiệp Hòa, Hòa Bình, Hồng Lý, Hồng Phong, Minh Khai, Minh Lãng, Minh Quang, Nguyên Xá, Phúc Thành, Song An, Song Lãng, Tam Quang, Tân Hòa, Tân Lập, Tân Phong, Trung An, Tự Tân, Việt Hùng, Việt Thuận, Vũ Đoài, Vũ Hội, Vũ Tiến, Vũ Vân, Vũ Vinh, Xuân Hòa.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hạ tầng giao thông và kinh tế - xã hội của huyện Vũ Thư được phát triển khá đồng bộ, tận dụng tối đa vị trí kết nối liên vùng. Trục Quốc lộ 10 và nhiều tuyến tỉnh lộ đi qua địa bàn đã tạo điều kiện thuận lợi cho vận tải hàng hóa, đi lại của nhân dân, đồng thời hỗ trợ phát triển thương mại dịch vụ giữa Thái Bình và Nam Định. Hệ thống giao thông nông thôn được nâng cấp với hàng trăm ki-lô-mét đường bê tông hóa, giúp kết nối thông suốt đến từng xã, thôn, xóm, giảm thiểu chi phí vận chuyển nông sản, vật tư.
Huyện cũng chú trọng phát triển hệ thống điện, thủy lợi và công trình công cộng. Toàn huyện được phủ kín lưới điện quốc gia, nhiều trạm bơm, kênh mương kiên cố phục vụ sản xuất lúa, rau màu và nuôi trồng thủy sản. Các trường học, trạm y tế, trung tâm văn hóa xã đều được đầu tư đạt chuẩn quốc gia, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của cư dân địa phương.
Bên cạnh hạ tầng kinh tế, Vũ Thư còn quan tâm chỉnh trang không gian đô thị thị trấn Vũ Thư, phát triển hệ thống chợ nông thôn, các cụm công nghiệp nhỏ và làng nghề. Việc quy hoạch quỹ đất hợp lý kết hợp bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai đã giúp địa phương duy trì tăng trưởng ổn định.
Kinh tế
Nền kinh tế huyện Vũ Thư trước sáp nhập duy trì sự phát triển tương đối ổn định và đa dạng. Nông nghiệp vẫn giữ vai trò chủ đạo, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế, với các vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, hoa màu, cây cảnh và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Ngoài thế mạnh truyền thống, nhiều mô hình nuôi thủy sản quy mô nhỏ như nuôi ốc nhồi ở Hồng Lý hay nuôi tôm, cá nước ngọt đã được triển khai, mang lại giá trị kinh tế khá cao.
Công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp tại địa phương phát triển gắn liền với các làng nghề lâu đời và các hộ sản xuất nhỏ lẻ. Nhiều hộ gia đình tham gia các ngành nghề phụ như làm chổi chít, nấu rượu, đan lát, thêu ren, chế biến thực phẩm. Một bộ phận lao động địa phương làm việc trong các nhà máy, công ty tại Thái Bình, Nam Định và các thành phố lớn, góp phần tạo nguồn thu nhập ổn định và duy trì dòng kiều hối từ lao động xuất khẩu.
Thương mại – dịch vụ trên địa bàn huyện cũng từng bước được mở rộng. Các chợ truyền thống, cơ sở thu mua, đại lý phân phối vật tư nông nghiệp, tiêu thụ nông sản và điểm giao thương hàng hóa phát triển khắp các xã, nhất là vùng giáp ranh hai thành phố. Sự kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp, thủ công nghiệp, dịch vụ vận tải và kinh doanh nhỏ lẻ đã tạo nên bức tranh kinh tế đa ngành, bảo đảm mức sống bình quân người dân được cải thiện đáng kể so với giai đoạn trước.
Làng nghề truyền thống
Vũ Thư được biết đến như một vùng quê giàu nghề thủ công truyền thống, nhiều làng nghề đã tồn tại hàng trăm năm, trở thành nét văn hóa đặc trưng không thể tách rời với đời sống cộng đồng. Làng nghề nấu rượu ở làng Keo (xã Duy Nhất) có sản phẩm rượu nếp được người dân khắp nơi ưa chuộng, nhờ công thức lên men và kỹ thuật nấu truyền thống.
Nghề làm chổi chít, chổi đót phát triển mạnh ở Tam Quang, vừa tạo việc làm mùa vụ vừa giúp phụ nữ nông thôn tăng thêm thu nhập. Tại Đồng Thanh, thôn Thanh Hương nổi tiếng với nghề làm cốm, chế biến lương thực và thực phẩm truyền thống. Nguyên Xá không chỉ nổi tiếng với nghề mộc dân dụng mà còn có các hộ gia đình duy trì nghề đan lát lâu đời ở thôn Kiến Xá.
Xã Bách Thuận nổi tiếng cả nước với mô hình làng vườn trồng hoa, cây cảnh, ươm giống cây ăn quả, là điểm đến tham quan, mua sắm mỗi dịp lễ Tết. Minh Lãng giữ được nghề thêu tay, trong khi Tân Hòa có các gia đình sản xuất bánh gai truyền thống ở Đại Đồng, Tường An. Những ngành nghề này không chỉ lưu giữ giá trị văn hóa, mà còn đóng góp đáng kể cho nguồn thu nhập của các hộ dân địa phương.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Chùa Keo (có tên chữ là Thần Quang Tự) là biểu tượng văn hóa đặc sắc nhất của huyện Vũ Thư, tọa lạc tại thôn Dũng Nhuệ, xã Duy Nhất. Ngôi chùa được xây dựng từ năm 1630, trải qua nhiều lần tu bổ nhưng vẫn giữ được lối kiến trúc cổ độc đáo bằng gỗ lim với các kết cấu chồng diêm, mái ngói cong vút và hệ thống tượng pháp đặc sắc. Chùa Keo được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt, là một trong những quần thể kiến trúc cổ nổi tiếng nhất miền Bắc Việt Nam.
Lễ hội Chùa Keo, diễn ra hàng năm vào mùa thu và mùa xuân, đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, thu hút hàng vạn phật tử và du khách. Ngoài chùa Keo, Vũ Thư còn có nhiều đền, đình, chùa và các di tích lịch sử gắn với phong trào cách mạng kháng chiến, các công trình kiến trúc tín ngưỡng, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của người dân địa phương.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Huyện Vũ Thư định hướng phát triển kinh tế toàn diện, khai thác lợi thế vị trí giao thông liên vùng, tiếp tục xây dựng nông thôn mới nâng cao và phát triển đô thị. Mục tiêu trọng tâm là nâng cấp hệ thống giao thông kết nối với thành phố Thái Bình và Nam Định, cải tạo hạ tầng thương mại, đầu tư các cụm công nghiệp sạch, khuyến khích phát triển làng nghề truyền thống gắn với du lịch.
Các dự án trọng điểm đang và sẽ được triển khai gồm mở rộng trục Quốc lộ 10, phát triển các tuyến đường liên xã kết nối trung tâm huyện lỵ, chỉnh trang đô thị thị trấn Vũ Thư và cải tạo hệ thống kênh mương, công trình thủy lợi. Huyện cũng đặt mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định, phát triển các vùng chuyên canh cây màu, hoa, cây cảnh và nâng cao giá trị chuỗi sản xuất nông nghiệp.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Huyện Vũ Thư
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Vũ Thư phấn đấu trở thành trung tâm nông nghiệp công nghệ cao và đô thị vệ tinh của tỉnh Thái Bình, vừa duy trì giá trị truyền thống làng nghề, vừa hiện đại hóa sản xuất nông nghiệp. Địa phương định hướng hình thành các khu đô thị mới ven Quốc lộ 10, phát triển du lịch văn hóa tâm linh lấy Chùa Keo làm trọng điểm, kết hợp với du lịch làng vườn ở Bách Thuận.
Huyện cũng sẽ tập trung quy hoạch các cụm công nghiệp sạch và trung tâm logistic, xây dựng hạ tầng thương mại, giáo dục, y tế đồng bộ để phục vụ dân cư và thu hút dân di cư từ khu vực thành thị lân cận. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng Vũ Thư hiện đại, xanh, phát triển bền vững, trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư và khách du lịch.
