Tổng quan về thị xã La Gi trước sáp nhập
La Gi mang đặc trưng địa hình ven biển với dải đồi cát - cồn cát chạy song song với biển, cao trung bình 10 - 30 m, cục bộ cao hơn ở các gò đồi phía Bắc; thung lũng - bãi bồi theo hệ sông Dinh; bãi cát dài, mịn ở Cam Bình - Sơn Mỹ; mũi đá - ghềnh nhỏ tại Ngảnh Tam Tân, Hòn Bà. Địa mạo này vừa thuận lợi du lịch biển, vừa đòi hỏi giải pháp chống xói lở - cát bay - xâm nhập mặn và ổn định kè cửa sông trong quy hoạch hạ tầng.
Trước sáp nhập, La Gi ổn định với quy mô diện tích tự nhiên khoảng 18.537 ha (185,37 km²). Dân số gần đây nhất (2022) được tổng hợp ở mức ~108.519 người, mật độ bình quân ~585 người/km²; trong đó nội thị chiếm khoảng 60,7% (65.854 người), ngoại thị 39,3% (42.665 người).
Thị xã La Gi nằm ở phía Nam tỉnh Bình Thuận, cách thành phố Phan Thiết 63 km về phía nam, cách Thành phố Hồ Chí Minh 145 km về phía Đông Đông Nam và cách thành phố Vũng Tàu 90 km về phía Đông Đông Bắc, có ranh giới tiếp giáp:
- Phía Đông giáp huyện Hàm Thuận Nam.
- Phía Tây và phía Bắc giáp huyện Hàm Tân.
- Phía Nam giáp Biển Đông.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, thị xã La Gi có 5 phường và 4 xã. Cụ thể: Phường Bình Tân, Phường Phước Hội, Phường Phước Lộc, Phường Tân An, Phường Tân Thiện, Xã Tân Bình, Xã Tân Hải, Xã Tân Phước, Xã Tân Tiến.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Về giao thông có quốc lộ 55 là trục xương sống nối La Gi - Bà Rịa - Vũng Tàu - quốc lộ 1, tạo lợi thế logistics cho thủy sản, vật liệu xây dựng, du lịch cuối tuần từ miền Đông Nam Bộ. DT.719/DT.719B (ven biển Bình Thuận) là trục ven biển chiến lược kết nối Kê Gà - La Gi - Cam Bình - Phan Thiết, mở không gian du lịch - đô thị - nghỉ dưỡng ven biển. La Gi hưởng lợi từ “vành đai” cao tốc Dầu Giây – Phan Thiết và mạng cao tốc vùng, rút ngắn thời gian tiếp cận thị trường lớn thành phố Hồ Chí Minh - Đồng Nai - Bà Rịa - Vũng Tàu.
Cảng cá La Gi (cửa sông Dinh) là cảng cá loại II, quy mô hướng tới ~200 lượt tàu/ngày, năng lực bốc dỡ mục tiêu ~45.000 tấn/năm vào năm 2030, đồng thời khu neo đậu tránh trú bão cửa biển La Gi được quy hoạch sức chứa ~1.600 tàu cá đóng vai trò cửa ngõ hậu cần thủy sản lớn của tỉnh.
Kinh tế
Theo Quy hoạch tỉnh Bình Thuận 2021 - 2030, La Gi được giao vai trò động lực phía Nam, trọng tâm công nghiệp chế biến hải sản, dịch vụ - du lịch biển, thương mại và hậu cần nghề cá; là một cực tăng trưởng lan tỏa sang Hàm Tân - Hàm Thuận Nam.
- Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp: La Gi phát triển cụm chế biến thủy sản, nước mắm, đá - vật liệu xây dựng, mộc - cơ khí nhỏ, gắn với cảng cá và mạng lưới doanh nghiệp tư nhân - hộ cá thể.
- Nông - lâm - ngư nghiệp: Trọng điểm khai thác hải sản ven bờ - lộng - khơi, nuôi trồng (tôm, cá) ở đầm - cửa sông, chế biến tại cụm cơ sở gần cảng. Nâng cấp cảng cá và chuỗi hậu cần (đá lạnh, xăng dầu, sửa chữa tàu thuyền) giúp tăng sản lượng bốc dỡ và giá trị gia tăng. Mục tiêu công suất cảng La Gi đến ~45.000 tấn/năm đến năm 2030 phù hợp định hướng hệ thống cảng cá quốc gia năm 2021 - 2030. Mở rộng nông nghiệp ven đô phục vụ du lịch (rau - hoa - trái cây đặc sản), mô hình OCOP gắn với làng nghề.
- Dịch vụ - thương mại - du lịch: Tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tại địa phương tăng đều sau năm 2023, kéo theo nhu cầu dịch vụ ăn uống - lưu trú - logistic thủy sản. La Gi sở hữu bãi Cam Bình - Sơn Mỹ, Ngảnh Tam Tân - Hòn Bà, Dinh Thầy Thím, các khu - cụm lưu trú (Coco Beach Camp, cụm resort Tân Phước - Tân Tiến) và cung đường ven biển cho du lịch cuối tuần từ thành phố Hồ Chí Minh. Sản phẩm chủ lực gồm biển - nghỉ dưỡng, lễ hội - tâm linh Dinh Thầy Thím, trải nghiệm cảng cá - chợ hải sản sớm, làng chài.
Di tích và lễ hội
Dinh Thầy Thím (xã Tân Tiến) là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia (1997); lễ hội Dinh Thầy Thím được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, tổ chức thường niên ngày 14 - 16/9 âm lịch với nghi thức tế lễ - rước sắc phong - các trò diễn dân gian và không gian ẩm thực chợ quê. Đây là “bản sắc văn hóa La Gi” đồng thời là sản phẩm du lịch đặc thù của thị xã.
Lễ hội Cầu ngư - Phước Lộc là lễ hội điển hình của cộng đồng ngư dân phường Phước Lộc, diễn ra 14 - 16/6 âm lịch hằng năm, với nghi thức tế Nam Hải - Nghinh Ông, cầu mùa biển thuận theo tín ngưỡng ngư dân Nam Trung Bộ.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Nâng cấp La Gi thành thành phố (đô thị loại II khi đủ điều kiện), là đô thị động lực phía Nam của Bình Thuận. Cùng với Phan Thiết, hình thành “song cực” thúc đẩy tăng trưởng - phân bố dân cư - không gian du lịch toàn tỉnh.
- Không gian phát triển: Tái thiết đô thị lõi (Phước Hội - Phước Lộc - Bình Tân - Tân An - Tân Thiện), tạo cảnh quan ven sông - bến thuyền du lịch - quảng trường ven sông; nâng chuẩn hạ tầng thoát nước - chống ngập. Dải ven biển Cam Bình - Sơn Mỹ phát triển đô thị du lịch - nghỉ dưỡng, bãi tắm cộng đồng, không gian công cộng ven biển, tuyến dạo DT.719/719B.
- Hạ tầng then chốt: Nâng cấp cảng cá La Gi đạt ~45.000 tấn/năm vào năm 2030, hoàn thiện khu neo đậu 1.600 tàu, bổ sung kiểm soát chất lượng - truy xuất nguồn gốc, chợ đầu mối thủy sản văn minh. Giao thông mở rộng - chỉnh trang QL55, DT.719/719B; kết nối nhanh các nút cao tốc - quốc lộ; bãi đỗ xe tập trung ven biển - ven sông; đường dạo - xe đạp đô thị. Xây dựng dự án kè chống xói lở bờ biển - bờ sông, trạm xử lý nước thải, khu xử lý CTR đạt chuẩn; vành đai cây xanh chắn cát.
- Kinh tế - ngành mũi nhọn: Tối ưu hậu cần nghề cá - kho lạnh - logistics, chuỗi giá trị gia tăng (đông lạnh, nước mắm cao cấp, sản phẩm khô - đóng gói); chuẩn hóa vệ sinh an toàn theo thị trường xuất khẩu; chuyển đổi nghề khai thác theo khai thác bền vững.
- Xã hội - an sinh: Chương trình nhà ở xã hội cho lao động dịch vụ - chế biến; xã hội hóa y tế, giáo dục; chuyển đổi sinh kế ven biển thích ứng biến đổi khí hậu.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thị xã La Gi
Tầm nhìn đến năm 2050
Định hướng đến năm 2025, La Gi trở thành thành phố biển quy mô trung bình, lõi đô thị hai bờ sông Dinh - vành đai biển Cam Bình; mật độ hợp lý, không gian xanh - mặt nước làm xương sống. Hệ sinh thái công nghiệp chế biến hải sản công nghệ cao và hậu cần lạnh đạt chuẩn quốc tế; dịch vụ tài chính - logistics - thương mại là trụ cột. Du lịch văn hóa - di sản - lễ hội (Dinh Thầy Thím) là “định danh” thương hiệu; hình thành kết nối cụm Kê Gà - La Gi - Mũi Né. Theo tầm nhìn tỉnh đến năm 2050 Bình Thuận “mạnh, giàu từ biển”, trung tâm du lịch biển tầm quốc gia/quốc tế, trung tâm năng lượng xanh của cả nước; La Gi là một cực của bức tranh đó.
