Tổng quan về huyện Bình Xuyên
Trên bản đồ hành chính tỉnh Vĩnh Phúc, huyện Bình Xuyên nằm ở vị trí trung tâm về kinh tế - giao thông của tỉnh, tiếp giáp các huyện, thành phố lớn, đồng thời tiếp giáp với sân bay quốc tế Nội Bài và khu vực Thủ đô Hà Nội. Bản đồ huyện thể hiện rõ 13 đơn vị hành chính, với các trục giao thông huyết mạch như Quốc lộ 2, đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai, tuyến đường sắt Hà Nội – Lào Cai, tỉnh lộ 310, 301… chạy qua địa bàn, tạo thành mạng lưới giao thông thuận lợi cho giao thương, phát triển kinh tế.
Bình Xuyên là một trong những địa phương năng động nhất của tỉnh Vĩnh Phúc. Đây là vùng đất có truyền thống lịch sử lâu đời, gắn liền với nhiều sự kiện lịch sử quan trọng trong các thời kỳ kháng chiến. Ngày nay, Bình Xuyên được xem là “trung tâm công nghiệp” của tỉnh với tốc độ phát triển công nghiệp – dịch vụ vượt bậc, đóng góp lớn cho ngân sách tỉnh.
Cùng với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bộ mặt đô thị và nông thôn của huyện ngày càng khởi sắc, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng cao rõ rệt.
Vị trí địa lý và tiếp giáp
Bình Xuyên nằm ở phía Đông của tỉnh Vĩnh Phúc. Vị trí địa lý cụ thể như sau:
- Phía Đông giáp thành phố Phúc Yên và thành phố Phổ Yên (Thái Nguyên)
- Phía Tây giáp huyện Yên lạc, huyện Tam Dương và thành phố Vĩnh Yên
- Phía Nam giáp huyện Mê Linh (Hà Nội)
- Phía Bắc giáp huyện Tam Đảo và huyện Đại Từ (Thái Nguyên)
Vị trí này tạo cho Bình Xuyên điều kiện giao lưu kinh tế, văn hoá với Thủ đô Hà Nội cũng như các tỉnh lân cận, đồng thời là cửa ngõ kết nối quan trọng của Vĩnh Phúc ra các vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc.
Dân số và diện tích
- Theo số liệu thống kê gần đây, huyện Bình Xuyên có diện tích tự nhiên khoảng 145,67 km².
- Dân số khoảng 140.000 người. Mật độ dân số đạt gần 837 người/km², cao so với mức bình quân của tỉnh.
Dân cư phần lớn là người Kinh, bên cạnh đó còn có một số ít đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống đan xen, tạo nên sự đa dạng trong văn hoá và lối sống.
Địa hình
Địa hình Bình Xuyên tương đối bằng phẳng, xen kẽ một vài khu đồi thấp ở phía Bắc và Tây Bắc. Có thể chia thành các vùng sau:
- Vùng đồng bằng: Chiếm diện tích lớn, đất phù sa màu mỡ, thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp và phát triển đô thị, công nghiệp.
- Vùng gò đồi: Phân bố rải rác, đất đỏ vàng, thích hợp cho trồng cây công nghiệp, cây lâm nghiệp.
- Sông, hồ: Huyện có nhiều sông, hồ, kênh mương như sông Phan, hồ Làng Hà… vừa cung cấp nước sản xuất, vừa có giá trị cảnh quan.
Chính địa hình tương đối bằng phẳng và hạ tầng thủy lợi đồng bộ đã tạo điều kiện thuận lợi cho Bình Xuyên phát triển mạnh công nghiệp, dịch vụ, đô thị.
Đơn vị hành chính
Hiện nay, huyện Bình Xuyên có 13 đơn vị hành chính, bao gồm:
- 5 thị trấn: Hương Canh (huyện lỵ), Thanh Lãng, Bá Hiến, Đạo Đức, Gia Khánh
- 8 xã:, Phú Xuân, Quất Lưu, Sơn Lôi, Tam Hợp, Thiện Kế, Tân Phong, Trung Mỹ, Hương Sơn
Mỗi đơn vị hành chính đều có thế mạnh riêng, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của toàn huyện.
Hạ tầng và các điểm nổi bật tại Bình Xuyên
Hạ tầng
- Giao thông: Bình Xuyên có hệ thống giao thông hiện đại với nhiều tuyến đường huyết mạch. Quốc lộ 2, đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai, tuyến đường sắt Hà Nội – Lào Cai chạy qua địa bàn, tạo điều kiện thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa, kết nối các khu công nghiệp với Hà Nội, các tỉnh miền núi phía Bắc và cảng Hải Phòng.
- Điện, nước, viễn thông: Hệ thống điện lưới quốc gia, mạng lưới cấp nước sạch, thông tin liên lạc đều phát triển đồng bộ, phục vụ tốt nhu cầu sản xuất và sinh hoạt.
