Tổng quan về tỉnh Tây Ninh
Tây Ninh là một tỉnh thuộc khu vực Đông Nam Bộ , nằm ở vùng đồng bằng rộng lớn phía Tây Nam của miền Nam Việt Nam . Với diện tích khoảng 4.041 km², Tây Ninh là tỉnh có diện tích vừa phải trong khu vực, giáp với nhiều tỉnh thành và quốc gia láng giềng quan trọng. Thành phố Tây Ninh là trung tâm kinh tế , chính trị và văn hóa của tỉnh.
Tây Ninh có dân số khoảng 1,2 triệu người , trong đó người Kinh chiếm đa số, bên cạnh các dân tộc thiểu số như Khmer, Chăm và Hoa. Sự đa dạng về dân tộc và văn hóa đã tạo nên đời sống xã hội phong phú, với nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc và nét văn hóa độc đáo được bảo tồn và phát huy trong đời sống hiện đại.
Vị trí địa lý
Tây Ninh nằm ở vị trí chiến lược quan trọng của vùng Đông Nam Bộ , là cửa ngõ giao thương với Campuchia và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam:
- Phía Bắc và Tây Bắc giáp tỉnh Bình Phước.
- Phía Đông giáp tỉnh Bình Dương.
- Phía Đông Nam giáp tỉnh Long An .
- Phía Tây và Tây Nam giáp Campuchia qua cửa khẩu quốc tế Mộc Bài, với đường biên giới dài khoảng 240 km.
Các điểm cực của tỉnh Tây Ninh:
- Cực Bắc : xã Tân Lập, huyện Tân Châu.
- Cực Nam : xã Trường Hòa, huyện Tân Châu.
- Cực Đông : xã Tân Hội, huyện Tân Biên.
- Cực Tây : xã Thạnh Tân, huyện Tân Châu.
Đặc điểm tự nhiên
Tây Ninh sở hữu địa hình đồng bằng xen kẽ đồi núi thấp , nổi bật với dãy núi Bà Đen - ngọn núi cao nhất Nam Bộ với độ cao 986 mét , là điểm du lịch và hành hương nổi tiếng:
- Đất đai phù sa màu mỡ , thuận lợi cho phát triển nông nghiệp đa dạng như trồng mía, cao su, hồ tiêu, và cây ăn quả.
- Khí hậu nhiệt đới gió mùa với hai mùa rõ rệt: mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11 và mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4 , nhiệt độ trung bình quanh năm khoảng 26-28°C.
-
Các nguồn nước chính gồm sông
Vàm Cỏ Đông
, hệ thống kênh rạch thủy lợi, góp phần quan trọng cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt dân cư.
Rừng tự nhiên ở các khu vực núi và vùng đồi, với hệ sinh thái đa dạng
Văn hóa
Tây Ninh là vùng đất có nền văn minh cổ đại đặc sắc với ảnh hưởng của văn hóa Chàm, Khmer và nền văn hóa Óc Eo của Vương quốc Phù Nam. Tỉnh còn lưu giữ hai tháp cổ quan trọng là tháp Chót Mạt (Tân Biên ) và tháp Bình Thạnh (Trảng Bàng), chứng minh lịch sử lâu đời của khu vực.
Tây Ninh hiện có 21 dân tộc sinh sống , trong đó dân tộc Tà Mun – hậu duệ của Phù Nam – đang được đề nghị công nhận là dân tộc thứ 55 của Việt Nam.
Tây Ninh còn nổi bật với các lễ hội truyền thống như Hội Xuân núi Bà Đen, Hội Yến Diêu Trì Cung và Đại lễ vía Đức Chí Tôn tại Tòa Thánh Tây Ninh, thu hút nhiều du khách và tín đồ hành hương mỗi năm. Những nét văn hóa này góp phần làm phong phú đời sống tinh thần và phát triển du lịch địa phương.
Kinh tế
Tây Ninh là một tỉnh phát triển mạnh về nông nghiệp và công nghiệp chế biến:
- Nông nghiệp chiếm vị trí quan trọng với các sản phẩm chủ lực như mía đường, cao su, hồ tiêu, và chăn nuôi gia súc.
- Công nghiệp chế biến thực phẩm, sản xuất cao su , và các ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển nhanh.
- Tây Ninh có vị trí chiến lược với cửa khẩu quốc tế Mộc Bài là điểm giao thương quan trọng với Campuchia , thúc đẩy hoạt động thương mại biên giới, logistics và phát triển dịch vụ.
