Tổng quan về huyện Hương Khê trước sáp nhập
Huyện Hương Khê nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Hà Tĩnh, thuộc khu vực Bắc Trung Bộ. Đây là một huyện miền núi có diện tích tự nhiên khoảng 1.278 km², là một trong những địa bàn có diện tích lớn nhất tỉnh. Dân số vào năm 2009 đạt gần 108.000 người, mật độ dân số trung bình khoảng 84 người/km². Địa hình của Hương Khê chủ yếu là đồi núi, xen kẽ các thung lũng nhỏ và đồng bằng hẹp ven sông. Sông Ngàn Sâu chảy qua địa bàn tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và hình thành các cảnh quan sinh thái đặc trưng.
Với vị trí tiếp giáp đa dạng, Hương Khê có ranh giới hành chính cụ thể như sau:
- Phía Đông giáp huyện Cẩm Xuyên và huyện Thạch Hà
- Phía Tây giáp nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào
- Phía Nam giáp huyện Tuyên Hóa (Quảng Bình)
- Phía Bắc giáp huyện Vũ Quang và huyện Can Lộc
Đặc điểm tự nhiên của huyện thể hiện sự kết hợp giữa hệ sinh thái rừng, đất đỏ feralit và nguồn nước dồi dào từ hệ thống sông hồ. Đây là lợi thế quan trọng để phát triển nông – lâm nghiệp và du lịch sinh thái, đồng thời cũng tạo ra những thách thức về bảo vệ môi trường và ứng phó thiên tai.
Đơn vị hành chính
Hương Khê trước khi sáp nhập chia thành một thị trấn huyện lỵ và 19 xã, cụ thể như sau:
- Thị trấn: Hương Khê
- 19 xã: Điền Mỹ, Gia Phố, Hà Linh, Hòa Hải, Hương Bình, Hương Đô, Hương Giang, Hương Lâm, Hương Liên, Hương Long, Hương Thủy, Hương Trà, Hương Trạch, Hương Vĩnh, Hương Xuân, Lộc Yên, Phú Gia, Phúc Đồng, Phúc Trạch.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hạ tầng của huyện Hương Khê trước sáp nhập đã có những bước phát triển nhất định, đặc biệt trong giao thông và thủy lợi. Tuy là huyện miền núi, nhưng địa bàn được kết nối thuận lợi bởi Đường Hồ Chí Minh chạy xuyên qua, cùng với Quốc lộ 15 và hệ thống tỉnh lộ, huyện lộ. Ngoài ra, đường sắt Bắc – Nam đi qua huyện với nhiều ga như Hương Phố, Phúc Trạch, Thanh Luyện, góp phần thúc đẩy giao lưu hàng hóa và hành khách. Sông Ngàn Sâu vừa là nguồn nước quan trọng vừa có giá trị vận tải thủy nội địa. Đặc biệt, khu vực Thủy Lâm thuộc xã Hương Thủy là nơi giao thoa của đường bộ, đường sắt và đường sông, được ví như “ngã ba giao thông” chiến lược của huyện.
Các lĩnh vực giáo dục và y tế cũng được quan tâm. Trên địa bàn có hệ thống trường học từ mầm non đến trung học phổ thông, trong đó nhiều trường đã đạt chuẩn quốc gia. Trung tâm Y tế huyện cùng với các trạm y tế xã đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cơ bản cho nhân dân. Bên cạnh đó, hạ tầng điện, nước và viễn thông đã phủ sóng toàn huyện, góp phần nâng cao đời sống và kết nối thông tin, phục vụ phát triển kinh tế – xã hội.
Kinh tế
Nền kinh tế của huyện Hương Khê trước sáp nhập mang đặc trưng của một huyện miền núi với sự phát triển đa ngành nhưng vẫn lấy nông – lâm nghiệp làm trọng tâm. Trên địa bàn, diện tích đất nông nghiệp được khai thác để trồng lúa, ngô, lạc, rau màu, kết hợp với chăn nuôi trâu, bò, lợn và gia cầm. Đặc biệt, Hương Khê nổi tiếng trên cả nước với cam Khe Mây và bưởi Phúc Trạch – hai sản phẩm đã trở thành thương hiệu đặc sản, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân. Cây cam Hương Khê hiện có diện tích hàng nghìn hecta, cho sản lượng lớn, được tiêu thụ mạnh trong và ngoài tỉnh.
Bên cạnh trồng trọt, huyện còn có lợi thế về lâm nghiệp nhờ diện tích rừng lớn, vừa cung cấp gỗ, tre nứa, vừa tạo điều kiện cho phát triển cây dược liệu và mật ong rừng. Tuy nhiên, cùng với tiềm năng, Hương Khê cũng phải đối mặt với áp lực trong công tác quản lý và bảo vệ rừng trước nguy cơ khai thác quá mức.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
Huyện Hương Khê định hướng phát triển theo ba vùng kinh tế: phía Bắc, trung tâm và phía Nam, với trọng tâm là thị trấn Hương Khê và các đô thị vệ tinh. Đến năm 2030, huyện phấn đấu hình thành bốn đô thị mới (một đô thị loại IV và ba đô thị loại V), phát triển đồng bộ hạ tầng giao thông – thủy lợi, mở rộng cụm công nghiệp Hương Long, Phúc Đồng, Sơn Trường, Sơn Lễ gắn với chế biến nông – lâm sản. Nông nghiệp tập trung vào cây chủ lực như cam Khe Mây, bưởi Phúc Trạch, đồng thời phát triển dịch vụ, du lịch sinh thái – văn hóa.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Hương Khê
Tầm nhìn đến năm 2050
Huyện Hương Khê phấn đấu trở thành đô thị miền núi hiện đại, đa chức năng, là trung tâm nông – lâm nghiệp công nghệ cao và du lịch sinh thái – văn hóa của khu vực Bắc Trung Bộ. Công nghiệp chú trọng chế biến, năng lượng tái tạo và dịch vụ hậu cần; hạ tầng giao thông và đô thị hóa đồng bộ. Mục tiêu tổng thể là phát triển bền vững trên cả ba trụ cột: kinh tế, xã hội và môi trường, nâng cao chất lượng đời sống người dân.
