Tổng quan về thị xã Mường Lay trước sáp nhập
Nằm ở phía bắc tỉnh Điện Biên, thị xã Mường Lay cách thành phố Điện Biên Phủ 103 km và thủ đô Hà Nội 576 km về phía tây bắc. Với diện tích 112,67 km² và dân số năm 2022 khoảng 11.618 người, Mường Lay là thị xã có dân số thấp nhất và số đơn vị hành chính ít nhất tại Việt Nam. Mật độ dân số đạt 103 người/km², phản ánh một khu vực thưa thớt, phù hợp với địa hình đồi núi đặc trưng.
Mường Lay tọa lạc trong một thung lũng hẹp và dài, nơi giao thoa của sông Đà, sông Nậm Na và sông Nậm Lay. Địa hình chủ yếu phân bố dọc hai bên bờ suối Nậm Lay, nay thuộc lòng hồ thủy điện Sơn La với diện tích khoảng 50 km². Hồ thủy điện này không chỉ làm thay đổi cảnh quan mà còn tạo nên một sức sống mới cho thị xã, với những tòa nhà hiện đại soi bóng xuống mặt nước lung linh.
Ranh giới hành chính:
- Phía Bắc giáp huyện Nậm Nhùn và huyện Sìn Hồ (Lai Châu) qua sông Đà
- Phía Đông giáp huyện Mường Chà
- Phía Tây giáp huyện Mường Chà
- Phía Nam giáp huyện Mường Chà
Mường Lay còn là một điểm giao thông quan trọng, nằm ở cuối quốc lộ 6 từ Hà Nội qua Hòa Bình, Mộc Châu, Sơn La, Tuần Giáo, và giữa quốc lộ 12 nối Điện Biên Phủ với thành phố Lai Châu. Đặc biệt, đây là nơi bắt đầu con đường đến huyện Mường Tè, được nâng cấp để tránh lòng hồ thủy điện Sơn La, hỗ trợ cho công trình thủy điện Lai Châu (công suất 1.200 MW).
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, thị xã Mường Lay bao gồm ba đơn vị hành chính, được tổ chức gọn nhẹ nhưng đầy đủ để phục vụ đời sống người dân. Các đơn vị này đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và phát triển kinh tế, văn hóa của thị xã. Danh sách các đơn vị hành chính bao gồm: Phường Na Lay, phường Sông Đà, xã Lay Nưa.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Mường Lay sở hữu hệ thống hạ tầng giao thông ngày càng phát triển, đặc biệt sau khi hồ thủy điện Sơn La được xây dựng. Nhiều cầu bê tông vĩnh cửu đã được hoàn thiện, kết nối các khu vực trong thị xã, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương và đi lại. Quốc lộ 6 và quốc lộ 12 là hai tuyến giao thông huyết mạch, giúp Mường Lay liên kết với các khu vực lân cận như Điện Biên Phủ và Lai Châu. Đường đến huyện Mường Tè cũng được nâng cấp, không chỉ phục vụ giao thông mà còn hỗ trợ vận chuyển vật liệu cho dự án thủy điện Lai Châu.
Hệ thống điện, nước và viễn thông tại Mường Lay được đầu tư đồng bộ, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và phát triển kinh tế. Dưới ánh đèn lung linh vào ban đêm, thị xã hiện lên như một bức tranh sống động, với những tòa nhà hiện đại phản chiếu trên mặt hồ, tạo nên một không gian đô thị độc đáo và đầy sức sống. Cơ sở hạ tầng hiện đại này là nền tảng để Mường Lay phát triển du lịch sinh thái và thu hút đầu tư.
Kinh tế
Kinh tế của Mường Lay chủ yếu dựa vào nông nghiệp, thủy sản và du lịch sinh thái. Hồ thủy điện Sơn La không chỉ cung cấp nguồn nước dồi dào mà còn tạo điều kiện cho phát triển nuôi trồng thủy sản. Các ngành nông nghiệp tập trung vào cây lương thực và cây công nghiệp ngắn ngày, phù hợp với đặc điểm đất đai màu mỡ dọc bờ suối. Ngoài ra, thị xã đang từng bước phát triển các dịch vụ thương mại, tận dụng vị trí giao thông chiến lược để thúc đẩy giao lưu kinh tế với các khu vực lân cận.
Các dự án hạ tầng như cầu và đường giao thông đã mở ra cơ hội cho Mường Lay thu hút đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản và du lịch. Thị trường bất động sản tại đây bắt đầu sôi động, với các dự án nhà ở và khu đô thị mới, hứa hẹn mang lại tiềm năng sinh lời cao cho nhà đầu tư.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Đến năm 2030, Mường Lay được định hướng phát triển thành một trung tâm du lịch sinh thái, tập trung vào các sản phẩm du lịch gắn liền với văn hóa bản địa và cảnh quan hồ thủy điện Sơn La. Theo bản đồ quy hoạch Điện Biên, thị xã sẽ thuộc vùng kinh tế III, cùng với các huyện Nậm Pồ, Mường Nhé và Mường Chà, tập trung phát triển nông lâm nghiệp, thủy sản và dịch vụ du lịch. Các dự án hạ tầng giao thông, như nâng cấp quốc lộ 12 và các tuyến đường liên kết với huyện Mường Tè, đang được đẩy mạnh để tăng cường kết nối với các khu vực lân cận.
Một số dự án tiêu biểu đã và đang triển khai bao gồm cải tạo các cầu bê tông vĩnh cửu để đảm bảo giao thông thông suốt, đặc biệt trong mùa mưa lũ. Ngoài ra, các dự án phát triển khu đô thị mới và nhà ở tại Mường Lay đang thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư bất động sản, với tiềm năng sinh lời từ nhu cầu nghỉ dưỡng và du lịch. Các cơ sở phục vụ du lịch, như nhà hàng và homestay, cũng được khuyến khích phát triển để đáp ứng lượng khách ngày càng tăng. Những nỗ lực này không chỉ cải thiện đời sống người dân mà còn góp phần định hình Mường Lay như một điểm đến du lịch sinh thái nổi bật, kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và văn hóa.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thị xã Mường Lay
Tầm nhìn đến năm 2050
Nhìn xa hơn đến năm 2050, Mường Lay được kỳ vọng trở thành một đô thị sinh thái hiện đại, kết hợp giữa phát triển kinh tế và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên. Theo kế hoạch quy hoạch dài hạn của tỉnh Điện Biên, thị xã sẽ tiếp tục phát huy vai trò trong trục kinh tế quốc lộ 12, tăng cường kết nối với các tỉnh phía nam và bắc của tỉnh, đồng thời mở rộng giao lưu với các khu vực lân cận như Lai Châu và Sơn La. Các dự án hạ tầng giao thông, như tuyến đường tỉnh 149B và 139, sẽ được hoàn thiện để tạo thành vành đai phía đông, thúc đẩy giao thương và du lịch.
