Tổng quan về huyện Thanh Trì trước sáp nhập
Huyện Thanh Trì nằm ở phía Nam thủ đô Hà Nội, trước khi mở rộng địa giới hành chính vẫn là vùng ngoại thành giữ vai trò quan trọng về nông nghiệp, cung ứng thực phẩm, phát triển công nghiệp và giao thông liên vùng. Đây cũng là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa và gắn liền nhiều sự kiện quan trọng của Thăng Long – Hà Nội.
Huyện có diện tích tự nhiên khoảng 6.308 ha, dân số thời điểm trước sáp nhập ước tính hơn 210.000 người, với mật độ dân cư khá cao, đặc biệt ở các xã ven quốc lộ và gần trung tâm Hà Nội. Địa hình huyện chủ yếu là đồng bằng châu thổ sông Hồng, có hệ thống kênh rạch, sông Tô Lịch, sông Nhuệ và nhiều hồ tự nhiên tạo điều kiện thuận lợi phát triển nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản.
Ranh giới hành chính của huyện Thanh Trì trước sáp nhập gồm:
- Phía Đông giáp quận Hoàng Mai và huyện Gia Lâm
- Phía Tây giáp huyện Thanh Oai
- Phía Nam giáp huyện Thường Tín
- Phía Bắc giáp quận Hai Bà Trưng và quận Hoàng Mai
Nhờ vị trí tiếp giáp trung tâm Thủ đô, Thanh Trì vừa là vùng hậu cần lương thực, vừa là cửa ngõ giao thông kết nối Hà Nội với các tỉnh phía Nam qua Quốc lộ 1A và tuyến đường sắt Bắc – Nam.
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện Thanh Trì được chia thành các đơn vị hành chính gồm thị trấn trung tâm và nhiều xã có truyền thống canh tác nông nghiệp, làng nghề lâu đời, góp phần làm giàu kinh tế địa phương.
Các đơn vị hành chính gồm: thị trấn Văn Điển, xã Đông Mỹ, xã Duyên Hà, xã Hữu Hòa, xã Liên Ninh, xã Ngũ Hiệp, xã Ngọc Hồi, xã Tả Thanh Oai, xã Tam Hiệp, xã Tân Triều, xã Thanh Liệt, xã Vạn Phúc, xã Vĩnh Quỳnh, xã Yên Mỹ, xã Yên Sở.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Trước sáp nhập, Thanh Trì đã có hệ thống hạ tầng giao thông được đánh giá là một trong những huyện phát triển nhanh nhất ngoại thành Hà Nội nhờ vị trí chiến lược và quá trình đô thị hóa mạnh mẽ. Quốc lộ 1A, tuyến đường sắt Bắc – Nam, đường Ngọc Hồi – Pháp Vân chạy qua địa bàn, kết nối trực tiếp với trung tâm thành phố và các tỉnh phía Nam. Cầu Thanh Trì – cây cầu dây văng lớn bắc qua sông Hồng – là công trình trọng điểm góp phần thay đổi hoàn toàn diện mạo giao thông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc lưu thông hàng hóa và hành khách.
Ngoài ra, nhiều tuyến đường liên xã, tỉnh lộ như đường 70, đường 427 được đầu tư nâng cấp, trải nhựa, giúp vận chuyển nông sản từ các vùng sản xuất về trung tâm Hà Nội nhanh chóng. Hệ thống điện lưới, cấp thoát nước, thông tin liên lạc cũng được chú trọng hoàn thiện đồng bộ, phục vụ phát triển các khu đô thị, cụm công nghiệp.
Huyện còn có hệ thống chợ trung tâm như chợ Văn Điển, chợ đầu mối nông sản phía Nam – điểm phân phối nông sản lớn của cả Hà Nội. Việc xây dựng hạ tầng hiện đại, quy hoạch khoa học giúp Thanh Trì trở thành khu vực chuyển đổi mạnh mẽ từ huyện nông nghiệp sang đô thị sinh thái – công nghiệp – dịch vụ.
Kinh tế
Trước khi sáp nhập, huyện Thanh Trì giữ vai trò là vùng trọng điểm sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi và cung ứng thực phẩm tươi sống cho toàn thành phố Hà Nội. Các xã như Duyên Hà, Ngọc Hồi, Liên Ninh, Vĩnh Quỳnh có diện tích đất nông nghiệp lớn, chuyên canh lúa, rau màu, hoa cây cảnh, đồng thời phát triển mô hình nuôi trồng thủy sản trên diện rộng. Thanh Trì được biết đến là “vựa rau” của Thủ đô, với sản lượng rau an toàn, rau trái vụ lớn nhờ hệ thống tưới tiêu hiện đại.
Song song đó, kinh tế huyện chuyển biến mạnh mẽ nhờ phát triển các khu công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và thương mại – dịch vụ. Cụm công nghiệp Ngọc Hồi, cụm công nghiệp Ngũ Hiệp, Thanh Liệt thu hút nhiều doanh nghiệp chế biến thực phẩm, sản xuất cơ khí, vật liệu xây dựng, may mặc. Việc hình thành các cụm công nghiệp gần Quốc lộ 1A, đường vành đai đã tạo thêm nhiều việc làm, góp phần tăng thu nhập cho lao động địa phương.
Thanh Trì còn có lợi thế đặc biệt về logistics nhờ chợ đầu mối nông sản phía Nam Văn Điển – trung tâm thu mua, phân phối nông sản, thực phẩm lớn nhất miền Bắc. Bên cạnh đó, dịch vụ thương mại – kho bãi, vận chuyển phát triển rất nhanh, trở thành động lực tăng trưởng mới. Nhờ cơ cấu kinh tế đa dạng và tốc độ đô thị hóa mạnh, Thanh Trì từng được đánh giá là huyện có tốc độ phát triển kinh tế cao nhất khu vực phía Nam Hà Nội thời điểm trước sáp nhập.
Làng nghề truyền thống
Huyện Thanh Trì nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống độc đáo, tồn tại hàng trăm năm, góp phần tạo công ăn việc làm và lưu giữ giá trị văn hóa. Làng nghề rèn Ngọc Hồi nổi danh từ lâu, chuyên sản xuất nông cụ, dao kéo, công cụ cơ khí nhỏ phục vụ sản xuất nông nghiệp. Làng nghề làm tương Duyên Hà, nghề đan mây tre ở Vạn Phúc, nghề làm miến ở Yên Sở cũng là những điểm sáng kinh tế truyền thống. Đặc biệt, nhiều hộ gia đình đã kết hợp sản xuất truyền thống với mô hình kinh doanh thương mại điện tử, từng bước xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP.
Trước sáp nhập, chính quyền huyện đã có kế hoạch quy hoạch, xây dựng các cụm làng nghề tập trung, hỗ trợ cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, đồng thời đẩy mạnh quảng bá thương hiệu làng nghề ra thị trường lớn. Những nghề truyền thống này không chỉ góp phần ổn định đời sống người dân mà còn giữ gìn bản sắc văn hóa của vùng đất Thanh Đàm xưa.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Thanh Trì là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, với nhiều di tích văn hóa – tín ngưỡng đặc biệt giá trị. Tiêu biểu nhất là đình làng Tả Thanh Oai, di tích cấp quốc gia, nơi thờ Triệu Việt Vương – vị anh hùng dân tộc thời kháng chiến chống Lương. Ngoài ra, đình Ngọc Hồi là nơi ghi dấu trận chiến Ngọc Hồi – Đống Đa lừng lẫy, khi nghĩa quân Tây Sơn đại phá quân Thanh.
Huyện còn sở hữu nhiều ngôi chùa cổ như chùa Tứ Kỳ, chùa Vạn Phúc, chùa Đại Tảo, lưu giữ hàng trăm pho tượng quý, bia đá cổ và các hiện vật lịch sử quý giá. Lễ hội chùa Đại Tảo, lễ hội làng Tả Thanh Oai thu hút đông đảo du khách mỗi dịp đầu xuân.
Ngoài các di tích, Thanh Trì có nhiều không gian cảnh quan đẹp như hồ Linh Đàm, hồ Yên Sở, nơi phát triển mô hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cuối tuần. Không gian ven sông Hồng, hệ thống kênh mương, bãi bồi xanh mát trở thành điểm dã ngoại lý tưởng của người dân nội đô. Chính sự kết hợp giữa lịch sử, văn hóa và thiên nhiên đã tạo nên bản sắc riêng của huyện Thanh Trì, vừa truyền thống, vừa hiện đại.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Theo bản đồ quy hoạch tổng thể đã phê duyệt, huyện Thanh Trì định hướng trở thành khu đô thị sinh thái hiện đại kết hợp logistic và trung tâm thương mại – dịch vụ phía Nam Thủ đô. Trong giai đoạn này, nhiều dự án giao thông quan trọng được triển khai như đường vành đai 3.5, vành đai 4, mở rộng Quốc lộ 1A, cùng các tuyến kết nối trực tiếp về trung tâm thành phố.
Huyện tập trung phát triển các khu đô thị mới: Tứ Hiệp, Thanh Liệt, Đông Mỹ, đồng thời xây dựng hệ thống hạ tầng xã hội đồng bộ gồm trường học, bệnh viện, công viên xanh. Cụm công nghiệp Ngọc Hồi, cụm công nghiệp Vĩnh Quỳnh được ưu tiên nâng cấp, thu hút các doanh nghiệp sạch, chế biến nông sản, logistic và công nghệ cao. Việc số hóa bản đồ hành chính, bản đồ giao thông, bản đồ quy hoạch đã góp phần quản lý chặt chẽ hạ tầng và thu hút nhà đầu tư.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, huyện Thanh Trì được định hướng trở thành quận đô thị hiện đại – xanh – bền vững, cửa ngõ logistic, thương mại – dịch vụ lớn của Thủ đô Hà Nội. Hệ thống bản đồ vệ tinh và bản đồ quy hoạch số hóa toàn diện sẽ được triển khai đồng bộ, phục vụ công tác quy hoạch, quản lý đô thị thông minh và phát triển bền vững.
Huyện sẽ phát triển đồng bộ không gian đô thị sinh thái ven sông Hồng, các khu đô thị vệ tinh, trung tâm thương mại – dịch vụ logistics kết nối trực tiếp với các tỉnh phía Nam. Bên cạnh đó, Thanh Trì vẫn giữ vai trò quan trọng cung cấp nông sản sạch và bảo tồn giá trị văn hóa – lịch sử lâu đời, xây dựng hình ảnh một đô thị hiện đại gắn kết truyền thống vùng ven đô Thủ đô.
Xem thêm các bản đồ quy hoạch các quận/huyện Hà Nội:
