Thực hiện Nghị quyết số 595/NQ-UBTVQH15 ngày 18/3/2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã chưa đạt tiêu chuẩn theo quy định, TP. Hà Nội đã tiến hành sáp nhập và điều chỉnh địa giới hành chính đối với 18 phường của quận Hoàn Kiếm. Trong đó, phường Cửa Nam mới được thành lập trên cơ sở hợp nhất nhiều đơn vị hành chính liền kề, đóng vai trò là một trong hai phường trung tâm mới của quận Hoàn Kiếm. Việc hình thành phường Cửa Nam không chỉ bảo đảm tuân thủ đúng chủ trương, nghị quyết, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước, phát triển đô thị và phục vụ nhân dân.
Cơ sở pháp lý và mục tiêu sắp xếp
Quận Hoàn Kiếm là địa bàn có vị trí trung tâm của Thủ đô Hà Nội, nhưng trong nhiều năm, phần lớn các phường trên địa bàn có diện tích và dân số không đạt tiêu chuẩn tối thiểu theo quy định tại Điều 2 Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13. Theo thống kê đến cuối năm 2023, 12/18 phường có diện tích dưới 0,5 km² và dân số dưới 10.000 người.
Trên cơ sở đó, TP. Hà Nội đã trình và được Trung ương phê duyệt phương án tổ chức lại các phường thành hai đơn vị hành chính mới: phường Hoàn Kiếm và phường Cửa Nam. Mục tiêu là nâng cao hiệu quả quản lý, đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị hiện đại, đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử – văn hóa trên địa bàn quận.
Cơ cấu diện tích và dân số của phường Cửa Nam sau sáp nhập
Phường Cửa Nam mới được thành lập theo Nghị quyết số 76/NQ-UBTVQH15 ngày 15/4/2025, trên cơ sở sáp nhập địa bàn của các phường sau:
- Toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các phường: Trần Hưng Đạo, Phan Chu Trinh, Hàng Bài.
- Phần còn lại của các phường: Hàng Bông, Hàng Trống, Cửa Nam.
- Một phần diện tích và dân số của các phường: Tràng Tiền và Cửa Đông.
Kết quả sáp nhập hình thành phường Cửa Nam mới, với quy mô như sau:
- Diện tích tự nhiên: 1,65 km²
- Dân số tính đến tháng 12/2024: 65.667 người
- Mật độ dân số: 39.798 người/km²
Đây là một trong hai đơn vị hành chính có quy mô lớn nhất trên địa bàn quận Hoàn Kiếm sau khi tổ chức lại.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch phường Cửa Nam
Vị trí địa lý tiếp giáp
Phường Cửa Nam nằm ở phía Tây và Tây Nam quận Hoàn Kiếm, đóng vai trò liên kết hành chính và đô thị giữa trung tâm thành phố với các quận giáp ranh. Ranh giới địa lý của phường được xác định như sau:
- Phía Đông: Giáp với đơn vị hành chính cơ sở Hồng Hà, ranh giới được xác định theo tuyến đường Vành Đai 1.
- Phía Tây: Giáp với các đơn vị hành chính cơ sở Văn Miếu – Quốc Tử Giám và Ba Đình, ranh giới đi theo đường Lê Duẩn và tuyến đường sắt.
- Phía Nam: Giáp với đơn vị hành chính cơ sở Hai Bà Trưng, ranh giới được xác định theo các tuyến phố Trần Hưng Đạo, Hàn Thuyên, Lê Văn Hưu và Nguyễn Du.
- Phía Bắc: Giáp với đơn vị hành chính cơ sở Hoàn Kiếm, ranh giới đi theo các tuyến phố Tràng Tiền, Tràng Thi và đường Điện Biên Phủ.
Phường có vị trí trung tâm, tiếp giáp các tuyến giao thông huyết mạch như Lê Duẩn, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Thái Học, Điện Biên Phủ, thuận tiện trong kết nối liên vùng và quản lý hành chính liên quận.
Đặc điểm đô thị và cơ sở hạ tầng
Không gian phường Cửa Nam sau sáp nhập bao gồm các khu vực có chức năng đô thị phong phú, kết hợp giữa hành chính, thương mại, dịch vụ công và dân cư truyền thống:
- Khu hành chính – công sở: Tập trung nhiều cơ quan nhà nước, tổ chức quốc tế, các sở ngành của thành phố.
- Khu giáo dục – y tế – công cộng: Có sự hiện diện của nhiều trường học lớn (THPT Việt Đức, THCS Trưng Vương...), bệnh viện tuyến quận và trung ương, công viên cây xanh.
- Khu dân cư và thương mại: Gồm các tuyến phố có mật độ dân cư cao như Nguyễn Du, Lý Nam Đế, Hàng Da, Hàng Bông…, xen lẫn các hoạt động dịch vụ ăn uống, khách sạn, siêu thị, nhà ở kết hợp kinh doanh.
Việc sáp nhập tạo điều kiện cho phường triển khai quy hoạch không gian tổng thể, kết nối hệ thống giao thông nội bộ, nâng cấp cơ sở hạ tầng đồng bộ.
Vai trò và chức năng trong quy hoạch đô thị
Phường Cửa Nam mới được xác định là trung tâm hành chính – văn hóa – giáo dục và dịch vụ đô thị tổng hợp của quận Hoàn Kiếm. Trong định hướng phát triển đô thị đến năm 2030, tầm nhìn 2050, phường có vai trò:
- Là đầu mối quản lý hành chính của các khu vực phố cũ và hành lang giao thông quan trọng
- Là trung tâm cung cấp dịch vụ công – dịch vụ xã hội chất lượng cao
- Là không gian định hướng phát triển các hoạt động văn hóa, giáo dục và kinh tế tri thức
Phường cũng giữ vai trò phối hợp với phường Hoàn Kiếm trong quản lý không gian di sản, hoạt động lễ hội và du lịch – thương mại trên toàn địa bàn quận.
Lợi ích từ việc sáp nhập
Việc thành lập phường Cửa Nam sau sáp nhập mang lại nhiều lợi ích cụ thể, trong đó có thể kể đến:
- Tinh gọn tổ chức bộ máy, giảm đầu mối quản lý, tăng hiệu quả sử dụng ngân sách công.
- Tăng tính liên kết trong quy hoạch không gian đô thị, nhất là trong cải tạo hè phố, giao thông tĩnh và hệ thống công trình công cộng.
- Tạo điều kiện quản lý dân cư, hộ khẩu, đất đai thuận lợi hơn, nhất là trong các khu phố có mật độ cao.
- Nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ hành chính công cho người dân và doanh nghiệp trên địa bàn.
