Tổng quan về thành phố Rạch Giá trước sáp nhập
Thành phố Rạch Giá là trung tâm hành chính, kinh tế, văn hóa và thương mại của tỉnh Kiên Giang, tọa lạc bên bờ Đông Vịnh Thái Lan. Trước khi sáp nhập, thành phố có diện tích 105,86 km², dân số năm 2020 đạt 228.416 người, mật độ dân số 2.158 người/km², là một trong những đô thị có mật độ dân cư cao tại khu vực Tây Nam Bộ.
Rạch Giá sở hữu vị trí địa lý chiến lược, vừa là cửa ngõ giao thương quốc tế, vừa là đầu mối kết nối với các tỉnh trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Thành phố có khoảng 20 km đường bờ biển – chiếm 1/10 chiều dài bờ biển của toàn tỉnh Kiên Giang – và được bao quanh bởi sông Kiên ở phía Bắc, Đông Bắc, cùng sông Cái Lớn ở phía Nam. Nhờ đặc điểm này, Rạch Giá trở thành một đô thị biển giàu tiềm năng phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch, đánh bắt và chế biến thủy hải sản.
Ranh giới hành chính của thành phố Rạch Giá trước sáp nhập
- Phía Đông và phía nam giáp huyện Châu Thành
- Phía Tây giáp vịnh Thái Lan
- Phía Bắc giáp huyện Hòn Đất và huyện Tân Hiệp
Bên cạnh lợi thế tự nhiên, Rạch Giá còn nổi tiếng với cảnh sắc “Hoàng hôn biển Tây” – một nét đặc trưng du lịch, cùng khu đô thị lấn biển đầu tiên và lớn nhất Việt Nam, được xem là biểu tượng của quá trình mở rộng và hiện đại hóa đô thị.
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, thành phố Rạch Giá gồm 10 phường và 1 xã. Đây là những đơn vị hành chính giữ vai trò quan trọng trong quản lý, phát triển kinh tế – xã hội của thành phố, đồng thời cũng là các khu vực trung tâm dân cư, thương mại và dịch vụ.
Danh sách các đơn vị hành chính: Phường An Bình, Phường An Hòa, Phường Rạch Sỏi, Phường Vĩnh Hiệp, Phường Vĩnh Lạc, Phường Vĩnh Lợi, Phường Vĩnh Quang, Phường Vĩnh Thanh, Phường Vĩnh Thanh Vân, Phường Vĩnh Thông, Xã Phi Thông.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng của Rạch Giá trước sáp nhập được đánh giá là một trong những hệ thống đồng bộ và hiện đại nhất ở khu vực Tây Nam Bộ. Thành phố đã sớm triển khai nhiều dự án quy mô lớn, trong đó nổi bật là khu đô thị lấn biển Rạch Giá với diện tích 420 ha, khởi công từ năm 1999, và khu lấn biển Tây Bắc gần 100 ha khởi công năm 2015. Các dự án này không chỉ mở rộng quỹ đất ở mà còn tạo ra nhiều công trình hạ tầng công cộng như quảng trường, bệnh viện, trường học, khu hành chính cấp tỉnh, công viên, và hệ thống đường ven biển.
Ngoài ra, dự án tuyến tránh TP Rạch Giá dài 20 km (khởi công năm 2011 và đã hoàn thành) là một phần của hành lang ven biển Tây, kết nối Việt Nam – Campuchia – Thái Lan. Điều này giúp cải thiện luồng giao thông vận tải, giảm áp lực giao thông nội đô, và mở ra cơ hội phát triển thương mại – du lịch liên vùng.
Về hạ tầng thương mại, thành phố có hệ thống chợ và siêu thị hiện đại như Metro, Co.op Mart, City Mart, đóng vai trò là đầu mối giao thương hàng hóa không chỉ cho Kiên Giang mà còn cho nhiều tỉnh lân cận. Bên cạnh đó, hạ tầng giao thông nội ô được đầu tư đồng bộ, từ các tuyến đường chính, hệ thống chiếu sáng, thoát nước, cho đến bờ kè và không gian công cộng ven biển.
Kinh tế
Trước khi sáp nhập, kinh tế thành phố Rạch Giá đã đạt mức tăng trưởng ổn định và ấn tượng, luôn duy trì từ 14 – 15%/năm trong nhiều giai đoạn. Cơ cấu kinh tế dịch chuyển theo hướng tích cực, với dịch vụ – thương mại chiếm tỷ trọng cao, đóng vai trò mũi nhọn, tiếp đến là công nghiệp – xây dựng, và cuối cùng là nông nghiệp – thủy sản.
Ngành công nghiệp – xây dựng phát triển chủ yếu ở các lĩnh vực chế biến nông – thủy sản, cơ khí, đóng sửa tàu thuyền, sản xuất nước mắm, hàng tiêu dùng và thủ công mỹ nghệ. Giá trị sản xuất bình quân hàng năm đạt khoảng 3.700 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng 8,5%/năm. Trong khi đó, nông – lâm – thủy sản đóng góp ổn định với sản lượng lúa trung bình 72.000 tấn/năm, sản lượng khai thác hải sản gần 200.000 tấn/năm, cùng các hoạt động nuôi trồng thủy sản phục vụ xuất khẩu.
Kinh tế tư nhân và kinh tế tập thể phát triển mạnh, nhiều mô hình sản xuất – kinh doanh hiệu quả được nhân rộng. Thu nhập bình quân đầu người năm 2015 đạt 69,51 triệu đồng (tương đương 3.278 USD), cao hơn mức trung bình toàn quốc thời điểm đó. Những kết quả này đã khẳng định vai trò của Rạch Giá như một trong những đô thị biển năng động hàng đầu vùng Tây Nam Bộ.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn này, thành phố Rạch Giá định hướng phát triển theo mô hình đô thị biển hiện đại, xanh và bền vững, tận dụng tối đa lợi thế vị trí ven biển Vịnh Thái Lan và mạng lưới giao thông kết nối quốc tế. Trọng tâm là hoàn thiện hạ tầng khu đô thị lấn biển Rạch Giá và khu lấn biển Tây Bắc, hình thành các khu thương mại – dịch vụ – du lịch biển cao cấp, kết hợp khu dân cư hiện đại.
Bên cạnh đó, thành phố tiếp tục nâng cấp hạ tầng giao thông đô thị và liên vùng, đặc biệt là kết nối với tuyến hành lang ven biển Tây để tăng khả năng giao thương với Campuchia và Thái Lan. Các dự án phát triển cảng biển, bến tàu cao tốc đi Phú Quốc, Nam Du, Hà Tiên… được ưu tiên, nhằm đưa Rạch Giá trở thành trung tâm logistics và du lịch biển lớn của vùng.
Về kinh tế, mục tiêu là nâng tỷ trọng ngành dịch vụ lên trên 80%, trong đó dịch vụ du lịch, thương mại quốc tế và logistics đóng vai trò chủ đạo. Thành phố cũng định hướng phát triển các khu công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp thân thiện môi trường, cùng với việc bảo tồn và phát triển vùng nuôi trồng – khai thác hải sản bền vững.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thành phố Rạch Giá
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Rạch Giá hướng tới trở thành đô thị biển tầm cỡ quốc tế, là một trong những trung tâm kinh tế – du lịch quan trọng của Vịnh Thái Lan và khu vực Đông Nam Á. Thành phố sẽ có hệ thống hạ tầng giao thông hiện đại, bao gồm cảng biển nước sâu, mạng lưới đường cao tốc kết nối trực tiếp với các trung tâm lớn của khu vực, và hệ thống tàu cao tốc – tàu điện nội đô.
Không gian đô thị sẽ được mở rộng ra biển với các khu đô thị thông minh, tích hợp công nghệ số trong quản lý, vận hành hạ tầng, dịch vụ công và du lịch. Các khu vực lấn biển sẽ phát triển thành trung tâm thương mại quốc tế, khu tài chính – ngân hàng, khu nghỉ dưỡng biển cao cấp, và bến du thuyền quốc tế.
Về môi trường, thành phố đặt mục tiêu sử dụng năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời), bảo vệ hệ sinh thái biển, và duy trì vùng ngập mặn ven biển như “lá chắn xanh” trước biến đổi khí hậu. Định hướng này nhằm đảm bảo Rạch Giá không chỉ phát triển mạnh mẽ về kinh tế, mà còn duy trì được bản sắc văn hóa – cảnh quan, trở thành điểm đến đáng sống và đáng đầu tư hàng đầu khu vực.
