Tổng quan về thành phố Phan Thiết trước sáp nhập
Phan Thiết là trung tâm tỉnh lỵ của tỉnh Bình Thuận, là đô thị ven biển thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, có vị trí chiến lược về giao thông biển - bộ - đường sắt, đồng thời là trung tâm du lịch biển nổi tiếng (Mũi Né). Thành phố trải dài theo hình “cánh cung” dọc ven biển, bị chia cắt bởi sông Cà Ty - một trục thủy văn và cảnh quan quan trọng của đô thị. Địa hình thành phố đa dạng, ven bờ là bãi biển cát trắng (Mũi Né nổi tiếng), nội đô là nền thấp phù sa ven sông Cà Ty, vùng ngoại vi có đồi cát (đồi cát bay, đồi cát Mũi Né) và vùng bán khô hạn thích hợp cây ăn trái (như thanh long). Đặc điểm bán khô hạn của Bình Thuận khiến canh tác có màu sắc khô hạn (bắt nắng) - trái cây đặc trưng là thanh long.
Phan Thiết tọa lạc ở vĩ độ khoảng 10°42'10” - 11°00' Vĩ Bắc, kéo dài ven bờ Biển Đông. Đây là vị trí quan trọng cả về giao thông (quốc lộ 1A đi xuyên qua thành phố), du lịch (bãi biển Mũi Né) và kinh tế biển (ngư nghiệp, muối, chế biến hải sản).
Thành phố Phan Thiết có tổng diện tích đất tự nhiên hơn 210,90 km² và dân số khoảng 228.536 người (2020), trong đó thành thị có 195.760 người (85,5%), nông thôn có 32.776 người (14,5%). Mật độ dân số đạt khoảng 1083 người/km².
Ranh giới tiếp giáp của thành phố trước sáp nhập:
- Phía Đông và phía Nam giáp Biển Đông.
- Phía Tây giáp huyện Hàm Thuận Nam.
- Phía Bắc giáp huyện Hàm Thuận Bắc và huyện Bắc Bình.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, thành phố có 11 phường và 4 xã. Cụ thể gồm: Phường Bình Hưng, Phường Đức Long, Phường Hàm Tiến, Phường Lạc Đạo, Phường Mũi Né, Phường Phú Hài, Phường Phú Tài, Phường Phú Thủy, Phường Phú Trinh, Phường Thanh Hải, Phường Xuân An, Xã Phong Nẫm, Xã Thiện Nghiệp, Xã Tiến Lợi, Xã Tiến Thành.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Thành phố có quốc lộ 1A chạy xuyên thành phố, kết nối Phan Thiết với vùng Bắc - Nam. Đây là trục vận tải hàng hóa và hành khách chính, hỗ trợ du lịch và logistics nội vùng. Ga Phan Thiết trên tuyến đường sắt Bắc - Nam tạo khả năng kết nối hành khách, hàng hóa bằng đường sắt, là tiềm năng lớn nếu được tích hợp với cảng và sân bay trong chuỗi logistics đa phương thức.
Hiện Phan Thiết có các bến cảng nhỏ phục vụ ngư nghiệp và du lịch. Tuy nhiên tỉnh đang khuyến khích phát triển cảng tổng hợp khu vực để phục vụ khu công nghiệp lớn và xuất khẩu hàng hóa. Nếu dự án cảng được thực hiện, đó sẽ là bước nhảy vọt năng lực logistics cho toàn tỉnh, trong đó Phan Thiết hưởng lợi nhờ vị trí cửa ngõ du lịch/tiếp nhận hàng hóa.
Kinh tế
Kinh tế thành phố Phan Thiết trước sáp nhập, ngành du lịch được coi là trụ cột kinh tế. Năm 2023 Phan Thiết (Mũi Né) tiếp đón gần 6,3 triệu lượt khách, tăng ~20% so với năm trước; trong đó khách quốc tế khoảng ~200.000 lượt, doanh thu du lịch năm 2023 ước ~14.800 tỷ đồng. Năm 2024 lượng khách tăng lên 6,8 triệu, tăng 10%; khách quốc tế tăng gấp 1,7 lần, đạt 350.000 lượt, doanh thu ước đạt 16.000 tỷ đồng. Đây là con số phản ánh rõ vị thế Phan Thiết là điểm đến du lịch lớn của miền Trung - Nam Trung Bộ. Du lịch tạo công ăn việc làm lớn (lưu trú, vận tải, dịch vụ giải trí), kéo theo đầu tư bất động sản du lịch, tiêu thụ nông - thủy sản địa phương (nước mắm, hải sản tươi/sấy, trái cây). Tuy vậy ngành này rất mùa vụ và nhạy cảm thời tiết.
Tỉnh Bình Thuận nói chung (Phan Thiết là đầu mối) nổi tiếng muối, thanh long và các sản phẩm hải sản/nước mắm truyền thống. Những chuỗi giá trị này bổ trợ cho du lịch và cho xuất khẩu khi có cơ sở chế biến - kho lạnh tốt.
Du lịch
Du lịch Phan Thiết có nhiều hoạt động và địa điểm hấp dẫn như khám phá các công viên giải trí và nước tại NovaWorld Phan Thiết (Wonderland Water Park, Dino Park, Circus Land), tham quan Đồi Cát Bay và Suối Tiên ở Mũi Né, hay thưởng thức hải sản tươi ngon tại Làng chài Mũi Né. Bên cạnh đó, du khách còn có thể khám phá Núi Tà Cú, Bãi đá Ông Địa, Bàu Trắng và các khu ẩm thực địa phương như chợ đêm Phan Thiết.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
- Trở thành đô thị biển - du lịch chất lượng cao (mũi nhọn Mũi Né), phát triển dịch vụ MICE, du lịch trải nghiệm - ẩm thực - thể thao biển.
- Phát triển công nghiệp nhẹ và logistics gắn kết với khu công nghiệp lân cận (Hàm Kiệm), cảng và sân bay; ưu tiên chế biến nông - thủy sản, bảo quản lạnh, đóng gói xuất khẩu.
- Tăng chất lượng hạ tầng đô thị và môi trường: Cải tạo bờ biển, quản lý rác thải, tiêu thoát nước, không gian công cộng dọc sông Cà Ty; xây dựng đô thị xanh thích ứng biến đổi khí hậu.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thành phố Phan Thiết
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Phan Thiết được kỳ vọng là một đô thị ven biển hiện đại - xanh - thích ứng khí hậu, đồng thời là đầu tàu du lịch quốc gia của Duyên hải Nam Trung Bộ với chuỗi sản phẩm du lịch biển - di sản - ẩm thực, hạ tầng logistics hiện đại (cảng - sân bay - đường sắt), công nghiệp chế biến xuất khẩu và nền kinh tế xanh dựa vào năng lượng tái tạo - tất cả liên kết chặt chẽ trong quy hoạch tỉnh tầm nhìn dài hạn.