- Du lịch tâm linh, sinh thái và du lịch văn hóa phát triển, thu hút nhiều khách trong và ngoài nước.
Giao thông
Tây Ninh có hệ thống giao thông thuận lợi, giúp kết nối vùng và phát triển kinh tế:
- Quốc lộ 22 là tuyến đường chính nối Tây Ninh với TP. Hồ Chí Minh và cửa khẩu quốc tế Mộc Bài.
- Các tuyến đường tỉnh lộ, quốc lộ khác kết nối đến các vùng kinh tế lân cận và các tỉnh trong khu vực Đông Nam Bộ.
- Hệ thống vận tải đường bộ phát triển, phục vụ tốt cho lưu thông hàng hóa và hành khách.
- Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài là đầu mối quan trọng cho vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu qua biên giới Campuchia.
Đơn vị hành chính cấp huyện
Tây Ninh gồm 9 đơn vị hành chính cấp huyện:
- 1 thành phố: Tây Ninh (trung tâm tỉnh lỵ).
- 2 thị xã: Hòa Thành, Trảng Bàng.
- 6 huyện: Tân Biên, Tân Châu, Dương Minh Châu, Châu Thành, Bến Cầu, Gò Dầu
Đơn vị hành chính cấp xã
Tỉnh Tây Ninh có 94 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 17 phường, 6 thị trấn và 71 xã, cụ thể như sau:
1. Thành phố Tây Ninh (7 phường và 3 xã)
- Phường (7): Phường 1, Phường 2, Phường 3, Phường 4, Hiệp Ninh, Ninh Sơn, Ninh Thạnh.
- Xã (3): Bình Minh, Tân Bình, Thạnh Tân.
2. Thị xã Hòa Thành (4 phường và 4 xã)
- Phường (4): Long Hoa, Hiệp Tân, Long Thành Bắc, Long Thành Trung.
- Xã (4): Trường Đông, Trường Hòa, Trường Tây, Long Thành Nam.
3. Thị xã Trảng Bàng (6 phường và 4 xã)
- Phường (6): Trảng Bàng, An Hòa, An Tịnh, Gia Bình, Gia Lộc, Lộc Hưng.
- Xã (4): Đôn Thuận, Hưng Thuận, Phước Bình, Phước Chỉ.
4. Huyện Tân Biên (1 thị trấn và 9 xã)
- Thị trấn (1): Tân Biên
- Xã (9): Tân Lập, Thạnh Bắc, Tân Bình, Thạnh Bình, Thạnh Tây, Hòa Hiệp, Tân Phong, Mỏ Công, Trà Vong.
5. Huyện Tân Châu (1 thị trấn và 11 xã)
- Thị trấn (1): Tân Châu
- Xã (11): Tân Hà, Tân Đông, Tân Hội, Tân Hòa, Suối Ngô, Suối Dây, Tân Hiệp, Thạnh Đông, Tân Thành, Tân Phú, Tân Hưng.
6. Huyện Dương Minh Châu (1 thị trấn và 9 xã)
- Thị trấn (1): Dương Minh Châu
- Xã (9): Suối Đá, Phan, Phước Ninh, Phước Minh, Bàu Năng, Chà Là, Cầu Khởi, Bến Củi, Lộc Ninh, Truông Mít.
7. Huyện Châu Thành (1 thị trấn và 14 xã)
- Thị trấn (1): Châu Thành
- Xã (14): Hảo Đước, Phước Vinh, Đồng Khởi, Thái Bình, An Cơ, Biên Giới, Hòa Thạnh, Trí Bình, Hòa Hội, An Bình, Thanh Điền, Thành Long, Ninh Điền, Long Vĩnh.
8. Huyện Gò Dầu (1 thị trấn và 8 xã)
- Thị trấn (1): Gò Dầu
- Xã (8): Thạnh Đức, Cẩm Giang, Hiệp Thạnh, Bàu Đồn, Phước Thạnh, Phước Đông, Phước Trạch, Thanh Phước.
9. Huyện Bến Cầu (1 thị trấn và 8 xã)
- Thị trấn (1): Bến Cầu
- Xã (8): Long Chữ, Long Phước, Long Giang, Tiên Thuận, Long Khánh, Lợi Thuận, Long Thuận, An Thạnh.
