Tổng quan về thành phố Thanh Hoá
Thành phố Thanh Hóa là đô thị loại I, nằm ở miền Bắc Trung Bộ giữ vai trò trung tâm hành chính - kinh tế - văn hóa của tỉnh. Sau khi sáp nhập toàn bộ huyện Đông Sơn, thành phố Thanh Hóa hiện có diện tích tự nhiên khoảng 228,22 km² (năm 2024) và quy mô dân số là 615.106 người. Thành phố nằm ở trung tâm đồng bằng Thanh Hóa hai bên bờ sông Mã, là khu đô thị lớn nhất và quan trọng nhất của tỉnh.
Thành phố Thanh Hoá có vị trí địa lý và tiếp giáp như sau:
- Phía Đông và Đông Nam giáp thành phố Sầm Sơn, huyện Hoằng Hóa và Quảng Xương.
- Phía Tây giáp huyện Triệu Sơn.
- Phía Nam giáp huyện Quảng Xương và Nông Cống.
- Phía Bắc giáp huyện Thiệu Hóa và Hoằng Hóa.
Với vị trí trong vùng nhiệt đới gió mùa, trong một năm thành phố Thanh Hóa chịu ảnh hưởng của hai mùa nóng và lạnh rõ rệt. Mùa nóng bắt đầu từ cuối xuân đến giữa mùa thu. Ở khoảng thời gian này trong năm, thời tiết rất nắng, mưa nhiều, gây ra lụt lội và hạn hán.
Đơn vị hành chính
Thành phố Thanh Hoá có 47 đơn vị hành chính cấp xã bao gồm:
- 33 phường: An Hưng, Ba Đình, Điện Biên, Đông Cương, Đông Hải, Đông Hòa, Đông Hương, Đông Lĩnh, Đông Sơn, Đông Thọ, Đông Vệ, Hàm Rồng, Lam Sơn, Long Anh, Nam Ngạn, Ngọc Trạo, Phú Sơn, Quảng Cát, Quảng Đông, Quảng Hưng, Quảng Phú, Quảng Tâm, Quảng Thành, Quảng Thắng, Quảng Thịnh, Tân Sơn, Tào Xuyên, Trường Thi, Trường Xuân, Tựu Liêm, Đông Vinh, Đông Yên, Đông Khê.
- 14 xã: Hoằng Đại, Hoằng Quang, Đông Nam, Đông Ninh, Đông Văn, Đông Vân, Đông Tiến, Đông Minh, Đông Hoàng, Đông Hương, Đông Phú, Đông Quang, Đông Thanh, Đông Thịnh.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Giao thông: Thành phố Thanh Hóa là trung tâm giao thông tỉnh, có hệ thống đường bộ, tuyến đường sắt và kết nối tốt đến các huyện lân cận và cảng biển Nghi Sơn. Vị trí thuận lợi cũng giúp liên kết nhanh với Hà Nội, Hải Phòng và các trung tâm lớn khác.
- Hạ tầng đô thị: Bao gồm các trung tâm hành chính, khu thương mại, hệ thống y tế - giáo dục - văn hóa quy mô lớn, đáp ứng nhu cầu dân cư ngày càng tăng.
Kinh tế
Thành phố Thanh Hóa là một trong những trung tâm kinh tế năng động của tỉnh:
- Đầu tư sản xuất - FDI: Thành phố hưởng lợi từ vị trí chiến lược bên cạnh Nghi Sơn và các khu công nghiệp Lê Môn, Đình Hương - thu hút đầu tư trong các ngành cao công nghệ, chế biến, điện tử - từ Nhật Bản, Đài Loan trong đó có Vinamilk, Yotsuba, Sakura.
- Chuyển dịch kinh tế tỉnh lẫn thành phố: Theo định hướng phát triển đến năm 2030, tỉnh và thành phố tập trung vào công nghiệp chế biến, dịch vụ chất lượng cao như du lịch, y tế, giáo dục và Thanh Hóa City là trung tâm dịch vụ - công nghiệp cao trọng yếu.
- Hạ tầng thúc đẩy tăng trưởng: Tỉnh đang đẩy vốn công phát triển hạ tầng theo các hành lang kinh tế, trong đó thành phố Thanh Hóa đóng vai trò chủ chốt trong trục Bắc - Nam, trục trung tâm kết nối sân bay, cảng, khu kinh tế.
- Thành phố Sầm Sơn vùng động lực: Sự liên kết giữa thành phố Thanh Hóa và thành phố Sầm Sơn trong vùng kinh tế động lực đang được thúc đẩy mạnh, đặc biệt trong phát triển du lịch, dịch vụ, đô thị và văn hóa.
Di tích và lễ hội
Di tích
- Cầu Hàm Rồng: Là biểu tượng lịch sử của thành phố Thanh Hóa, cây cầu vòm thép này được người Pháp xây dựng từ đầu thế kỷ XX và giữ vai trò quan trọng trong giao thông và chiến sự. Dù trải qua bom đạn chiến tranh, cầu vẫn đứng vững, trở thành biểu trưng cho tinh thần kiên cường của quê hương xứ Thanh.
- Khu di tích Lam Kinh: Nằm cách trung tâm thành phố khoảng 50 km về phía Tây, Lam Kinh là nơi yên nghỉ của nhiều vị vua triều Lê và là trung tâm tinh thần của khởi nghĩa Lam Sơn. Kiến trúc gồm Thái Miếu, Chính điện, lăng mộ và các quần thể văn hoá phong thủy theo nguyên tắc “tọa sơn hướng thủy”.
- Đền Bà Triệu: Tượng đài tưởng niệm nữ tướng Triệu Thị Trinh (thế kỷ III), ngôi đền tọa lạc trên núi Gai, là biểu tượng cho tinh thần bất khuất của phụ nữ Việt Nam. Lễ hội Bà Triệu diễn ra hàng năm, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách.
- Đền thờ Lê Hoàn: Ngôi đền cổ bậc nhất xứ Thanh thờ vua Lê Đại Hành, kiến trúc chữ Đinh, mái cong, chạm khắc tinh xảo. Di tích lưu giữ giá trị văn hóa, kiến trúc và lịch sử.
Lễ hội
- Lễ hội Lam Kinh: Diễn ra hàng năm vào dịp kỷ niệm chiến công khởi nghĩa Lam Sơn, lễ hội tái hiện nghi thức cầu quốc thái dân an, dâng hương tưởng nhớ vua Lê Thái Tổ và các vua triều Lê tại Lam Kinh - là biểu tượng văn hóa cốt lõi của vùng đất.
- Lễ hội Đền Bà Triệu: Tổ chức tại khu di tích trên núi Gai, lễ hội gắn kết cộng đồng tưởng niệm sự hy sinh và tinh thần chiến đấu của nữ anh hùng Triệu Thị Trinh.
- Lễ hội truyền thống tại Thái Miếu: Tại thành phố Thanh Hóa các nghi lễ tưởng niệm tại Thái Miếu (xã Đông Vệ) như lễ hội Phủ Na hay các hoạt động tinh thần tôn vinh triều Lê - là dịp dân chúng bày tỏ lòng thành kính với vua tổ và tổ tiên.
Khu công nghiệp
Khu công nghiệp Lê Môn cách trung tâm thành phố khoảng 5km về hướng Đông. Thành lập năm 2005, diện tích khoảng 87 ha; tập trung vào sản xuất linh kiện cơ khí, thiết bị điện tử, chế biến nông, lâm sản, có sự tham gia của các doanh nghiệp FDI như Vinamilk, Sakura (Nhật Bản), Yotsuba, Sunjade (Đài Loan).
Định hướng phát triển thành phố Thanh Hoá đến năm 2030 và tầm nhìn năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Hoàn thiện hạ tầng đô thị: Giao thông thông minh, hạ tầng xanh, quy hoạch bài bản.
- Phát triển kinh tế tri thức và dịch vụ chất lượng cao: Y tế, giáo dục, công nghệ thông tin.
- Xây dựng đô thị văn hóa - thân thiện môi trường: Bảo tồn di sản, mở rộng không gian xanh, nâng cấp di tích.
- Chuyển đổi số trong quản lý và dịch vụ: Chính quyền số, đô thị thông minh.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thành phố Thanh Hoá
Tầm nhìn đến năm 2050
- Thanh Hóa trở thành thành phố hiện đại, giàu bản sắc văn hóa trong khu vực.
- Nền kinh tế đa trung tâm: Vừa là trung tâm hành chính – văn hóa, vừa là động lực phát triển vùng.
- Hạ tầng xanh - bền vững: Giao thông thông minh, năng lượng sạch, quản trị đô thị thông minh.
- Cuộc sống cư dân chất lượng cao: Dịch vụ y tế, giáo dục, môi trường đô thị, dịch vụ công hoàn hảo và dễ tiếp cận.
Kết luận
Thành phố Thanh Hóa là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và khoa học - kỹ thuật của toàn tỉnh, đóng vai trò “đầu tàu” thúc đẩy phát triển vùng Bắc Trung Bộ. Bản đồ hành chính thành phố Thanh Hóa phản ánh rõ một đô thị năng động, giàu tiềm năng, có nền tảng hạ tầng và vị trí thuận lợi đang vươn mình trở thành điểm kết nối kinh tế - văn hóa quan trọng của khu vực miền Trung và cả nước.
