Tổng quan về thành phố Hội An trước sáp nhập
Thành phố Hội An trước khi được sáp nhập là đô thị loại III trực thuộc tỉnh Quảng Nam. Diện tích tự nhiên của Hội An khoảng 61,48 km², gồm phần đất liền 58 km² và đảo Cù Lao Chàm (xã Tân Hiệp) 3,48 km². Vị trí nằm ở phía hạ lưu sông Thu Bồn, giáp biển Đông, cách Đà Nẵng 30 km về hướng đông nam, tạo thuận lợi cho giao thông đường bộ, đường biển và du lịch.
Hội An vốn nổi tiếng với phố cổ được UNESCO công nhận Di sản Văn hóa Thế giới từ năm 1999. Trước khi sáp nhập, dân số toàn thành phố khoảng 98.600 người (2019), mật độ trung bình 1.604 người/km². Đa phần cư dân là người Kinh, xen lẫn cộng đồng Hoa sinh sống lâu đời tại khu phố cổ. Kinh tế địa phương bám sát du lịch – dịch vụ, làng nghề và nông nghiệp ven sông.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp Biển Đông
- Phía Tây và phía Bắc giáp thị xã Điện Bàn
- Phía Nam giáp huyện Duy Xuyên
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, Hội An gồm 13 đơn vị hành chính trực thuộc:
- 09 phường: Minh An, Cẩm Phô, Sơn Phong, Tân An, Cẩm Nam, Cẩm Châu, Cẩm An, Cửa Đại, Thanh Hà
- 04 xã: Cẩm Hà, Cẩm Kim, Cẩm Thanh, Tân Hiệp (Cù Lao Chàm)
Các đơn vị này được phân bố theo đặc điểm địa lý và chức năng đô thị, từ khu vực phố cổ đến vùng ven biển và đảo.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hội An sở hữu hệ thống hạ tầng tương đối đồng bộ cho đô thị loại III. Giao thông chính gồm Quốc lộ 1A, đường tỉnh 610 kết nối ven biển và đường ven sông đa luồng. Hệ thống cầu ngầm, cầu khung thép qua sông Thu Bồn giải tỏa áp lực giao thông mùa lũ.
Hệ thống cấp, thoát nước được cải tạo đầu tư từ năm 2015, đảm bảo hạn chế ngập úng trong khu phố cổ. Điện lưới quốc gia phủ kín 100%, mạng viễn thông 4G–5G phủ khắp thành phố. Các dự án khu dân cư mới, đường nội bộ phường, trục chính phố cổ được lát đá tự nhiên, đèn chiếu sáng thân thiện.
Xây dựng quy hoạch cảnh quan ven sông tạo các công viên dạo bộ Cửa Đại, Thanh Hà. Hệ thống nhà ga bến thủy nội địa phục vụ du lịch sông Thu Bồn kết nối các điểm tham quan. Việc phát triển cảng Cửa Đại và điểm neo đậu thuyền Cù Lao Chàm nâng cao năng lực vận tải biển du lịch.
Kinh tế
Trước sáp nhập, du lịch – dịch vụ là trụ cột kinh tế Hội An, chiếm trên 60% GRDP địa phương. Năm 2024, Hội An đón hơn 4,4 triệu lượt khách, trong đó 3,2 triệu là khách quốc tế, mang lại doanh thu hàng nghìn tỷ đồng. Nguồn khách lớn không chỉ dừng ở phố cổ mà còn lan tỏa ra bãi biển Cửa Đại, làng rau Trà Quế và đảo Cù Lao Chàm, khai thác du lịch sinh thái – văn hóa ở quy mô nhỏ nhưng hiệu quả cao. Ngành dịch vụ phát triển mạnh với hàng trăm nhà hàng, khách sạn, cửa hàng lưu niệm trong phố cổ.
Nông – lâm – ngư nghiệp chiếm khoảng 10–15% GRDP, trong đó nông nghiệp tập trung vào mô hình rau an toàn, vườn trái cây sân vườn gắn du lịch trải nghiệm. Làng rau Trà Quế cung cấp mỗi năm hơn 2.000 tấn rau xanh, đáp ứng nhu cầu ẩm thực du lịch. Nuôi trồng thủy sản lồng bè ven sông Thu Bồn không chỉ phục vụ tiêu thụ nội địa mà còn phát triển dịch vụ câu cá giải trí trên sông.
Công nghiệp nhẹ, thủ công – mộc, gốm, đèn lồng tạo điểm nhấn cho chuỗi giá trị sản phẩm du lịch. Làng mộc Kim Bồng xuất khẩu hơn 1.000 bộ bàn ghế gỗ cao cấp mỗi năm; làng gốm Thanh Hà cung cấp hàng ngàn sản phẩm gốm sứ trang trí và sử dụng cho thị trường trong nước và ASEAN.
Làng nghề truyền thống
Hội An không có khu công nghiệp lớn mà tập trung vào làng nghề truyền thống, được coi là "khu công nghiệp thủ công" đặc trưng. Bản đồ hành chính đánh dấu các làng nghề như:
- Làng gốm Thanh Hà: Nằm ở phường Thanh Hà, sản xuất đồ gốm từ thế kỷ XVI, thu hút du khách trải nghiệm làm gốm.
- Làng mộc Kim Bồng: Tại xã Cẩm Kim, nổi tiếng đồ gỗ chạm khắc, cung cấp sản phẩm cho di tích phố cổ.
- Làng rau Trà Quế: Xã Cẩm Hà, trồng rau hữu cơ, kết hợp du lịch sinh thái.
Các làng nghề này được công nhận di sản phi vật thể quốc gia, với hơn 6 nghề chính. Không có khu công nghiệp nặng, Hội An ưu tiên mô hình làng nghề bền vững, kết hợp công nghệ số để quảng bá sản phẩm trực tuyến.
Di tích và lễ hội
Hội An có trên 1.300 di tích kiến trúc – nghệ thuật: nhà cổ, hội quán, đền, miếu, giếng cổ. Tiêu biểu là chùa Cầu, lễ Nghinh Ông Cẩm Hà, hội An Bằng Cầu An, lễ hội hoa đăng – thả đèn sông Thu Bồn. Sự kiện UNESCO phố cổ phục hồi di sản thương cảng Việt Nam thế kỷ 17–18 là dấu ấn quan trọng.
Lễ hội truyền thống được tổ chức quanh năm, vừa bảo tồn nghi lễ tín ngưỡng, vừa trở thành sự kiện văn hoá – du lịch. Hội An đón Giỗ Tổ nghề mộc Kim Bồng, Giỗ làng gốm Thanh Hà, Huê Phường – festival nghệ thuật đường phố, ẩm thực đường phố dài ngày phục vụ du khách.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
Theo Nghị quyết số 31-NQ/TU của Tỉnh ủy Quảng Nam, đến năm 2030, Hội An sẽ hoàn thiện định hướng trở thành đô thị loại II và được công nhận là đô thị du lịch quốc gia, mang đặc trưng sinh thái – di sản – du lịch với bản sắc riêng gắn liền Phố cổ và Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm.
Song song đó, thành phố sẽ hoàn thành quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết, tổ chức thành 7 phân khu chức năng, trong đó lõi di sản 388,1 ha được bảo tồn nghiêm ngặt, các phân khu khác gồm khu đô thị sinh thái đảo, ven sông, ven biển và vùng đô thị mới phía Tây thành phố.
Về hạ tầng kỹ thuật và đô thị thông minh, Hội An đặt mục tiêu xây dựng hệ thống giao thông xanh – xe điện, xe đạp công cộng, mở rộng trục chính ven sông và bến cảng Cửa Đại. Đồng thời triển khai hành lang xanh ven sông tối thiểu 10m, hệ thống cảnh báo lũ, xử lý nước thải và chất thải rắn theo tiêu chuẩn hiện đại, kết nối đồng bộ với mạng lưới đô thị thông minh trong tỉnh và cả nước.
Về du lịch – dịch vụ, thành phố đặt chỉ tiêu đón tối thiểu 3–4 triệu lượt khách mỗi năm, trong đó tăng trưởng tổng giá trị sản xuất ngành du lịch bình quân trên 10%/năm, lượt khách lưu trú tăng ít nhất 7%/năm. Lao động trong ngành dịch vụ – du lịch phấn đấu chiếm 50% lực lượng lao động, 75% đã qua đào tạo và 40% có chứng chỉ chuyên môn.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch bản đồ quy hoạch Thành phố Hội An
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, Hội An sẽ là đô thị sinh thái – di sản – sáng tạo toàn cầu, giữ vững cấu trúc “Vườn trong phố – Phố trong vườn”, đồng thời phát triển mở rộng vùng đô thị xanh – thân thiện môi trường với công viên công nghệ sinh học và trung tâm sáng tạo di sản kết hợp du lịch văn hóa.
Trên bình diện hội nhập, Hội An gia nhập mạng lưới Thành phố Sáng tạo toàn cầu của UNESCO, tổ chức thường niên Hội nghị Di sản – Sáng tạo và Lễ hội Quốc tế tại Phố cổ, nâng cấp sân bay và cảng biển phục vụ du lịch biển đảo cao cấp và logistics quốc tế nhằm thu hút đầu tư, hợp tác kinh tế – văn hóa với khu vực ASEAN và thế giới.
Nông nghiệp sinh thái và nuôi trồng thủy sản bền vững được phát triển mạnh tại các xã ven đô và Cù Lao Chàm. Các “Làng nông nghiệp sinh thái” như Trà Quế, Cẩm Thanh trở thành điểm đến trải nghiệm xanh – sạch, bảo tồn đa dạng sinh học và theo mô hình kinh tế tuần hoàn phục vụ du lịch chất lượng cao.
