Tổng quan về thị xã Quảng Yên trước sáp nhập
Thị xã Quảng Yên nằm ở phía Tây Nam tỉnh Quảng Ninh, là một trong những địa phương có lịch sử lâu đời, từng là trung tâm thương cảng cổ nổi tiếng của vùng Đông Bắc. Được công nhận là thị xã vào năm 2011, Quảng Yên giữ vai trò kết nối quan trọng giữa Hạ Long – Uông Bí – Hải Phòng trong trục phát triển kinh tế – đô thị ven biển.
Diện tích tự nhiên thị xã Quảng Yên trước sáp nhập khoảng 314,2 km², dân số trên 139.000 người. Địa hình chủ yếu là vùng đồng bằng ven biển, đan xen hệ thống sông ngòi, kênh rạch và các bãi triều rộng lớn, rất thuận lợi phát triển nuôi trồng thủy sản, cảng biển và công nghiệp ven biển. Khí hậu thuộc vùng nhiệt đới gió mùa ẩm, mùa hè nóng ẩm, mùa đông lạnh khô.
Ranh giới hành chính của thị xã Quảng Yên trước sáp nhập:
- Phía Bắc giáp thành phố Uông Bí
- Phía Nam giáp huyện Cát Hải (Hải Phòng)
- Phía Đông giáp thành phố Hạ Long
- Phía Tây giáp huyện Thủy Nguyên (Hải Phòng)

Vị trí chiến lược này giúp Quảng Yên trở thành cửa ngõ giao thương quan trọng giữa Quảng Ninh và Hải Phòng, đồng thời là vùng kinh tế ven biển đang phát triển năng động.
Đơn vị hành chính
Trước điều chỉnh địa giới hành chính, Quảng Yên được chia thành các phường đô thị, xã nông nghiệp – nuôi trồng thủy sản, tạo thành không gian phát triển đa dạng cả công nghiệp, nông nghiệp và thương mại dịch vụ.
Các đơn vị hành chính của thị xã Quảng Yên trước sáp nhập gồm:
- Phường: Quảng Yên, Minh Thành, Nam Hòa, Yên Giang, Yên Hải, Cộng Hòa
- Xã: Tiền An, Hoàng Tân, Liên Hòa, Hiệp Hòa, Sông Khoai, Tân An, Đông Mai, Cẩm La, Hà An, Phong Cốc, Phong Hải, Liên Vị

Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng của thị xã Quảng Yên trước sáp nhập được đánh giá phát triển nhanh nhờ định hướng trở thành trung tâm công nghiệp – cảng biển và logistics ven biển của tỉnh Quảng Ninh. Nổi bật nhất là hệ thống giao thông kết nối đồng bộ như: Cao tốc Hạ Long – Hải Phòng, Quốc lộ 10, Quốc lộ 18B và các tuyến đường tỉnh ĐT331, ĐT338.
Cầu Bạch Đằng – cây cầu dây văng hiện đại bắc qua sông Bạch Đằng nối Quảng Yên với Hải Phòng, khánh thành năm 2018, giúp rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển về Hà Nội và Hải Phòng. Hệ thống cảng sông – cảng biển tại xã Tiền An, Hoàng Tân được quy hoạch mở rộng, hình thành các bến hàng hóa phục vụ logistics và xuất nhập khẩu.
Hạ tầng đô thị trung tâm Quảng Yên, Minh Thành được đầu tư đồng bộ với hệ thống đường nội thị, chiếu sáng, công viên, quảng trường, chợ và trung tâm thương mại. Đặc biệt, Khu công nghiệp Đông Mai và các khu dân cư mới ven cao tốc tạo động lực tăng trưởng mạnh mẽ. Hệ thống điện, nước, viễn thông phát triển rộng khắp, đáp ứng tốt nhu cầu sinh hoạt và sản xuất.

Kinh tế
Kinh tế thị xã Quảng Yên trước sáp nhập phát triển toàn diện với ba trụ cột chính: công nghiệp – nông nghiệp – thương mại dịch vụ. Trong đó, công nghiệp là động lực tăng trưởng nổi bật, tập trung tại Khu công nghiệp Đông Mai, thu hút nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước trong lĩnh vực cơ khí, chế biến thực phẩm, công nghiệp phụ trợ.
Nông nghiệp và thủy sản là thế mạnh truyền thống, với hàng ngàn ha vùng triều, đầm nuôi tôm, cua, ngao tại các xã Liên Vị, Cẩm La, Tiền An. Nuôi trồng thủy sản công nghiệp được đầu tư kỹ thuật hiện đại, trở thành nguồn thu nhập chính của hàng ngàn hộ dân ven biển.

