Tổng quan về thành phố Hoa Lư trước sáp nhập
Thành phố Hoa Lư, trước khi thực hiện sáp nhập, là một đô thị loại II nằm ở phía Đông Nam tỉnh Ninh Bình, được thành lập vào năm 2025. Diện tích tự nhiên của Hoa Lư đạt 150,24 km², với dân số khoảng 319.125 người, mật độ dân cư phân bố tương đối đồng đều giữa khu vực nội đô và ngoại thành. Đây là địa phương hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi về vị trí địa lý, nằm gần các tuyến giao thông huyết mạch, tạo kết nối chặt chẽ với các tỉnh đồng bằng sông Hồng và các trung tâm kinh tế lớn như Hà Nội và Thanh Hóa.
Về đặc điểm địa lý, địa hình Hoa Lư khá đa dạng, bao gồm vùng đồng bằng ven sông, đồi núi đá vôi xen kẽ và nhiều vùng thung lũng rộng. Sông Hoàng Long và sông Đáy chảy qua đã hình thành nên hệ thống thủy văn phong phú, đóng vai trò quan trọng cho sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và phát triển du lịch sinh thái. Hoa Lư còn là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, từng là kinh đô của nhà nước Đại Cồ Việt thời Đinh và Tiền Lê.
Ranh giới hành chính của thành phố Hoa Lư trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định
- Phía Tây giáp huyện Gia Viễn
- Phía Nam giáp thành phố Ninh Bình và huyện Yên Mô
- Phía Bắc giáp huyện Hoa Lư cũ và một phần huyện Gia Viễn
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, thành phố Hoa Lư được chia thành 20 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 12 phường nội đô và 8 xã ngoại thành. Việc phân chia địa giới hành chính như vậy vừa tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý nhà nước, vừa đảm bảo phát triển cân bằng giữa đô thị và nông thôn. Các phường là trung tâm kinh tế, hành chính và dịch vụ, còn các xã chủ yếu giữ vai trò cung cấp nguồn lực nông sản, phát triển du lịch sinh thái và gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống.
Đơn vị hành chính: Phường Bích Đào, Phường Đông Thành, Phường Nam Bình, Phường Nam Thành, Phường Ninh Giang, Phường Ninh Khánh, Phường Ninh Mỹ, Phường Ninh Phong, Phường Ninh Phúc, Phường Ninh Sơn, Phường Tân Thành, Phường Vân Giang, Xã Ninh An, Xã Ninh Hải, Xã Ninh Hòa, Xã Ninh Khang, Xã Ninh Nhất, Xã Ninh Tiến, Xã Ninh Vân, Xã Trường Yên.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng của thành phố Hoa Lư trước sáp nhập được đánh giá là phát triển đồng bộ và hiện đại trong khu vực đồng bằng Bắc Bộ. Hệ thống giao thông đô thị bao gồm nhiều tuyến đường trọng yếu như Quốc lộ 1A, tuyến tránh thành phố Ninh Bình, đường tỉnh ĐT.477 và các tuyến liên huyện, liên xã đã được đầu tư nâng cấp, trải nhựa, đảm bảo kết nối liên thông. Ngoài ra, các tuyến đường thủy trên sông Hoàng Long và sông Đáy vẫn giữ vai trò hỗ trợ vận tải hàng hóa, phục vụ giao thương nông sản và vật liệu xây dựng.
Hệ thống cấp điện, cấp nước và viễn thông được phủ sóng hầu khắp các địa bàn dân cư, đảm bảo cung ứng ổn định cho sinh hoạt và sản xuất. Nhiều khu đô thị mới như khu đô thị Nam Thành, khu đô thị Ninh Khánh đã hình thành, góp phần thay đổi diện mạo đô thị và thu hút cư dân đến sinh sống. Thành phố cũng chú trọng xây dựng hệ thống công viên cây xanh, bãi đỗ xe, trung tâm thương mại, chợ đầu mối nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân và du khách.
Đặc biệt, Hoa Lư là một trong những địa phương tiên phong ứng dụng công nghệ GIS để xây dựng bản đồ hành chính, bản đồ giao thông, bản đồ vệ tinh và bản đồ quy hoạch, hỗ trợ minh bạch hóa thông tin và nâng cao hiệu quả quản lý đô thị.
Kinh tế
Nền kinh tế của thành phố Hoa Lư trước sáp nhập có cơ cấu đa dạng, kết hợp giữa nông nghiệp, công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ - du lịch. Nông nghiệp vẫn giữ vai trò nền tảng, với các vùng chuyên canh lúa chất lượng cao tại Ninh Mỹ, Ninh Tiến, Ninh An, đồng thời phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi trồng thủy sản ở các xã ven sông Hoàng Long.
Khu vực công nghiệp tập trung chủ yếu ở các cụm công nghiệp Ninh Phúc, Ninh Khánh, với các ngành nghề sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến nông sản, may mặc và cơ khí. Những năm gần đây, Hoa Lư tích cực thu hút đầu tư ngoài ngân sách để phát triển hạ tầng các cụm công nghiệp sạch, từng bước hình thành chuỗi giá trị sản xuất có hàm lượng công nghệ cao.
