Thành phố Pleiku, trung tâm kinh tế, văn hóa, và chính trị của tỉnh Gia Lai, đóng vai trò quan trọng trong khu vực Tây Nguyên. Trước khi tiến hành sáp nhập đơn vị hành chính, Pleiku đã khẳng định vị thế là đô thị hạt nhân trong tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia. Bài viết này cung cấp cái nhìn tổng quan về bản đồ hành chính, hạ tầng, kinh tế, và định hướng phát triển của Pleiku, đồng thời cập nhật thông tin quy hoạch đến năm 2030 và tầm nhìn 2050.
Tổng quan về thành phố Pleiku trước sáp nhập
Thành phố Pleiku, được thành lập vào năm 1999, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội của tỉnh Gia Lai. Với diện tích tự nhiên 260,77 km² và dân số khoảng 274.018 người (năm 2023), Pleiku có mật độ dân cư trung bình khoảng 1.050 người/km², phản ánh sự phát triển đô thị mạnh mẽ. Khu vực thành thị chiếm khoảng 209.952 người, trong khi khu vực nông thôn có 64.066 người.
Pleiku nằm trên độ cao trung bình 700 - 800m so với mực nước biển, với ngã ba Hàm Rồng (giao điểm Quốc lộ 14 và Quốc lộ 19) đạt độ cao 785m. Địa hình chủ yếu là cao nguyên bazan, thuộc nền đá cổ Kon Tum, với đất đỏ bazan chiếm ưu thế, tạo điều kiện thuận lợi cho nông nghiệp và cây công nghiệp. Thành phố nằm trên trục giao thông huyết mạch như Quốc lộ 14, Quốc lộ 19, và cung đường Hồ Chí Minh, kết nối thông suốt với các tỉnh lân cận và các quốc gia Đông Nam Á như Campuchia, Lào.
Ranh giới hành chính của Pleiku trước sáp nhập bao gồm:
- Phía Đông giáp huyện Đak Đoa
- Phía Tây giáp huyện Ia Grai
- Phía Nam giáp huyện Chư Prông
- Phía Bắc giáp huyện Chư Păh
Vị trí chiến lược gần ngã ba Đông Dương giúp Pleiku trở thành cửa ngõ giao thương quan trọng của vùng Tây Nguyên, kết nối với các trung tâm lớn như Hà Nội (1.287 km), TP. Hồ Chí Minh (600 km), Buôn Ma Thuột (181 km), và Đà Nẵng (377 km).
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, thành phố Pleiku được chia thành 22 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 14 phường và 8 xã, phản ánh sự đa dạng giữa khu vực đô thị phát triển và vùng nông thôn giàu tiềm năng. Các đơn vị hành chính này được tổ chức chặt chẽ, tạo nền tảng cho sự phát triển đồng bộ của thành phố. Danh sách các đơn vị hành chính bao gồm:
- Phường: Chi Lăng, Diên Hồng, Đống Đa, Hoa Lư, Hội Phú, Hội Thương, Ia Kring, Phù Đổng, Tây Sơn, Thắng Lợi, Thống Nhất, Trà Bá, Yên Đỗ, Yên Thế.
- Xã: An Phú, Biển Hồ, Chư Á, Diên Phú, Gào, Ia Kênh, Tân Sơn, Trà Đa.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Thành phố Pleiku sở hữu hệ thống hạ tầng hiện đại, là nền tảng cho sự phát triển kinh tế và đô thị hóa. Hạ tầng giao thông bao gồm khoảng 850 km đường bộ, với 18,7 km đường bê tông xi măng, 100,7 km đường bê tông nhựa, 467,8 km đường láng nhựa, 8,5 km đường cấp phối, và 254,3 km đường đất (số liệu năm 2004). Quốc lộ 14 kết nối Pleiku với Kon Tum (49 km), Đà Nẵng, Buôn Ma Thuột (182 km), và TP. Hồ Chí Minh (545 km). Quốc lộ 19 liên kết với Quy Nhơn (166 km) qua Quốc lộ 1, trong khi Tỉnh lộ 664 nối với huyện Ia Grai và biên giới Campuchia.
Sân bay Pleiku, cách trung tâm thành phố khoảng 5 km, đã được nâng cấp để phục vụ các máy bay lớn như A320. Hiện nay, sân bay khai thác các đường bay đến Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, và Vinh, do các hãng Vietnam Airlines, Vietjet Air, và Bamboo Airways vận hành. Hạ tầng đô thị cũng được chú trọng, với hơn 92% nhà ở kiên cố và bán kiên cố, các tòa nhà cao tầng tại nội thành, và các trung tâm thương mại, chợ được nâng cấp liên tục, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và kinh doanh của cư dân.
Kinh tế
Kinh tế Pleiku phát triển đa dạng, tập trung vào nông nghiệp, dịch vụ, và du lịch. Đất đỏ bazan màu mỡ tạo điều kiện cho việc canh tác cây công nghiệp như cà phê, cao su, và hồ tiêu, đóng góp lớn vào kinh tế địa phương. Ngoài ra, Pleiku còn khai thác tiềm năng thủy điện, với các dự án lớn như nhà máy thủy điện có tổng công suất 1.422 MW và nhiều công trình nhỏ khác, phân bố đều khắp khu vực, hỗ trợ sản xuất và cung cấp năng lượng.
Thương mại và dịch vụ cũng là động lực quan trọng, với các trung tâm thương mại và chợ như chợ Âu Cơ thu hút đông đảo người dân và khách du lịch. Vị trí chiến lược trên các trục giao thông lớn giúp Pleiku trở thành trung tâm logistics, kết nối hàng hóa trong khu vực Tây Nguyên và các nước láng giềng. Các ngành công nghiệp chế biến, đặc biệt là chế biến nông sản, đang được đầu tư mạnh mẽ, góp phần nâng cao giá trị kinh tế.
Tình hình bất động sản
Thị trường bất động sản tại Pleiku đang phát triển sôi nổi, với nguồn cung đa dạng từ đất nền, nhà ở đến các dự án thương mại. Các khu vực gần sân bay Pleiku, trung tâm thành phố, và các trục đường chính như Phan Đình Phùng, Nguyễn Chí Thanh đặc biệt thu hút nhà đầu tư nhờ vị trí chiến lược và tiện ích vượt trội. Những lô đất gần chợ Âu Cơ hoặc khu vực sầm uất như phường Thắng Lợi, Trà Đa được đánh giá cao nhờ tiềm năng kinh doanh và phát triển homestay, biệt thự, hoặc các dự án nghỉ dưỡng sinh thái.
Trong năm 2024, thị trường bất động sản Pleiku ghi nhận giá giảm khoảng 30% so với năm 2022, nhưng giao dịch vẫn trầm lắng do tâm lý chờ đợi giá giảm thêm từ phía người mua. Tuy nhiên, các giao dịch nhỏ lẻ phục vụ nhu cầu ở thực vẫn diễn ra, đặc biệt ở các khu vực có hạ tầng hoàn thiện. Nghị quyết 346/NQ-HĐND của HĐND tỉnh Gia Lai đã ban hành hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K) tăng từ 1,05 - 7,00 lần, tạo động lực cho thị trường nhưng cũng đặt ra thách thức về tính thanh khoản. Các khu vực như xã Trà Đa, Biển Hồ nổi bật với các lô đất lớn, phù hợp cho các dự án nghỉ dưỡng hoặc trung tâm giáo dục, hứa hẹn tiềm năng dài hạn.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Pleiku được định hướng trở thành đô thị loại I trực thuộc tỉnh Gia Lai, đóng vai trò trung tâm kinh tế, thương mại, và dịch vụ của vùng Tây Nguyên. Theo bản đồ quy hoạch đến năm 2030, thành phố tập trung phát triển hạ tầng đồng bộ, nâng cao chất lượng cuộc sống, và xây dựng thương hiệu “Thành phố Pleiku - Cao nguyên xanh vì sức khỏe”. Các dự án nổi bật bao gồm nâng cấp Quốc lộ 14, mở rộng sân bay Pleiku, và phát triển các khu đô thị mới tại phường Thắng Lợi, Trà Bá.
Dự án Khu đô thị sinh thái Biển Hồ đang được triển khai, với mục tiêu tạo ra không gian sống hiện đại kết hợp du lịch sinh thái. Ngoài ra, các trung tâm logistics dọc Quốc lộ 19 và Tỉnh lộ 664 được đầu tư để tăng cường kết nối với Campuchia và Lào. Các dự án này không chỉ thúc đẩy kinh tế mà còn nâng cao vị thế của Pleiku trong tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia. Việc đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao và năng lượng tái tạo, như các nhà máy thủy điện nhỏ và điện mặt trời, cũng là ưu tiên, nhằm đảm bảo phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thành phố Pleiku
Tầm nhìn đến năm 2050
Nhìn xa hơn, Pleiku hướng đến trở thành thành phố thông minh và trung tâm đa chức năng của khu vực Tây Nguyên, với dân số dự kiến đạt từ 700.000 đến 1 triệu người sau năm 2045. Bản đồ quy hoạch tầm nhìn 2050 nhấn mạnh việc phát triển Pleiku thành đô thị hạt nhân trong mạng lưới đô thị quốc gia, thu hút đầu tư quốc tế trong các lĩnh vực như du lịch, giáo dục, và y tế. Các dự án dài hạn bao gồm xây dựng các khu công nghệ cao tại xã Gào và khu du lịch sinh thái tại Biển Hồ, tận dụng cảnh quan tự nhiên và văn hóa bản địa.
Pleiku cũng định hướng trở thành cửa ngõ giao thương Đông Nam Á, với các dự án mở rộng hạ tầng giao thông như nâng cấp đường Hồ Chí Minh và phát triển cảng hàng không Pleiku thành trung tâm vận chuyển hàng hóa khu vực. Các chính sách thu hút đầu tư vào năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió và điện mặt trời, sẽ được đẩy mạnh, góp phần xây dựng một đô thị xanh, không carbon. Những định hướng này không chỉ củng cố vai trò của Pleiku trong khu vực mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững và hiện đại hóa.