Làng nghề truyền thống
Quảng Yên trước sáp nhập nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống có giá trị lịch sử – văn hóa lâu đời, đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế và bản sắc địa phương. Tiêu biểu nhất là làng nghề đóng thuyền Bạch Đằng tại phường Yên Giang, phường Yên Hải và xã Liên Vị. Đây từng là trung tâm đóng mới, sửa chữa thuyền buồm, ghe chở hàng phục vụ thương cảng cổ và đánh bắt thủy sản trên sông Bạch Đằng.
Xã Cẩm La và xã Liên Vị vẫn còn duy trì nghề đan lưới đánh cá, sản xuất ngư cụ truyền thống cung cấp cho ngư dân Quảng Ninh và Hải Phòng. Tại phường Quảng Yên, nghề làm nón lá, sản xuất bánh đa, bánh gai vẫn tồn tại trong nhiều hộ gia đình, phục vụ tiêu dùng địa phương và làm quà đặc sản.
Đặc biệt, nghề làm nhạc cụ dân tộc và đồ thờ gỗ ở xã Hà An, xã Phong Hải nổi tiếng khéo léo, tinh xảo, được nhiều khách hàng các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ đặt hàng. Một số làng nghề đã phát triển mô hình sản xuất kết hợp du lịch trải nghiệm, giúp quảng bá sản phẩm truyền thống đến du khách.

Di tích, danh lam thắng cảnh
Quảng Yên là vùng đất lịch sử nổi tiếng, gắn liền với nhiều chiến công oanh liệt chống giặc ngoại xâm, đặc biệt là chiến thắng Bạch Đằng năm 1288. Nơi đây sở hữu quần thể di tích lịch sử – văn hóa đặc biệt giá trị.
Nổi bật nhất là Khu di tích lịch sử Bạch Đằng Giang, gồm Đền Trần Hưng Đạo, Đền Đức Vương Ngô Quyền, bãi cọc Bạch Đằng, nơi lưu giữ hàng trăm cọc gỗ lim cắm dưới lòng sông, minh chứng chiến thắng vang dội của quân dân Đại Việt trước quân Nguyên Mông. Đây là điểm tham quan, giáo dục lịch sử và lễ hội lớn của tỉnh Quảng Ninh.
Ngoài ra, thị xã còn có Đình Yên Giang, Chùa Trung Bản, Đền thờ Vua Lê Đại Hành, Núi Sẻ, Sông Chanh – những di tích và thắng cảnh gắn với văn hóa, tín ngưỡng cộng đồng cư dân vùng hạ lưu sông Bạch Đằng.
Hệ thống đầm lầy ven biển, bãi triều, cửa sông tạo nên khung cảnh thiên nhiên hoang sơ, thích hợp phát triển du lịch sinh thái – trải nghiệm nuôi trồng thủy sản. Nơi đây cũng là điểm đến nghiên cứu, học tập về lịch sử, sinh thái của nhiều đoàn khách trong và ngoài nước.

Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Thị xã Quảng Yên đặt mục tiêu trở thành đô thị loại III, trung tâm công nghiệp, cảng biển và dịch vụ logistics ven biển của tỉnh Quảng Ninh, đồng thời phát triển thương mại, du lịch văn hóa và nông nghiệp công nghệ cao. Trong giai đoạn đến năm 2030, Quảng Yên tập trung hoàn thiện các tuyến giao thông chiến lược, trong đó quan trọng nhất là cao tốc Hạ Long – Hải Phòng, các trục kết nối Khu công nghiệp Đông Mai, cụm cảng Hoàng Tân, cầu Bạch Đằng.
Thành phố đẩy mạnh thu hút đầu tư phát triển Khu công nghiệp Đông Mai giai đoạn 2, hình thành các khu logistic hiện đại phục vụ xuất nhập khẩu, mở rộng hệ thống cảng sông – cảng biển. Hạ tầng đô thị trung tâm phường Quảng Yên và Minh Thành được nâng cấp đồng bộ, chỉnh trang các khu dân cư ven sông Bạch Đằng, xây dựng quảng trường, công viên và không gian công cộng.
Trong du lịch, Quảng Yên tập trung xây dựng sản phẩm đặc trưng kết hợp du lịch lịch sử – văn hóa bãi cọc Bạch Đằng, du lịch sinh thái đầm lầy ven biển, phát triển cơ sở lưu trú, điểm đón khách và các tour trải nghiệm làng nghề truyền thống. Các dự án nông nghiệp công nghệ cao, nuôi trồng thủy sản sạch cũng được hỗ trợ phát triển, tạo giá trị gia tăng bền vững.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Quảng Yên định hướng trở thành đô thị loại II, trung tâm kinh tế ven biển hiện đại, trung tâm logistics, công nghiệp sạch và du lịch văn hóa – sinh thái lớn của tỉnh Quảng Ninh.
Tầm nhìn này gắn với mục tiêu hoàn thiện hệ thống cảng biển tổng hợp Hoàng Tân, cụm logistic kết nối trực tiếp cao tốc và cảng Hải Phòng, phát triển các khu đô thị mới ven sông Bạch Đằng và ven biển. Hệ thống giao thông thông minh, hạ tầng kỹ thuật, xử lý rác thải và nước thải được đầu tư đồng bộ, nâng cao chất lượng môi trường sống.
Về du lịch, Quảng Yên hướng đến trở thành trung tâm du lịch lịch sử cấp quốc gia, bảo tồn và phát huy giá trị Khu di tích Bạch Đằng, phát triển các điểm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng ven biển kết hợp nông nghiệp trải nghiệm. Tất cả định hướng phát triển đặt trong nguyên tắc bền vững, bảo tồn di sản, thích ứng biến đổi khí hậu và nâng cao đời sống người dân.