Tổng quan về thành phố Yên Bái
Thành phố Yên Bái (thành lập năm 2002) rộng 106,83 km², nằm bên bờ sông Hồng, cách Thủ đô Hà Nội khoảng 154 km về phía tây bắc.
Dân số năm 2022 là 147.172 người, mật độ khoảng 1.378 người/km².
Nằm trên tuyến giao thông huyết mạch đường sắt Hà Nội–Lào Cai và quốc lộ số 70, thành phố đóng vai trò quan trọng kết nối vùng trung du và Tây Bắc.
Vị trí địa lý & tiếp giáp
- Phía Bắc và Đông Bắc tiếp giáp huyện Yên Bình (Yên Bái)
- Phía Tây giáp huyện Trấn Yên
- Phía Nam giáp huyện Hạ Hòa (Phú Thọ)
Địa hình thành phố tương đối bằng phẳng so với các vùng núi, nằm cạnh sông Hồng, thuận lợi cho phát triển đô thị – công nghiệp – dịch vụ.
Đơn vị hành chính
Thành phố quản lý 14 đơn vị hành chính, gồm:
- 8 phường: Yên Ninh, Minh Tân, Nguyễn Phúc, Nguyễn Thái Học, Tân Thịnh, Đồng Tâm, Hồng Hà, Tuy Lộc
- 6 xã: Văn Phú, Văn Tiến, Hợp Minh, Giới Phiên, Phúc Lộc, Âu Lâu
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hệ thống giao thông đường bộ
Thành phố Yên Bái sở hữu mạng lưới giao thông liên kết nội – ngoại tỉnh thuận tiện, gồm các trục chính như: Âu Cơ, Trần Phú, Nguyễn Tất Thành, Yên Ninh, Điện Biên, Quang Trung, Lý Thường Kiệt, Nguyễn Văn Cừ, Đinh Tiên Hoàng, Cao Thắng, Hoàng Hoa Thám, Nguyễn Du, Kim Đồng, Thành Công, Hòa Bình, Nguyễn Phúc, Ngô Minh Loan và đại lộ Nguyễn Thái Học.
Các cây cầu trọng điểm gồm: cầu Văn Phú, cầu Bách Lẫm, cầu Yên Bái, cầu Tuần Quán và cầu Giới Phiên – đóng vai trò kết nối giao thông liên vùng và nội thành, vượt qua sông Hồng và các tuyến nhánh.
Kết nối liên vùng
- Tuyến đường sắt Hà Nội – Lào Cai đi qua thành phố, đóng vai trò trung chuyển hàng hóa và hành khách.
- Quốc lộ 70, Quốc lộ 32 và Quốc lộ 37 là các tuyến huyết mạch kết nối thành phố với các huyện miền núi và các tỉnh lân cận.
- Đường thủy trên sông Hồng hỗ trợ vận tải hàng hóa nội địa.
Hạ tầng đô thị
Thành phố có các cơ sở hạ tầng đồng bộ, gồm:
- Sân bay Yên Bái (sử dụng cho mục đích quân sự và đào tạo phi công).
- Hệ thống trường học, bệnh viện và chợ trung tâm hiện đại như chợ Bách Lẫm.
- Mạng lưới giao thông nội thị được đầu tư, mở rộng theo quy hoạch đô thị loại II.
Kinh tế
- Công nghiệp – dịch vụ: Là đầu mối giao thương giữa miền xuôi và miền ngược; phát triển mạnh các ngành logistics, thương mại, dịch vụ hành chính và phục vụ dân cư. Hệ thống cơ sở y tế, giáo dục, du lịch dần hoàn thiện.
- Nông nghiệp – thủy sản: Mặc dù đô thị hóa chiếm phần, nhưng vùng phụ cận vẫn giữ vai trò trồng trọt, thủy sản, cung cấp thực phẩm cho thành phố.
- Hợp tác xã & kinh tế tập thể: Thành phố nằm trong tỉnh Yên Bái – nơi có hơn 280 hợp tác xã hoạt động mạnh trong các lĩnh vực nông-lâm nghiệp, dịch vụ, tài chính, thuỷ lợi
Di tích – Lễ hội
Thành phố Yên Bái là nơi lưu giữ nhiều giá trị lịch sử – văn hóa gắn liền với phong trào yêu nước và đời sống tâm linh của người dân địa phương. Một số di tích tiêu biểu gồm:
- Khu di tích Nguyễn Thái Học – ghi dấu khởi nghĩa Yên Bái 1930.
- Lễ đài Sân Căng – nơi tuyên truyền, đấu tranh cách mạng.
- Đền Tuần Quán – tín ngưỡng Tứ phủ ven sông Hồng.
- Chùa & Đền Rối – không gian sinh hoạt tâm linh truyền thống.
Khu di tích Nguyễn Thái Học
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Thu nhập bình quân đầu người tăng 1,5–2 lần.
- Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp ≥ 70%.
- Đô thị loại II: khu vực trung tâm hiện đại, môi trường sống tốt.
- Khách du lịch đạt 200.000 lượt/năm, thúc đẩy kinh tế địa phương.
- Chất lượng sống: 80% người dân hài lòng về y tế, giáo dục, hạ tầng đô thị.
Xem thêm: Bản đồ quy hoạch thành phố Yên Bái
Tầm nhìn đến năm 2050
- Trở thành đô thị sinh thái – hiện đại – thông minh của Tây Bắc, kết nối chuyên sâu giữa Hà Nội – Lào Cai – vùng Tây Bắc.
- Kinh tế đa ngành – bền vững: trung tâm thương mại – dịch vụ, giáo dục – y tế – logistics – du lịch văn hóa.
- Bản sắc văn hóa: bảo tồn Pagoda, lễ hội truyền thống; thành phố mang đậm dấu ấn văn hóa vùng sông Hồng – Tây Bắc.
- Ứng phó biến đổi khí hậu: quản lý nước sông Hồng, phát triển không gian xanh, tăng độ phủ cây xanh.
- Cộng đồng chất lượng: dân trí cao, chính quyền đô thị thông minh, nhân lực có kỹ năng, sáng tạo và văn minh.
Với 106,83 km², 147.000 dân và vai trò là trung tâm tỉnh lỵ, thành phố Yên Bái đứng trước cơ hội lớn trở thành đô thị phát triển hiện đại, xanh và thông minh. Trước khi sáp nhập, thành phố đã xác định định hướng rõ rệt về phát triển đô thị, dịch vụ, văn hóa – du lịch và môi trường sống, với mục tiêu đầy tham vọng đến 2030 và tầm nhìn dài hạn đến 2050.
