Tổng quan về thành phố Vị Thanh trước sáp nhập
Thành phố Vị Thanh là tỉnh lỵ cũ của tỉnh Hậu Giang, Việt Nam, nằm ở phía tây nam tỉnh, cách TP. Cần Thơ khoảng 60 km, TP. Hồ Chí Minh khoảng 240 km theo tuyến Quốc lộ 61. Vị Thanh được mệnh danh là “thành phố Tây sông Hậu”, đồng thời là đô thị trung tâm quan trọng kết nối tiểu vùng phía Tây sông Hậu với các tỉnh Kiên Giang, Bạc Liêu và Sóc Trăng qua hệ thống giao thông thủy, bộ quan trọng.
Thành phố có diện tích 118,86 km², dân số năm 2020 khoảng 72.686 người, với mật độ dân số bình quân đạt 612 người/km². Trong đó, khu vực nội thành gồm 5 phường chiếm khoảng 30,61% diện tích với mật độ 1.206 người/km², khu vực ngoại thành gồm 4 xã chiếm 69,39% diện tích, mật độ 349 người/km².
Về địa hình, Vị Thanh tương đối thấp và bằng phẳng, cao trình trung tâm từ 0,7 m đến 1,4 m. Địa hình chia thành ba tiểu vùng:
- Khu trung tâm nội thành: Cao hơn, đã được nâng nền qua quá trình đô thị hóa.
- Khu Bắc và Đông Bắc (xã Vị Tân): Cao trình trung bình 0,3 – 0,5 m.
- Khu Nam và Tây Nam (các xã Hỏa Lựu, Hỏa Tiến, Tân Tiến): Địa hình thấp, thường ngập vào mùa mưa, ảnh hưởng mặn vào mùa khô.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp huyện Vị Thủy
- Phía Tây giáp huyện Gò Quao (Kiên Giang)
- Phía Nam giáp huyện Long Mỹ
- Phía Bắc giáp huyện Vị Thủy và huyện Giồng Riềng (Kiên Giang)
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, thành phố Vị Thanh bao gồm 9 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 5 phường và 4 xã. Mỗi đơn vị mang đặc trưng dân cư, văn hóa, kinh tế riêng, đóng vai trò quan trọng trong phát triển đô thị đồng bộ.
Cụ thể: Phường I, Phường III, Phường IV, Phường V, Phường VII, Xã Hỏa Lựu, Xã Hỏa Tiến, Xã Tân Tiến, Xã Vị Tân.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Thành phố Vị Thanh trước sáp nhập được xem là một trong những đô thị trẻ có tốc độ đầu tư hạ tầng nhanh nhất tại đồng bằng sông Cửu Long. Hệ thống giao thông nội đô và liên tỉnh được quy hoạch bài bản, với các tuyến đường huyết mạch như Quốc lộ 61, 61C, đại lộ Võ Nguyên Giáp, đường 3/2, Trần Hưng Đạo… giúp kết nối thuận lợi với TP. Cần Thơ, Kiên Giang và các tỉnh lân cận.
Về tổng thể, toàn thành phố có hơn 399 km đường bộ, trong đó hơn 57% đã được trải nhựa hoặc bê tông nhựa. Các tuyến đường đô thị dài hơn 66 km, được nâng cấp đồng bộ với hệ thống chiếu sáng, cấp thoát nước, cây xanh và vỉa hè.
Giao thông thủy cũng rất phát triển, đặc biệt với tuyến kênh Xà No – trục thủy nội địa quốc gia, cùng các tuyến sông Cái Nhất, Cái Tư, Cái Lớn, giúp kết nối vùng nguyên liệu và giao thương hàng hóa thuận lợi. Thành phố cũng có hệ thống cảng, bến tàu hàng hóa và bến xe đang được mở rộng nhằm đáp ứng nhu cầu trung chuyển trong tương lai.
Về điện lực, tỷ lệ hộ dân được cấp điện đạt gần 100%, với hệ thống 434 trạm biến áp, tổng chiều dài đường dây hơn 472 km. Ngoài ra, hệ thống viễn thông, cấp nước sinh hoạt và xử lý môi trường cũng được đầu tư đồng bộ, góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Kinh tế
Trong giai đoạn 2016–2020, thành phố Vị Thanh có sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế đúng hướng, với tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 3,24%/năm. Tỷ trọng ngành thương mại – dịch vụ chiếm ưu thế với 59,62% tổng cơ cấu kinh tế, tiếp theo là công nghiệp – xây dựng 32,22% và nông nghiệp chỉ còn 8,16%.
Toàn thành phố có hơn 5.900 cơ sở thương mại – dịch vụ, bao gồm hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại như Co.op Mart, Vinmart, Điện máy Xanh... cùng các chợ truyền thống phục vụ nhu cầu dân sinh.
Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp phát triển với 586 cơ sở hoạt động, giải quyết việc làm cho gần 10.000 lao động. Thành phố có 2 cụm công nghiệp chính, thu hút 26 doanh nghiệp đầu tư với tổng vốn hơn 1.200 tỷ đồng. Trong đó, Cụm công nghiệp Tân Tiến quy hoạch 42,2 ha hiện đang triển khai nhà máy chế biến gạo Vì Dân với vốn đầu tư trên 1.100 tỷ đồng.
Trong nông nghiệp, Vị Thanh nổi bật với cây lúa, cây khóm (khóm Cầu Đúc – đạt chứng nhận VietGAP), diện tích cây ăn trái, rau màu tăng ổn định. Đặc biệt, thành phố đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới từ năm 2019.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn đến năm 2030, thành phố Vị Thanh đặt mục tiêu trở thành đô thị loại II, phát triển hài hòa giữa đô thị – công nghiệp – dịch vụ – nông nghiệp công nghệ cao. Nhiều dự án chiến lược đã và đang được triển khai nhằm hiện thực hóa mục tiêu này. Trong đó nổi bật là Quy hoạch phân khu Khu đô thị trung tâm TP. Vị Thanh với diện tích hơn 624 ha, dân số quy hoạch 45.000–50.000 người, đang từng bước hình thành trục đô thị trung tâm mới.
Song song, các trục giao thông huyết mạch như Quốc lộ 61C, Quốc lộ 61, Tỉnh lộ 925B, 931B, 931C tiếp tục được mở rộng và kết nối đồng bộ với hạ tầng vùng, giúp Vị Thanh giữ vai trò đầu mối vận chuyển hàng hóa, nông sản, thủy sản của vùng Tây sông Hậu.
Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch mạnh sang dịch vụ – công nghiệp, giảm phụ thuộc vào nông nghiệp. Thành phố tập trung thu hút đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ chế biến, hậu cần logistics, dịch vụ thương mại hiện đại, và đặc biệt là phát triển công nghiệp sạch, công nghệ cao trong các cụm công nghiệp hiện hữu.
Ngoài ra, với lợi thế về vị trí và văn hóa, thành phố cũng đang xây dựng nhiều mô hình du lịch trải nghiệm, phát triển các tuyến du lịch sinh thái ven kênh Xà No, làng nghề truyền thống và hệ thống lưu trú nhỏ phục vụ khách trong nước và quốc tế.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Thành phố Vị Thanh
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, Vị Thanh được định hướng trở thành đô thị trung tâm phía Tây sông Hậu, là đô thị hiện đại – sinh thái, có bản sắc văn hóa địa phương, phát triển bền vững và tích hợp sâu rộng vào mạng lưới đô thị vùng ĐBSCL.
Thành phố sẽ phát triển không gian đô thị theo hướng “đa trung tâm, sinh thái, thông minh”, với các khu đô thị vệ tinh bao quanh lõi trung tâm hành chính – thương mại – dịch vụ. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội sẽ đạt tiêu chuẩn đô thị loại I.
Vị Thanh cũng đặt mục tiêu trở thành trung tâm logistics cấp vùng, đặc biệt trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản, kết nối với hệ thống cảng Cái Cui (Cần Thơ), cảng biển Trần Đề (Sóc Trăng) và các tuyến đường thủy trọng yếu trong vùng. Đồng thời, thành phố cũng sẽ phát triển mạnh các khu đô thị thông minh, đô thị xanh, bền vững, gắn với nâng cao chất lượng sống người dân.
Về quản lý phát triển đô thị, tầm nhìn đến 2050 sẽ đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, dữ liệu mở, mô hình chính quyền điện tử – đô thị số, hướng đến mục tiêu xây dựng thành phố số hóa, thân thiện, đáng sống.
