Tổng quan về huyện Mỹ Đức trước sáp nhập
Huyện Mỹ Đức nằm ở phía Tây Nam của thành phố Hà Nội, là địa phương có bề dày lịch sử, truyền thống văn hóa lâu đời và sở hữu nhiều danh thắng nổi tiếng. Tổng diện tích tự nhiên của huyện khoảng 225,2 km², dân số tính đến năm 2023 đạt khoảng 190.000 người. Địa hình Mỹ Đức tương đối đa dạng, gồm cả vùng đồng bằng, đồi gò và núi đá vôi, tạo nên cảnh quan đặc trưng của vùng bán sơn địa ven đô.
Huyện có hệ thống sông ngòi phong phú, nổi bật là sông Đáy, sông Bùi chảy qua, đóng vai trò quan trọng trong phát triển nông nghiệp và điều tiết thủy lợi. Mỹ Đức được biết đến là vùng đất cửa ngõ phía Tây Nam Hà Nội, giáp ranh tỉnh Hòa Bình và Hà Nam, có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, văn hóa – tâm linh nhờ những danh thắng nổi tiếng như chùa Hương.
Ranh giới hành chính của huyện Mỹ Đức trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp huyện Ứng Hòa
- Phía Tây giáp huyện Lương Sơn và huyện Kim Bôi, tỉnh Hòa Bình
- Phía Nam giáp huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam
- Phía Bắc giáp huyện Chương Mỹ
Với điều kiện tự nhiên và vị trí địa lý thuận lợi, Mỹ Đức được định hướng trở thành vùng phát triển nông nghiệp sạch, du lịch trọng điểm và trung tâm kinh tế của khu vực phía Tây Nam Thủ đô.
Đơn vị hành chính
Huyện Mỹ Đức trước khi sáp nhập có 22 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 1 thị trấn Đại Nghĩa là trung tâm hành chính, kinh tế và 21 xã nông thôn. Mỗi xã có đặc trưng kinh tế – văn hóa riêng, nổi bật với nhiều nghề truyền thống, sản xuất nông nghiệp hàng hóa và tiềm năng du lịch.
Các đơn vị hành chính trực thuộc huyện Mỹ Đức gồm: Thị trấn Đại Nghĩa, xã An Mỹ, xã An Phú, xã An Tiến, xã Bột Xuyên, xã Đại Hưng, xã Đốc Tín, xã Đồng Tâm, xã Hồng Sơn, xã Hợp Thanh, xã Hợp Tiến, xã Hương Sơn, xã Lê Thanh, xã Mỹ Thành, xã Phù Lưu Tế, xã Phúc Lâm, xã Phùng Xá, xã Thượng Lâm, xã Tuy Lai, xã Vạn Kim, xã Xuy Xá, xã An Tiến.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hệ thống cơ sở hạ tầng của huyện Mỹ Đức trước sáp nhập từng bước được đầu tư hoàn thiện, phục vụ tốt nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội và du lịch. Huyện có các tuyến giao thông quan trọng như Tỉnh lộ 419, Tỉnh lộ 424, Tỉnh lộ 428, các tuyến đường liên xã, liên thôn được bê tông hóa, nhựa hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho lưu thông hàng hóa, hành khách và khách du lịch đến tham quan danh thắng.
Đặc biệt, tuyến đường nối Quốc lộ 21B với khu du lịch Hương Sơn (chùa Hương) là huyết mạch giao thông quan trọng, góp phần đưa Mỹ Đức trở thành điểm đến du lịch tâm linh nổi tiếng. Hệ thống điện lưới quốc gia, cấp nước sạch, thông tin liên lạc phủ kín khắp địa bàn. Giai đoạn 2016–2023, huyện đã đầu tư xây mới, cải tạo hàng chục công trình trường học, trạm y tế, chợ dân sinh và các công trình phúc lợi xã hội, nâng cao đời sống người dân.
Kinh tế
Nền kinh tế huyện Mỹ Đức có đặc trưng nông nghiệp kết hợp dịch vụ du lịch và tiểu thủ công nghiệp. Nông nghiệp chiếm tỷ trọng lớn, tập trung trồng lúa, ngô, rau màu, cây ăn quả và chăn nuôi gia súc gia cầm. Mỹ Đức có nhiều vùng chuyên canh nông sản chất lượng cao, được thị trường Hà Nội và các tỉnh lân cận ưa chuộng.
Đáng chú ý, du lịch dịch vụ là lĩnh vực có tốc độ tăng trưởng nhanh, nhờ lợi thế sở hữu danh thắng chùa Hương – di tích quốc gia đặc biệt và điểm du lịch tâm linh nổi tiếng nhất miền Bắc. Mỗi năm, huyện đón hàng triệu lượt khách hành hương, tạo nguồn thu quan trọng cho ngân sách địa phương và hàng nghìn việc làm cho lao động địa phương.
Tiểu thủ công nghiệp, làng nghề truyền thống cũng có nhiều tiềm năng, nổi bật với các nghề mộc dân dụng, sản xuất hương trầm, chế tác đá mỹ nghệ, hàng lưu niệm phục vụ khách du lịch. Năm 2023, tổng giá trị sản xuất toàn huyện đạt trên 10.000 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 55 triệu đồng/năm.
Làng nghề truyền thống
Huyện Mỹ Đức không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên và du lịch tâm linh mà còn là địa phương có nhiều làng nghề truyền thống lâu đời, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa độc đáo. Theo thống kê, trên địa bàn huyện có hàng chục làng nghề lớn nhỏ, giải quyết việc làm ổn định cho hàng nghìn lao động địa phương.
Nổi bật nhất là làng nghề chế tác đá mỹ nghệ xã Tuy Lai, chuyên sản xuất bia đá, tượng đá, phù điêu, sản phẩm trang trí phục vụ xây dựng và tín ngưỡng. Các sản phẩm đá mỹ nghệ của Tuy Lai không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn được xuất khẩu sang một số thị trường nước ngoài.
Xã Phù Lưu Tế nổi tiếng với nghề làm hương trầm thủ công, giữ được bí quyết pha chế hương liệu tự nhiên, sản phẩm được tiêu thụ rộng rãi trong các dịp lễ tết và phục vụ du khách đến chùa Hương. Ngoài ra, nghề mộc truyền thống ở xã Hợp Tiến, nghề làm nón lá ở xã Đại Hưng cũng là những nghề lâu đời gắn bó với nhiều thế hệ cư dân Mỹ Đức.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Mỹ Đức được mệnh danh là “vùng đất của di tích và danh thắng”, nổi bật nhất là khu di tích thắng cảnh chùa Hương, di tích quốc gia đặc biệt và là điểm hành hương nổi tiếng nhất miền Bắc. Quần thể chùa Hương bao gồm hàng chục đền, chùa, động tự nhiên kỳ vĩ như chùa Thiên Trù, động Hương Tích, chùa Giải Oan, chùa Hinh Bồng, mỗi năm thu hút hàng triệu lượt du khách trong và ngoài nước.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Định hướng phát triển huyện Mỹ Đức trước sáp nhập được xây dựng trên quan điểm phát triển bền vững, khai thác tối đa tiềm năng du lịch, nông nghiệp sạch và gìn giữ di sản văn hóa, góp phần nâng cao đời sống người dân và xây dựng địa phương trở thành trung tâm du lịch trọng điểm phía Tây Nam Hà Nội.
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn này, Mỹ Đức đặt mục tiêu phát triển nông nghiệp sạch, du lịch dịch vụ và đô thị hóa từng phần, đồng thời bảo tồn không gian văn hóa làng quê đặc sắc. Các dự án trọng điểm đã và đang triển khai gồm quy hoạch và mở rộng khu du lịch chùa Hương, dự án đường trục kết nối Quốc lộ 21B với chùa Hương, cải tạo nâng cấp Tỉnh lộ 419, khu đô thị sinh thái Đại Nghĩa.
Huyện tập trung nâng cao hạ tầng du lịch tại xã Hương Sơn và các vùng phụ cận, hiện đại hóa hạ tầng xã hội, phát triển thương mại – dịch vụ gắn với du lịch, từng bước hình thành chuỗi sản phẩm du lịch tâm linh – sinh thái – trải nghiệm làng nghề. Tỷ lệ đô thị hóa dự kiến đạt 35%, thu nhập bình quân đầu người vượt mức 85 triệu đồng/năm vào năm 2030.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Mỹ Đức được định hướng trở thành trung tâm du lịch quốc gia, là điểm đến nổi bật của Thủ đô và vùng đồng bằng Bắc Bộ, phát triển đồng bộ du lịch văn hóa – tâm linh – sinh thái kết hợp nông nghiệp công nghệ cao.
Huyện sẽ quy hoạch xây dựng chuỗi khu đô thị sinh thái ven sông Đáy, các trung tâm lưu trú, nghỉ dưỡng cao cấp, đồng thời phát triển các làng nghề truyền thống thành điểm đến trải nghiệm, góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch. Công tác bảo tồn di tích quốc gia đặc biệt chùa Hương được đặt lên hàng đầu, kết hợp chỉnh trang cảnh quan, hạ tầng giao thông và dịch vụ để nâng tầm giá trị di sản.
Tầm nhìn dài hạn của Mỹ Đức là hình thành không gian du lịch xanh, hiện đại và bền vững, trở thành vùng kinh tế trọng điểm phía Tây Nam Hà Nội, góp phần nâng cao chất lượng sống người dân và khẳng định thương hiệu du lịch văn hóa – tâm linh của Việt Nam.
Xem thêm các bản đồ quy hoạch các quận/huyện Hà Nội:
