Tổng quan về thành phố Phan Rang – Tháp Chàm trước sáp nhập
Trước khi thực hiện các chủ trương sáp nhập hành chính theo quy hoạch, Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội quan trọng của tỉnh. Với tổng diện tích 79,37 km² và dân số quy đổi tính đến ngày 31/12/2024 là khoảng 180.000 người, mật độ dân số thành phố đạt hơn 2.260 người/km², Phan Rang – Tháp Chàm được xem là khu vực có tiềm năng lớn trong phát triển công nghiệp, thương mại – dịch vụ, du lịch và kinh tế biển.
Về mặt địa lý, thành phố nằm ở trung tâm tỉnh Ninh Thuận, có địa hình đồng bằng ven biển, khí hậu khô nóng đặc trưng, nhiều tiềm năng cho phát triển năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió) và nông nghiệp đặc thù (nho, táo, tỏi, cừu, dê). Đồng thời, đây cũng là nơi hội tụ bản sắc văn hóa phong phú của các cộng đồng dân tộc Kinh, Chăm và Raglai, tạo nên giá trị văn hóa đa dạng, đặc trưng.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp Biển Đông (vịnh Phan Rang)
- Phía Tây giáp huyện Ninh Sơn
- Phía Nam giáp huyện Ninh Phước
- Phía Bắc giáp huyện Bác Ái
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, thành phố Phan Rang – Tháp Chàm có 13 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 12 phường: Bảo An, Đài Sơn, Đạo Long, Đô Vinh, Đông Hải, Kinh Dinh, Mỹ Bình, Mỹ Đông, Mỹ Hải, Phủ Hà, Phước Mỹ, Văn Hải và xã Thanh Hải.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm có hệ thống hạ tầng giao thông, điện, nước và y tế ngày càng hoàn thiện, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng đời sống người dân.
Về giao thông, Quốc lộ 1A và Quốc lộ 27 là trục huyết mạch, kết nối thành phố với các huyện trong tỉnh và các trung tâm kinh tế lớn như Khánh Hòa, Bình Thuận, Lâm Đồng. Ngoài ra, các tuyến tỉnh lộ 701, 702, 703 cùng đường ven biển được mở rộng, nâng cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương, du lịch và phát triển kinh tế biển. Hệ thống đường nội thị cũng được chỉnh trang, bê tông hóa và nhựa hóa, góp phần xây dựng diện mạo đô thị hiện đại.
Về hạ tầng điện – nước, thành phố được cung cấp ổn định từ lưới điện quốc gia, đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt. Các dự án năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời tại khu vực phụ cận cũng góp phần đảm bảo an ninh năng lượng. Hệ thống cấp nước sạch được mở rộng, tỷ lệ hộ dân sử dụng nước máy ngày càng cao, đáp ứng tiêu chuẩn đô thị loại II.
Về y tế, Phan Rang – Tháp Chàm là trung tâm y tế lớn của tỉnh với Bệnh viện Đa khoa Ninh Thuận, các bệnh viện chuyên khoa, phòng khám và trạm y tế phường xã. Nhờ đó, công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng được đảm bảo, phục vụ không chỉ người dân thành phố mà cả khu vực lân cận.
Kinh tế
Trong những năm gần đây, Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm khẳng định vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị của tỉnh Ninh Thuận, với sự phát triển mạnh ở các lĩnh vực thương mại – dịch vụ, công nghiệp chế biến và du lịch.
Trong nông nghiệp, thành phố duy trì diện tích ven đô, tập trung vào các sản phẩm đặc thù như nho, táo, tỏi, hành, măng tây xanh – những thương hiệu đặc trưng của Ninh Thuận. Các mô hình nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ và liên kết chuỗi giá trị ngày càng phát huy hiệu quả, nâng cao thu nhập cho nông dân. Lĩnh vực thủy sản phát triển ổn định, đặc biệt là nuôi trồng và khai thác hải sản ven biển, cung ứng nguồn nguyên liệu cho chế biến và xuất khẩu.
Công nghiệp tiếp tục tăng trưởng, nhất là chế biến nông sản, thực phẩm, sản xuất nước giải khát và năng lượng tái tạo. Giá trị sản xuất công nghiệp hàng năm đều tăng, đóng góp quan trọng vào cơ cấu kinh tế địa phương.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Định hướng đến năm 2030, Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm tập trung vào việc khẳng định vai trò trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội của tỉnh Ninh Thuận, đồng thời trở thành đô thị loại I trong tương lai gần. Thành phố hướng đến phát triển bền vững, gắn kết hài hòa giữa công nghiệp, dịch vụ – du lịch và nông nghiệp đô thị hiện đại.
Các dự án trọng điểm trong giai đoạn này bao gồm:
- Đầu tư hạ tầng đô thị thông minh, nâng cấp hệ thống giao thông nội thị, kết nối các tuyến trục chính như Quốc lộ 1A, Quốc lộ 27, tuyến ven biển 702 nhằm tạo thuận lợi cho giao thương và du lịch.
- Phát triển du lịch biển và văn hóa Chăm, đưa Phan Rang – Tháp Chàm trở thành điểm đến hấp dẫn trong khu vực Nam Trung Bộ.
- Nâng cấp cơ sở hạ tầng giáo dục, y tế và dịch vụ công, từng bước đáp ứng tiêu chuẩn của đô thị loại I.
- Hình thành các khu đô thị mới, khu công nghiệp – dịch vụ hỗ trợ năng lượng tái tạo, góp phần đưa thành phố trở thành trung tâm phát triển của tỉnh trong lĩnh vực năng lượng sạch, công nghiệp chế biến và logistics.
Song song đó, thành phố chú trọng xây dựng mô hình kinh tế đô thị hiện đại, tăng trưởng xanh, ứng dụng công nghệ cao, cải thiện chất lượng sống và thu nhập của người dân. Phấn đấu đến năm 2030, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 120 triệu đồng/người/năm, kinh tế dịch vụ – du lịch chiếm tỷ trọng chủ đạo trong cơ cấu kinh tế.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thành phố Phan Rang-Tháp Chàm
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm phấn đấu trở thành một trong những đô thị ven biển hiện đại, xanh, thông minh hàng đầu khu vực Nam Trung Bộ. Thành phố không chỉ là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội của tỉnh Ninh Thuận, mà còn là hạt nhân phát triển vùng duyên hải Nam Trung Bộ, gắn kết chặt chẽ với các trung tâm lớn như Nha Trang, Đà Lạt, Phan Thiết và TP. Hồ Chí Minh.
Phan Rang – Tháp Chàm hướng đến xây dựng:
- Đô thị biển năng động, hiện đại và thông minh, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số trong quản lý, quy hoạch và dịch vụ công.
- Trung tâm năng lượng tái tạo quốc gia, gắn liền với phát triển công nghiệp xanh, logistics và kinh tế tuần hoàn.
- Đô thị du lịch quốc tế, khai thác tối đa lợi thế về biển, nắng, gió và văn hóa Chăm Pa, trở thành điểm đến mang tầm khu vực.
- Không gian đô thị sinh thái – bền vững, hài hòa giữa phát triển kinh tế với bảo tồn môi trường, hệ sinh thái biển và bản sắc văn hóa.
Đến năm 2050, Phan Rang – Tháp Chàm sẽ trở thành đô thị đáng sống, văn minh và thịnh vượng, là biểu tượng của sự phát triển năng động, sáng tạo, gắn với triết lý “đô thị xanh – kinh tế sạch – xã hội hạnh phúc”.
