Tổng quan về huyện Thanh Oai trước sáp nhập
Huyện Thanh Oai nằm ở phía Tây Nam Thủ đô Hà Nội, là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa và nổi tiếng với các làng nghề thủ công lâu đời. Tổng diện tích tự nhiên của huyện khoảng 141 km², địa hình tương đối bằng phẳng, đặc trưng đồng bằng châu thổ sông Hồng, với nhiều cánh đồng lúa, kênh mương thủy lợi và sông Nhuệ, sông Đáy chảy qua.
Dân số trước thời điểm sáp nhập đạt hơn 208.000 người, phân bố tập trung ở các xã ven Quốc lộ 21B, Quốc lộ 22 và trung tâm thị trấn Kim Bài. Địa hình thuận lợi cùng mạng lưới sông hồ phong phú đã tạo điều kiện cho huyện phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, làng nghề, thương mại – dịch vụ và từng bước hình thành không gian đô thị hóa ven đô.
Ranh giới hành chính:
- Phía Bắc giáp quận Hà Đông
- Phía Nam giáp huyện Ứng Hòa
- Phía Đông giáp huyện Thường Tín
- Phía Tây giáp huyện Chương Mỹ
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện Thanh Oai được tổ chức thành một thị trấn trung tâm và nhiều xã nông thôn, mỗi địa phương mang những nét đặc trưng riêng về văn hóa, sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và làng nghề truyền thống. Các xã ven quốc lộ có tốc độ đô thị hóa nhanh, trong khi nhiều xã phía trong duy trì thế mạnh sản xuất nông nghiệp và nghề thủ công.
Danh sách các đơn vị hành chính trước sáp nhập gồm: thị trấn Kim Bài, xã Bích Hòa, xã Bình Minh, xã Cao Dương, xã Cao Viên, xã Cự Khê, xã Dân Hòa, xã Đỗ Động, xã Hồng Dương, xã Kim An, xã Kim Thư, xã Liên Châu, xã Mỹ Hưng, xã Phương Trung, xã Tam Hưng, xã Tân Ước, xã Thanh Cao, xã Thanh Mai, xã Thanh Văn, xã Xuân Dương.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Trước thời điểm sáp nhập, huyện Thanh Oai đã được đầu tư nhiều dự án hạ tầng quan trọng nhằm từng bước hoàn thiện hệ thống giao thông, thủy lợi và các công trình dân sinh phục vụ phát triển kinh tế – xã hội. Quốc lộ 21B là tuyến huyết mạch xuyên suốt địa bàn, kết nối trung tâm huyện với quận Hà Đông, huyện Ứng Hòa và các vùng kinh tế phía Nam Hà Nội. Tuyến này được nâng cấp mặt đường, mở rộng nhiều đoạn, tạo điều kiện thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa và đi lại của người dân.
Ngoài ra, nhiều tuyến đường liên xã, liên huyện như đường trục phát triển phía Nam, Tỉnh lộ 427, Tỉnh lộ 429 được bê tông hóa, nhựa hóa, kết nối thông suốt đến các xã và khu vực lân cận. Hệ thống kênh mương thủy lợi, đê sông Đáy, sông Nhuệ được củng cố thường xuyên, đảm bảo an toàn mùa mưa lũ và cấp nước tưới tiêu cho nông nghiệp.
Hạ tầng điện lưới, nước sạch, viễn thông được đầu tư đồng bộ, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất và phát triển dịch vụ. Tỷ lệ hộ dân sử dụng điện quốc gia và nước hợp vệ sinh đạt gần 100%. Các công trình giáo dục, trạm y tế, nhà văn hóa được đầu tư nâng cấp khang trang. Trường học các cấp tại nhiều xã đạt chuẩn quốc gia, trung tâm y tế huyện và các trạm y tế xã cơ bản đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân.
Kinh tế
Trước thời điểm sáp nhập, huyện Thanh Oai có nền kinh tế phát triển theo hướng đa ngành, đa dạng hóa sản xuất, từng bước chuyển dịch mạnh mẽ từ nông nghiệp thuần túy sang nông nghiệp hàng hóa, công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp và thương mại – dịch vụ.
Nông nghiệp vẫn giữ vai trò nền tảng quan trọng trong cơ cấu kinh tế địa phương. Các xã như Phương Trung, Tam Hưng, Liên Châu, Mỹ Hưng tập trung trồng lúa chất lượng cao, rau màu, cây ăn quả và phát triển chăn nuôi quy mô gia trại, trang trại. Huyện nổi tiếng với sản phẩm bưởi Diễn, chuối tiêu hồng, rau an toàn, thủy sản nước ngọt nhờ hệ thống ao hồ, sông ngòi dày đặc.
Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp được chú trọng phát triển, đặc biệt tại các xã ven Quốc lộ 21B và gần trung tâm huyện. Cụm công nghiệp Thanh Oai, cụm công nghiệp Kim Bài thu hút nhiều doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng, gạch tuynel, may mặc, chế biến nông sản. Các làng nghề truyền thống, cơ sở sản xuất thủ công mỹ nghệ tại Kim Thư, Đỗ Động, Dân Hòa cũng đóng góp tích cực vào giá trị sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp toàn huyện.
Thương mại – dịch vụ phát triển sôi động tại thị trấn Kim Bài và các trục giao thông lớn. Nhiều chợ đầu mối, cửa hàng buôn bán vật tư nông nghiệp, trung tâm dịch vụ vận tải – logistics được hình thành. Huyện cũng chú trọng phát triển dịch vụ hậu cần phục vụ sản xuất nông nghiệp và các điểm buôn bán nông sản, hàng hóa tiêu dùng.
Làng nghề truyền thống
Huyện Thanh Oai được biết đến là vùng đất có nhiều làng nghề truyền thống nổi tiếng, gắn bó lâu đời với đời sống kinh tế – văn hóa của nhân dân. Trong đó, làng nghề làm nón lá Chuông (xã Phương Trung) là một trong những làng nghề tiêu biểu của Hà Nội, có lịch sử hàng trăm năm. Sản phẩm nón Chuông được xuất khẩu và tiêu thụ khắp cả nước, được đánh giá cao về chất lượng và mẫu mã tinh tế.
Xã Kim Thư nổi tiếng với nghề dệt lụa, may mặc thủ công và sản xuất áo dài truyền thống. Tại xã Đỗ Động, nghề khảm trai, làm đồ gỗ mỹ nghệ vẫn được duy trì, trở thành nguồn thu nhập chính của nhiều hộ gia đình. Ngoài ra, các xã như Cao Dương, Hồng Dương, Tam Hưng có nhiều hộ sản xuất đồ thờ, mây tre đan, gốm thủ công, góp phần làm phong phú sản phẩm thủ công truyền thống.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Thanh Oai không chỉ có thế mạnh sản xuất nông nghiệp và làng nghề mà còn là địa phương giàu truyền thống văn hóa – lịch sử, với nhiều di tích nổi tiếng. Trong đó, đình Chuông (xã Phương Trung) là một trong những công trình cổ kính nhất huyện, nơi diễn ra nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc.
Chùa Bối Khê (xã Tam Hưng) được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt, có kiến trúc độc đáo và hệ thống tượng Phật cổ quý giá. Đây là một trung tâm tín ngưỡng quan trọng, mỗi năm thu hút hàng vạn lượt du khách và phật tử thập phương.
Ngoài ra, đền Thanh Am, chùa Từ Châu, đình Đỗ Động cũng là những công trình có giá trị lịch sử và nghệ thuật cao. Các lễ hội làng truyền thống như lễ hội nón Chuông, lễ hội chùa Bối Khê, lễ hội đình Chuông được tổ chức hàng năm, góp phần duy trì bản sắc văn hóa đặc trưng.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Đến năm 2030, huyện Thanh Oai được định hướng phát triển thành vùng kinh tế nông nghiệp đô thị hiện đại kết hợp công nghiệp sạch, thương mại – dịch vụ và bảo tồn văn hóa làng nghề truyền thống. Thành phố Hà Nội đã phê duyệt nhiều dự án đầu tư và quy hoạch quan trọng, nhằm khai thác tối đa lợi thế vị trí địa lý và tiềm năng kinh tế của địa phương.
Dự án mở rộng và nâng cấp Quốc lộ 21B đang triển khai giúp kết nối nhanh hơn giữa Thanh Oai và quận Hà Đông, các khu công nghiệp phía Nam, thúc đẩy giao thương hàng hóa và dịch vụ. Đường trục phát triển phía Nam tiếp tục hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi để hình thành các khu đô thị mới, cụm công nghiệp và trung tâm thương mại.
Huyện chú trọng quy hoạch, mở rộng Cụm công nghiệp Thanh Oai, Cụm công nghiệp Kim Bài, thu hút nhà đầu tư trong các lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến nông sản, may mặc và công nghiệp hỗ trợ. Vùng nông nghiệp trọng điểm được quy hoạch thành các khu sản xuất rau an toàn, lúa chất lượng cao, cây ăn quả đặc sản gắn với chỉ dẫn địa lý và chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm.
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, Thanh Oai hướng đến trở thành khu đô thị sinh thái ven đô hiện đại của Thủ đô Hà Nội, đồng thời giữ vai trò trung tâm nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp sạch và du lịch văn hóa – làng nghề. Huyện sẽ hoàn thiện quy hoạch các khu đô thị mới dọc Quốc lộ 21B, đường trục phát triển phía Nam, kết nối trực tiếp với quận Hà Đông và các huyện phía Nam.
Hệ thống giao thông liên vùng được hiện đại hóa với tuyến đường vành đai 4, tuyến metro kết nối trung tâm thành phố, tạo mạng lưới vận chuyển hàng hóa, dịch vụ thông suốt. Trong công nghiệp, huyện tập trung phát triển cụm công nghiệp sạch, khu chế biến nông sản và kho vận logistics, thu hút các doanh nghiệp công nghệ cao, bảo đảm yếu tố bền vững.
Nông nghiệp tiếp tục được cơ cấu lại thành vùng sản xuất hàng hóa lớn, ứng dụng tự động hóa, nông nghiệp thông minh và nông nghiệp hữu cơ. Các sản phẩm đặc sản như nón Chuông, bưởi Diễn, rau an toàn sẽ được xây dựng thương hiệu mạnh, mở rộng xuất khẩu.
Không gian xanh, hệ thống hồ điều hòa, công viên và bảo tồn các di tích như chùa Bối Khê, đình Chuông, chùa Từ Châu trở thành điểm nhấn du lịch và sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Thanh Oai phấn đấu trở thành vùng phát triển cân bằng, hài hòa giữa đô thị hiện đại và giá trị truyền thống, góp phần xây dựng Thủ đô văn minh, giàu bản sắc.
Xem thêm các bản đồ quy hoạch các quận/huyện Hà Nội:
