Tổng quan về thị xã Tịnh Biên trước sáp nhập
Thị xã Tịnh Biên nằm ở phía tây bắc của tỉnh An Giang, là cửa ngõ giao thương quan trọng với Vương quốc Campuchia. Trước khi sáp nhập, thị xã có diện tích 354,59 km², chiếm khoảng 10,03% diện tích toàn tỉnh, dân số năm 2022 đạt 143.098 người. Đây là địa phương có cộng đồng người Khmer đông đảo, đặc biệt tập trung tại các xã An Cư, An Hảo, Tân Lợi, Văn Giáo, Vĩnh Trung.
Tịnh Biên cách thành phố Long Xuyên khoảng 78 km, cách Châu Đốc 24 km, và chỉ khoảng 125 km là tới thủ đô Phnom Penh của Campuchia qua cửa khẩu quốc tế Tịnh Biên. Địa hình thị xã mang đặc điểm bán sơn địa, gồm đồng bằng phù sa, đồi núi thấp và đồng bằng nghiêng ven chân núi. Trong đó, núi Cấm cao 710 m là đỉnh cao nhất của vùng Thất Sơn, được ví như “nóc nhà Đồng bằng sông Cửu Long”.
Ranh giới hành chính trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp thành phố Châu Đốc và huyện Châu Phú
- Phía Tây và phía Nam giáp huyện Tri Tôn
- Phía Bắc và Tây Bắc giáp Vương quốc Campuchia với đường biên giới dài khoảng 20 km
Với vị trí chiến lược cùng điều kiện tự nhiên phong phú, Tịnh Biên hội tụ tiềm năng phát triển kinh tế biên mậu, du lịch, nông – lâm nghiệp và các ngành dịch vụ hiện đại.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, thị xã Tịnh Biên gồm 7 phường và 7 xã, được phân bổ hợp lý giữa khu vực trung tâm, vùng núi và vùng biên giới, đảm bảo vừa đáp ứng nhu cầu quản lý hành chính vừa khai thác hiệu quả các tiềm năng kinh tế – xã hội của từng khu vực.
Danh sách đơn vị hành chính: Phường An Phú, Phường Chi Lăng, Phường Nhà Bàng, Phường Nhơn Hưng, Phường Núi Voi, Phường Thới Sơn, Phường Tịnh Biên, Xã An Cư, Xã An Hảo, Xã An Nông, Xã Tân Lập, Xã Tân Lợi, Xã Văn Giáo, Xã Vĩnh Trung.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hệ thống giao thông của Tịnh Biên phát triển đa dạng, kết nối cả trong nước và quốc tế. Trên địa bàn có 2 tuyến quốc lộ quan trọng: Quốc lộ 91 và Quốc lộ N1, nối liền Cần Thơ – Long Xuyên – Châu Đốc với Hà Tiên và Campuchia. Ngoài ra, còn có 4 tuyến tỉnh lộ (ĐT.945, ĐT.948, ĐT.949, ĐT.955A) cùng 5 tuyến đường thị xã và 23 tuyến đường xã đảm bảo lưu thông thuận lợi quanh năm.
Cửa khẩu quốc tế Tịnh Biên là một trong những điểm trọng yếu về thương mại biên giới của An Giang, cho phép vận chuyển hàng hóa nhanh chóng từ Việt Nam sang Campuchia và ngược lại. Đây cũng là trạm trung chuyển quan trọng của du khách quốc tế trên tuyến Phnom Penh – Châu Đốc – Cần Thơ – TP. Hồ Chí Minh.
Hạ tầng du lịch được chú trọng đầu tư với các dự án như hệ thống cáp treo Núi Cấm dài 3,5 km – cáp treo đầu tiên tại Đồng bằng sông Cửu Long, khu du lịch Núi Trà Sư, và các tuyến đường phục vụ tham quan vùng Thất Sơn. Ngoài ra, mạng lưới điện – nước, viễn thông và hạ tầng dịch vụ thương mại – chợ trung tâm đều đáp ứng tốt nhu cầu sinh hoạt và kinh doanh.
Kinh tế
Kinh tế Tịnh Biên trước sáp nhập phát triển trên các lĩnh vực chính: thương mại biên giới, du lịch, nông – lâm nghiệp và khai thác tài nguyên. Lợi thế cửa khẩu quốc tế và hệ thống giao thông liên kết vùng giúp thị xã trở thành trung tâm giao thương hàng hóa nông sản, vật liệu xây dựng, hàng tiêu dùng giữa Việt Nam và Campuchia.
Nông nghiệp ở Tịnh Biên đa dạng với lúa nước, cây ăn trái và chăn nuôi đại gia súc, đặc biệt tại vùng đồng bằng nghiêng và đồng bằng phù sa. Khu vực đồi núi thấp cung cấp khoáng sản, đá granit, đá ốp lát và đá quý như thạch anh tím, thạch anh ám khói.
Du lịch cũng đóng góp lớn vào nền kinh tế địa phương, được thúc đẩy bởi vị trí chiến lược và tài nguyên thiên nhiên – văn hóa phong phú.
Du lịch
Thị xã Tịnh Biên là một trong những trung tâm du lịch trọng điểm của tỉnh An Giang, nổi tiếng với hệ thống danh thắng nằm trong vùng Thất Sơn. Điểm nhấn hàng đầu là Núi Cấm (xã An Hảo) – nơi được mệnh danh “nóc nhà Đồng bằng sông Cửu Long” với độ cao 710 m, có tượng Phật Di Lặc khổng lồ cao 33,6 m, chùa Vạn Linh, Thiền viện Phật Lớn và hệ thống cáp treo dài 3,5 km.
Rừng Tràm Trà Sư (gần 850 ha) là khu bảo tồn thiên nhiên quan trọng, với hơn 70 loài chim, 140 loài thực vật, và khung cảnh mùa nước nổi độc đáo, thu hút hàng nghìn du khách mỗi năm. Ngoài ra, các ngọn núi như Núi Két, Núi Dài Năm Giếng, Núi Trà Sư cùng nhiều chùa, miếu, đình cổ (Chùa Thới Sơn, Chùa Phước Điền, Miếu Bà Chúa Xứ Bàu Mướp) góp phần tạo nên nét văn hóa – tâm linh đặc sắc.
Tịnh Biên còn nổi tiếng với các lễ hội truyền thống và ẩm thực đặc trưng như bánh bò thốt nốt, bánh xèo trứng đà điểu, bò cạp núi. Hoạt động du lịch kết hợp hành hương, nghỉ dưỡng, sinh thái và trải nghiệm văn hóa địa phương đã giúp thị xã thu hút du khách trong và ngoài nước, đồng thời đóng góp ổn định vào nguồn thu kinh tế – xã hội.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn đến năm 2030, thị xã Tịnh Biên được định hướng trở thành trung tâm kinh tế – thương mại – du lịch vùng biên giới của tỉnh An Giang, phát huy tối đa lợi thế cửa khẩu quốc tế, tài nguyên thiên nhiên và bản sắc văn hóa. Trục phát triển không gian sẽ dựa trên:
- Trục quốc tế: Dọc tuyến Quốc lộ 91 và Quốc lộ N1, kết nối cửa khẩu Tịnh Biên với thành phố Châu Đốc và các đô thị lớn của vùng.
- Trục du lịch – dịch vụ: Phát triển từ Núi Cấm qua Nhà Bàng – Núi Két – Rừng Tràm Trà Sư, hình thành cụm du lịch sinh thái – văn hóa – tâm linh quy mô lớn.
Về kinh tế, thị xã sẽ ưu tiên nâng cấp hạ tầng thương mại biên giới, hình thành khu kinh tế cửa khẩu Tịnh Biên với các trung tâm logistics, kho bãi, chợ đầu mối nông sản, khu thương mại miễn thuế. Nông nghiệp sẽ chuyển hướng sang nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất sạch và hữu cơ, gắn với chế biến xuất khẩu.
Các dự án trọng điểm đến 2030 gồm: mở rộng cửa khẩu quốc tế Tịnh Biên, nâng cấp Quốc lộ N1, cải tạo ĐT.948 và ĐT.955A, đầu tư Khu du lịch quốc gia Núi Cấm, phát triển Khu bảo tồn Rừng Tràm Trà Sư kết hợp du lịch sinh thái. Đồng thời, các tuyến giao thông liên xã sẽ được nâng cấp đạt chuẩn, kết nối thông suốt với Campuchia và các tỉnh lân cận.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thị xã Tịnh Biên
Tầm nhìn đến năm 2050
Quy hoạch đặt mục tiêu hình thành thành phố cửa khẩu thông minh, áp dụng công nghệ số trong quản lý đô thị, thương mại điện tử xuyên biên giới và du lịch thông minh. Khu vực đô thị sẽ mở rộng bao trùm các phường, xã trọng điểm, kết hợp phát triển các khu đô thị sinh thái ven núi và cụm công nghiệp sạch.
Về môi trường và bền vững, Tịnh Biên sẽ ưu tiên bảo tồn hệ sinh thái rừng tràm, vùng đất ngập nước và cảnh quan Thất Sơn, kết hợp phát triển năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió. Du lịch sẽ được định hướng thành ngành kinh tế mũi nhọn, với hệ sinh thái sản phẩm đa dạng: sinh thái, văn hóa – tâm linh, thể thao mạo hiểm và nghỉ dưỡng cao cấp.