- Hạ tầng đô thị: Khu vực thị trấn Hương Canh và các khu đô thị mới hình thành có tốc độ phát triển hạ tầng nhanh, với các công trình phúc lợi, trường học, bệnh viện đạt chuẩn.
Kinh tế
Bình Xuyên là huyện có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhất tỉnh Vĩnh Phúc trong nhiều năm gần đây, với sự chuyển dịch mạnh mẽ từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ.
Công nghiệp
Công nghiệp là thế mạnh nổi bật của huyện. Nhiều khu công nghiệp lớn đã được hình thành và phát triển:
- KCN Bình Xuyên I, II, III: Thu hút nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn đầu tư, sản xuất linh kiện điện tử, cơ khí chính xác, dệt may, nhựa, chế biến thực phẩm…
- KCN Bá Thiện I, II: Quy mô lớn, thu hút các doanh nghiệp FDI từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc.
- Khu công nghiệp Sơn Lôi, Thiện Kế… tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển.
Nhờ sự phát triển công nghiệp, thu ngân sách của huyện Bình Xuyên luôn đứng đầu tỉnh, đóng góp quan trọng cho ngân sách nhà nước.
Nông nghiệp
Dù tỷ trọng trong cơ cấu kinh tế ngày càng giảm, song nông nghiệp của Bình Xuyên vẫn phát triển khá ổn định:
- Chủ yếu trồng lúa, cây màu, rau xanh, cây ăn quả.
- Chăn nuôi gia súc, gia cầm phát triển theo hướng trang trại, gia trại, đảm bảo an toàn dịch bệnh.
Thương mại – Dịch vụ
- Thương mại, dịch vụ phát triển sôi động, nhất là tại các thị trấn, khu công nghiệp.
- Các trung tâm thương mại, chợ truyền thống, dịch vụ logistic… ngày càng phát triển, phục vụ tốt nhu cầu tiêu dùng và sản xuất.
Khu công nghiệp - Làng nghề
Khu công nghiệp
Bình Xuyên có nhiều khu công nghiệp lớn, tiêu biểu:
- KCN Bình Xuyên I, II, III: Tổng diện tích lên tới hàng trăm ha, với nhiều doanh nghiệp lớn như Honda, Toyota, Prime Group…
- KCN Bá Thiện I, II: Thu hút các doanh nghiệp nước ngoài, tạo việc làm cho hàng chục nghìn lao động.
Làng nghề
- Làng nghề mộc Hương Canh: Nổi tiếng với nghề mộc truyền thống, sản phẩm đa dạng, tinh xảo.
- Làng nghề gốm Hương Canh: Có lịch sử hàng trăm năm, nổi tiếng với các sản phẩm gốm gia dụng, mỹ nghệ.
Các khu công nghiệp và làng nghề không chỉ giải quyết việc làm cho người dân mà còn góp phần phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc văn hóa địa phương.
Di tích - Danh lam thắng cảnh
Bình Xuyên có nhiều di tích lịch sử – văn hóa giá trị:
- Đền Thượng Hương Canh: Thờ Đức Thánh Tản Viên, kiến trúc cổ kính.
- Đền Đuông (xã Thiện Kế): Di tích lịch sử cấp quốc gia, gắn với nhiều truyền thuyết dân gian.
- Chùa Thiên Phúc: Nơi sinh hoạt tín ngưỡng, tâm linh của nhân dân.
- Hồ Làng Hà: Cảnh quan thiên nhiên trong lành, tiềm năng phát triển du lịch sinh thái.
Định hướng phát triển
Mục tiêu đến năm 2030:
- Phát triển công nghiệp bền vững, tiếp tục thu hút đầu tư FDI, ưu tiên các ngành công nghiệp sạch, công nghệ cao, thân thiện môi trường.
- Đẩy mạnh thương mại – dịch vụ, phát triển logistics, dịch vụ hỗ trợ sản xuất, nâng cao tỷ trọng ngành dịch vụ trong cơ cấu kinh tế.
- Phát triển đô thị hiện đại, xây dựng các khu đô thị mới, nâng cấp thị trấn Hương Canh và Thanh Lãng trở thành đô thị loại IV.
- Đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, phát triển các vùng sản xuất nông sản sạch, chất lượng cao, gắn với xây dựng thương hiệu đặc trưng của địa phương.
- Bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử – văn hóa, khai thác tiềm năng du lịch sinh thái, tạo thêm nguồn thu ngân sách và việc làm cho người dân.
>>>Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Bình Xuyên
Tầm nhìn đến năm 2050:
- Xây dựng Bình Xuyên trở thành trung tâm công nghiệp – dịch vụ hàng đầu của tỉnh Vĩnh Phúc và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.
- Hình thành hệ thống đô thị đồng bộ, hiện đại, có hạ tầng kỹ thuật và xã hội phát triển, đáp ứng tiêu chuẩn đô thị thông minh, bền vững.
- Trở thành địa phương đi đầu trong phát triển công nghiệp công nghệ cao, logistics, thương mại dịch vụ và nông nghiệp sạch gắn với bảo vệ môi trường.
- Khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.
