Tổng quan về thành phố Thái Bình trước sáp nhập
Thành phố Thái Bình là trung tâm kinh tế, hành chính, văn hóa của tỉnh Thái Bình, được thành lập vào năm 2004. Với diện tích 67,71 km² và dân số hơn 208.162 người, đây là địa phương phát triển năng động bậc nhất của vùng đồng bằng sông Hồng. Địa hình thành phố tương đối bằng phẳng, đặc trưng vùng châu thổ ven sông Trà Lý, thuận lợi cho phát triển giao thông, xây dựng hạ tầng đô thị cũng như sản xuất nông nghiệp kết hợp dịch vụ.
Thành phố có mạng lưới sông ngòi dày đặc, đóng vai trò điều tiết thủy lợi và tạo cảnh quan. Khí hậu cận nhiệt đới ẩm đặc trưng, mùa hè nóng, mưa nhiều, mùa đông lạnh và khô.
Ranh giới hành chính của thành phố Thái Bình trước khi sáp nhập như sau:
- Phía Đông giáp huyện Vũ Thư
- Phía Tây giáp huyện Đông Hưng
Phía Nam giáp huyện Vũ Thư - Phía Bắc giáp huyện Đông Hưng
Nhờ vị trí trung tâm cùng mạng lưới giao thông liên kết đồng bộ, Thái Bình đóng vai trò đầu mối giao thương quan trọng giữa các huyện trong tỉnh và khu vực lân cận như Nam Định, Hải Phòng, Hà Nam.
Đơn vị hành chính
Trước thời điểm sáp nhập, thành phố Thái Bình được chia thành 19 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 10 phường và 9 xã. Sự đa dạng giữa phường nội đô và các xã ngoại thành giúp thành phố duy trì được nét đặc trưng của đô thị loại II đồng thời vẫn bảo tồn các giá trị truyền thống nông nghiệp.
Cụ thể, các đơn vị hành chính của thành phố Thái Bình bao gồm:
10 phường: Bồ Xuyên, Đề Thám, Hoàng Diệu, Kỳ Bá, Lê Hồng Phong, Phú Khánh, Quang Trung, Tiền Phong, Trần Hưng Đạo, Trần Lãm
9 xã: Đông Hoà, Đông Mỹ, Đông Thọ, Phú Xuân, Tân Bình, Vũ Chính, Vũ Đông, Vũ Lạc, Vũ Phúc
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Thành phố Thái Bình sở hữu mạng lưới hạ tầng đô thị tương đối hoàn thiện, đáp ứng tốt nhu cầu dân sinh và phát triển kinh tế. Hệ thống giao thông kết nối liên huyện và liên tỉnh được quy hoạch bài bản với các tuyến đường quốc lộ 10, quốc lộ 39, các trục chính như Lý Thường Kiệt, Trần Thánh Tông, Trần Hưng Đạo, góp phần quan trọng trong lưu thông hàng hóa và dịch vụ. Nhiều cầu lớn như cầu Trà Lý, cầu Vũ Đông, cầu Tân Đệ đã tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội.
Về hạ tầng đô thị, thành phố có các khu dân cư, khu đô thị mới như Khu đô thị Kỳ Bá, khu đô thị Trần Lãm, khu đô thị Petro Thăng Long, cùng nhiều dự án chỉnh trang đô thị đã và đang được triển khai. Hệ thống cấp điện, cấp thoát nước và viễn thông cơ bản được phủ kín trên toàn địa bàn. Các công trình y tế, giáo dục, thể thao như Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình, Trường Đại học Y Dược Thái Bình, Sân vận động tỉnh đều tập trung tại đây, tạo nên bộ mặt đô thị năng động và hiện đại.
Hệ thống chợ truyền thống và trung tâm thương mại như Chợ Bo, Chợ Kỳ Bá, Vincom Plaza Thái Bình... đóng vai trò là điểm mua sắm, trao đổi hàng hóa lớn của thành phố. Bản đồ giao thông thành phố Thái Bình trước sáp nhập cho thấy sự phát triển đồng bộ của cơ sở hạ tầng, tạo tiền đề nâng cấp đô thị lên các loại hình cao hơn trong tương lai.
Kinh tế
Kinh tế thành phố Thái Bình trước sáp nhập có mức tăng trưởng khá ổn định, đóng vai trò là trung tâm kinh tế – thương mại quan trọng của toàn tỉnh. Hoạt động thương mại – dịch vụ chiếm tỷ trọng cao nhờ lợi thế về vị trí địa lý và mạng lưới giao thông thuận lợi, kết nối dễ dàng đến các huyện lân cận và các tỉnh Nam Định, Hải Phòng. Các chợ lớn như Chợ Bo, Chợ Kỳ Bá, Chợ Bồ Xuyên là đầu mối mua bán hàng hóa nông sản, tiêu dùng thiết yếu, đồng thời hình thành mạng lưới cung ứng cho các xã ngoại thành.
Sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp tập trung tại một số cụm công nghiệp nhỏ và làng nghề truyền thống, góp phần giải quyết việc làm cho lao động địa phương. Thành phố cũng chú trọng phát triển nông nghiệp công nghệ cao tại các xã vùng ven như Đông Mỹ, Vũ Chính, Vũ Lạc, từng bước hình thành vùng sản xuất rau màu an toàn, hoa cây cảnh cung cấp cho nội đô và thị trường ngoài tỉnh.
Ngoài ra, lĩnh vực bất động sản và xây dựng phát triển mạnh nhờ các dự án đô thị mới, khu dân cư tập trung. Nhiều ngân hàng, tổ chức tín dụng, siêu thị, trung tâm thương mại hoạt động sôi động, tạo nên bộ mặt kinh tế thương mại hiện đại hơn. Bản đồ quy hoạch thành phố Thái Bình trước sáp nhập phản ánh rõ nét định hướng mở rộng không gian đô thị và đa dạng hóa ngành kinh tế nhằm nâng cao đời sống người dân.
Làng nghề truyền thống
Qua tra cứu và đối chiếu thông tin từ nhiều nguồn uy tín, bao gồm tài liệu của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thái Bình và các báo cáo của UBND thành phố, có thể khẳng định thành phố Thái Bình không có làng nghề truyền thống nổi bật nằm trong phạm vi địa giới hành chính trước sáp nhập.
Hoạt động tiểu thủ công nghiệp chủ yếu phân bố rải rác dưới dạng hộ gia đình sản xuất nhỏ lẻ, chưa hình thành các làng nghề tập trung được công nhận theo quy định của tỉnh. Một số xã ven thành phố có các nghề thủ công phổ biến như sản xuất cơ khí nhỏ, may mặc gia công, chế biến thực phẩm quy mô hộ gia đình, nhưng không được xếp loại là làng nghề truyền thống chính thức.
Điều này tạo ra thách thức trong việc xây dựng thương hiệu sản phẩm địa phương, đồng thời cũng là tiềm năng để phát triển, khôi phục và hình thành làng nghề trong những giai đoạn quy hoạch sắp tới.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Thành phố Thái Bình có một số di tích lịch sử – văn hóa nổi bật, trong đó tiêu biểu nhất là Đền Quan. Đây là nơi thờ Tiết Chế Nam Đạo Đại Thần Tướng, họ Trần, húy Thắng, một tướng lĩnh dưới quyền sứ quân Trần Lãm, có công lớn trong việc dẹp loạn và giúp dân trị thủy sông Trà. Đền Quan có giá trị lịch sử sâu sắc, được xây dựng từ thế kỷ X, qua nhiều lần trùng tu dưới các triều đại Đinh, Lê, Lý, Trần và Hậu Lê. Lần đại tu gần nhất diễn ra vào năm Duy Tân thứ 2. Đền hiện nay vẫn là điểm đến tâm linh thu hút đông đảo nhân dân và du khách.
Bên cạnh đó, thành phố có một số điểm đến khác như Nhà thờ lớn Thái Bình, tọa lạc ở phường Hoàng Diệu – công trình kiến trúc tôn giáo nổi bật, mang phong cách Gothic châu Âu. Ngoài ra, khu vực bờ sông Trà Lý với công viên Kỳ Bá và tuyến đê ven sông là không gian cảnh quan sinh hoạt, vui chơi quan trọng của cư dân địa phương.
Đối chiếu với danh mục di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh, thành phố Thái Bình trước sáp nhập không có nhiều danh thắng tự nhiên quy mô lớn, nhưng những điểm đến trên vẫn đóng vai trò là dấu ấn văn hóa, lịch sử, góp phần tạo bản sắc đô thị.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Định hướng phát triển thành phố Thái Bình đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 được xác định rõ trong Quy hoạch chung xây dựng thành phố đã được phê duyệt. Thành phố định hướng phát triển trở thành đô thị loại I, trung tâm tổng hợp về hành chính, thương mại, dịch vụ, giáo dục, y tế và công nghiệp nhẹ.
Giai đoạn đến năm 2030
Đến năm 2030, thành phố tập trung hoàn thiện cơ sở hạ tầng khung, đặc biệt là các dự án giao thông trọng điểm như đường trục phía Nam, cầu Trà Lý 2, mở rộng tuyến quốc lộ 39 và quốc lộ 10. Đồng thời, thành phố tiếp tục triển khai các dự án chỉnh trang đô thị tại phường Bồ Xuyên, Quang Trung, xây dựng khu đô thị mới phía Tây thành phố. Hệ thống cấp nước, thoát nước, chiếu sáng công cộng, xử lý nước thải được nâng cấp đồng bộ, bảo đảm tiêu chuẩn đô thị loại I.
Trong lĩnh vực kinh tế, thành phố ưu tiên phát triển thương mại – dịch vụ hiện đại, mở rộng không gian đô thị gắn với khu công nghiệp – dịch vụ và đầu tư các cụm công nghiệp sạch tại xã Đông Hoà, Vũ Chính. Mục tiêu đến năm 2030, thu nhập bình quân đầu người đạt mức cao trong khu vực đồng bằng Bắc Bộ, hạ tầng xã hội và môi trường sống ngày càng hoàn thiện.
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, thành phố Thái Bình hướng tới trở thành đô thị thông minh, phát triển bền vững trên nền tảng công nghệ số và kinh tế xanh. Mục tiêu lớn là hoàn thiện các khu đô thị vệ tinh đồng bộ, hệ thống giao thông kết nối đa phương thức, đặc biệt là các tuyến cao tốc liên vùng.
Thành phố dự kiến hình thành các khu chức năng hiện đại gồm trung tâm thương mại dịch vụ cấp vùng, trung tâm văn hóa giáo dục và y tế chất lượng cao. Bên cạnh đó, đô thị sẽ ưu tiên bảo tồn không gian văn hóa lịch sử, nhất là khu vực Đền Quan và các công trình di sản kiến trúc cổ. Nhiều dự án quy hoạch đang được triển khai từng bước, tạo tiền đề biến Thái Bình thành đô thị xanh – thông minh tiêu biểu của vùng Nam đồng bằng sông Hồng.
