Tổng quan về tỉnh Tuyên Quang
Tuyên Quang là một tỉnh thuộc vùng Đông Bắc Bộ Việt Nam, có vị trí địa lý quan trọng trong khu vực trung du và miền núi phía Bắc.
- Phía Bắc giáp Hà Giang và Cao Bằng
- Phía Đông giáp Bắc Kạn và Thái Nguyên
- Phía Nam giáp Vĩnh Phúc
Phía Tây giáp Yên Bái và Phú Thọ
Các điểm cực địa lý của tỉnh Tuyên Quang:
- Cực Bắc: Thuộc xã Thượng Nông, huyện Na Hang
- Cực Nam: Thuộc xã Hợp Thành, huyện Sơn Dương
- Cực Đông: Thuộc xã Phúc Yên, huyện Lâm Bình
- Cực Tây: Thuộc xã Kim Quan, huyện Yên Sơn
Nhờ vị trí trung tâm này, Tuyên Quang có vai trò là cầu nối giao lưu kinh tế, văn hóa giữa các tỉnh miền núi và đồng bằng Bắc Bộ.
Tổng diện tích tự nhiên của tỉnh là khoảng 5.868 km². Địa hình chủ yếu là đồi núi và cao nguyên, bị chia cắt bởi nhiều sông, suối lớn, nổi bật là sông Lô và sông Gâm. Khí hậu của Tuyên Quang thuộc kiểu nhiệt đới gió mùa, với mùa hè nóng ẩm và mùa đông lạnh, thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, đặc biệt là trồng rừng và cây ăn quả.
Tính đến năm 2021, dân số toàn tỉnh đạt khoảng hơn 800.000 người, sinh sống phân bố chủ yếu ở nông thôn. Tỉnh có sự đa dạng về thành phần dân tộc, trong đó đông nhất là người Kinh, tiếp theo là các dân tộc Tày, Dao, Sán Dìu, Cao Lan… Sự phong phú về văn hóa dân tộc tạo nên bản sắc đặc trưng của vùng đất Tuyên Quang.
Đơn vị hành chính cấp huyện
Trước khi sáp nhập đơn vị hành chính, tỉnh Tuyên Quang hiện được chia thành 7 đơn vị hành chính cấp huyện, bao gồm 1 thành phố và 6 huyện. Cụ thể như sau:
- Thành phố Tuyên Quang: Trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh.
- Huyện Yên Sơn: Huyện có diện tích lớn nhất, phát triển mạnh về nông – lâm nghiệp.
- Huyện Sơn Dương: Huyện đông dân nhất, giàu truyền thống cách mạng với Khu di tích Tân Trào.
- Huyện Hàm Yên: Nổi tiếng với cam sành, có thế mạnh về nông nghiệp và du lịch sinh thái.
- Huyện Chiêm Hóa: Có nhiều bản làng dân tộc, tiềm năng du lịch cộng đồng.
- Huyện Na Hang: Sở hữu nhiều thắng cảnh thiên nhiên, phát triển du lịch sinh thái và thủy điện.
- Huyện Lâm Bình: Huyện mới thành lập, có địa hình núi non hùng vĩ và bản sắc văn hóa dân tộc phong phú.
>>>Xem thêm: Bản đồ Tuyên Quang sáu sáp nhập
Đơn vị hành chính cấp xã
Tính đến trước thời điểm sắp xếp theo đề án giai đoạn 2023–2025, tỉnh Tuyên Quang có tổng cộng 137 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm các xã, phường và thị trấn, được phân bố tại 7 đơn vị hành chính cấp huyện.
1. Thành phố Tuyên Quang (10 phường, 5 xã)
- Phường: An Tường, Đội Cấn, Hưng Thành, Minh Xuân, Mỹ Lâm, Nông Tiến, Phan Thiết, Tân Hà, Tân Quang, Ỷ La
- Xã: An Khang, Kim Phú, Lưỡng Vượng, Thái Long, Tràng Đà
2. Huyện Chiêm Hóa (1 thị trấn, 23 xã)
- Thị trấn: Vĩnh Lộc
- Xã: Bình Nhân, Bình Phú, Hà Lang, Hòa An, Hòa Phú, Hùng Mỹ, Kiên Đài, Kim Bình, Linh Phú, Ngọc Hội, Nhân Lý, Phú Bình, Phúc Thịnh, Tân An, Tân Mỹ, Tân Thịnh, Tri Phú, Trung Hà, Trung Hòa, Vinh Quang, Xuân Quang, Yên Lập, Yên Nguyên
3. Huyện Hàm Yên (1 thị trấn, 17 xã)
- Thị trấn: Tân Yên
- Xã: Bạch Xa, Bằng Cốc, Bình Xa, Đức Ninh, Hùng Đức, Minh Dân, Minh Hương, Minh Khương, Nhân Mục, Phù Lưu, Thái Hòa, Thái Sơn, Tân Thành, Thành Long, Yên Lâm, Yên Phú, Yên Thuận
4. Huyện Lâm Bình (1 thị trấn, 9 xã)
- Thị trấn: Lăng Can
- Xã: Bình An, Hồng Quang, Khuôn Hà, Minh Quang, Phúc Sơn, Phúc Yên, Thổ Bình, Thượng Lâm, Xuân Lập
5. Huyện Na Hang (1 thị trấn, 11 xã)
- Thị trấn: Na Hang
- Xã: Côn Lôn, Đà Vị, Hồng Thái, Khâu Tinh, Năng Khả, Sinh Long, Sơn Phú, Thanh Tương, Thượng Giáp, Thượng Nông, Yên Hoa
6. Huyện Sơn Dương (1 thị trấn, 29 xã)
- Thị trấn: Sơn Dương
- Xã: Bình Yên, Cấp Tiến, Chi Thiết, Đại Phú, Đông Lợi, Đồng Quý, Đông Thọ, Hào Phú, Hồng Sơn, Hợp Hòa, Hợp Thành, Kháng Nhật, Lương Thiện, Minh Thanh, Ninh Lai, Phú Lương, Phúc Ứng, Quyết Thắng, Sơn Nam, Tam Đa, Tân Thanh, Tân Trào, Thiện Kế, Thượng Ấm, Trung Yên, Trường Sinh, Tú Thịnh, Văn Phú, Vĩnh Lợi
7. Huyện Yên Sơn (1 thị trấn, 27 xã)
- Thị trấn: Yên Sơn
- Xã: Chân Sơn, Chiêu Yên, Công Đa, Đạo Viện, Đội Bình, Hoàng Khai, Hùng Lợi, Kiến Thiết, Kim Quan, Lang Quán, Lực Hành, Mỹ Bằng, Nhữ Hán, Nhữ Khê, Phú Thịnh, Phúc Ninh, Quý Quân, Tân Long, Tân Tiến, Thái Bình, Tiến Bộ, Trung Minh, Trung Môn, Trung Sơn, Trung Trực, Tứ Quận, Xuân Vân
Quy hoạch tỉnh Tuyên Quang (2021–2030, tầm nhìn đến 2050)
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch Tuyên Quang thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050 tại Quyết định số 325/QĐ-TTg ngày 30/3/2023. Mục tiêu quy hoạch là đưa Tuyên Quang trở thành tỉnh phát triển khá trong vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, với nền kinh tế xanh, hiện đại, ứng dụng khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo. Quy hoạch xác định thành phố Tuyên Quang là đô thị trung tâm, đồng thời phát triển các đô thị vệ tinh tại các huyện như Sơn Dương, Yên Sơn, Hàm Yên và Chiêm Hóa. Tỉnh cũng định hướng mở rộng các khu công nghiệp, cụm công nghiệp; phát triển du lịch sinh thái, văn hóa tại Na Hang, Lâm Bình và các khu vực có tiềm năng. Hạ tầng giao thông, đô thị, nông thôn và các lĩnh vực xã hội như y tế, giáo dục sẽ tiếp tục được đầu tư đồng bộ. Tổng nhu cầu vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2021–2030 ước khoảng 361.000 tỷ đồng, huy động từ ngân sách nhà nước, vốn ODA, FDI và các nguồn hợp pháp khác. Đây là nền tảng để Tuyên Quang phát triển toàn diện, bền vững và nâng cao chất lượng sống cho người dân.