Trong lĩnh vực dịch vụ, hoạt động thương mại và du lịch phát triển mạnh mẽ. Hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại như Vincom Plaza Ninh Bình, chợ Rồng, chợ Ninh Sơn đáp ứng nhu cầu mua sắm đa dạng. Du lịch văn hóa - sinh thái trở thành động lực quan trọng nhờ lượng du khách ổn định đến tham quan di tích Cố đô Hoa Lư, chùa Bái Đính và danh thắng Tràng An.
Làng nghề truyền thống
Thành phố Hoa Lư là nơi lưu giữ nhiều làng nghề truyền thống nổi tiếng lâu đời, góp phần tạo công ăn việc làm và giữ gìn bản sắc văn hóa. Tiêu biểu có làng nghề chế tác đá mỹ nghệ Ninh Vân, nổi tiếng trong và ngoài nước với các sản phẩm tượng đá, cột đá, đồ thờ công phu tinh xảo. Ninh Vân có hàng trăm hộ gia đình tham gia sản xuất, duy trì truyền thống điêu khắc đá đã tồn tại hơn 400 năm.
Xã Trường Yên còn có làng nghề thêu ren thủ công, sản xuất các sản phẩm thêu phục vụ trang trí nội thất, áo dài, khăn trải bàn, xuất khẩu sang nhiều thị trường như Nhật Bản và châu Âu. Nhiều hộ dân ở phường Ninh Khánh và Ninh Phúc cũng duy trì nghề làm miến, bún khô, sản phẩm được tiêu thụ mạnh tại các tỉnh miền Bắc. Việc phát triển các làng nghề gắn với du lịch trải nghiệm, đặc biệt tại Ninh Vân, là hướng đi chiến lược của Hoa Lư nhằm tăng giá trị kinh tế và quảng bá hình ảnh địa phương.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Hoa Lư là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, sở hữu nhiều di tích, danh lam thắng cảnh được UNESCO công nhận. Trong đó, quần thể Di sản Tràng An là điểm đến nổi bật nhất, với hệ thống hang động kỳ ảo, dòng sông Ngô Đồng uốn lượn và những cánh đồng lúa chín vàng, thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm.
Cố đô Hoa Lư, nơi gắn liền với triều đại Đinh – Lê, hiện còn lưu giữ nhiều công trình như đền vua Đinh Tiên Hoàng, đền vua Lê Đại Hành, cột cờ Cố đô. Khu di tích lịch sử này không chỉ có giá trị khảo cổ, kiến trúc mà còn là nơi giáo dục truyền thống yêu nước.
Bên cạnh đó, chùa Bái Đính, một trong những quần thể chùa lớn nhất Đông Nam Á, nổi tiếng với tượng Phật bằng đồng khổng lồ, hệ thống hành lang La Hán dài kỷ lục. Các điểm đến như hang Múa, đầm Vân Long, suối khoáng Kênh Gà đều góp phần tạo nên thương hiệu du lịch đặc sắc cho Hoa Lư trước sáp nhập.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn đến năm 2030, thành phố Hoa Lư xác định mục tiêu trở thành trung tâm du lịch văn hóa – sinh thái cấp quốc gia, kết hợp phát triển đô thị hiện đại và bảo tồn giá trị lịch sử. Chính quyền địa phương đã và đang triển khai hàng loạt dự án trọng điểm, như dự án mở rộng Khu du lịch sinh thái Tràng An, dự án chỉnh trang hạ tầng đô thị tại các phường nội thành, xây dựng cầu Ninh Vân bắc qua sông Hoàng Long kết nối với quốc lộ 1A, đồng thời quy hoạch các khu đô thị mới tại Ninh Mỹ, Ninh Tiến, Tân Thành.
Ngoài ra, dự án hệ thống bản đồ số thông minh về bản đồ hành chính, bản đồ giao thông, bản đồ vệ tinh, bản đồ quy hoạch đang được tích cực triển khai nhằm nâng cao năng lực quản lý và cung cấp thông tin công khai cho người dân và doanh nghiệp.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, thành phố Hoa Lư hướng tới trở thành đô thị loại I, là trung tâm du lịch, văn hóa, dịch vụ lớn của vùng Nam đồng bằng sông Hồng. Tầm nhìn này gắn với chiến lược phát triển đồng bộ cơ sở hạ tầng, công nghệ thông tin, mở rộng không gian đô thị và xây dựng các đô thị vệ tinh hiện đại.
Chính quyền địa phương đặt mục tiêu thu hút đầu tư vào các lĩnh vực công nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao, dịch vụ du lịch chất lượng cao. Việc bảo tồn, tôn tạo di sản Cố đô Hoa Lư, Tràng An, chùa Bái Đính tiếp tục là nhiệm vụ trọng tâm song hành với nâng cấp hệ thống giao thông, hạ tầng đô thị xanh và phát triển đô thị thông minh.
