Tổng quan về thành phố Hà Tiên trước sáp nhập
Thành phố Hà Tiên, trước khi sáp nhập, là một đô thị biên giới giàu truyền thống lịch sử, văn hóa và du lịch thuộc tỉnh Kiên Giang. Với diện tích 107,92 km² và dân số năm 2020 đạt 48.644 người, Hà Tiên có mật độ dân số khoảng 451 người/km², là một trong những trung tâm kinh tế – du lịch quan trọng ở khu vực Tây Nam Bộ.
Về vị trí địa lý, Hà Tiên nằm ở phía tây của tỉnh Kiên Giang, cách thành phố Rạch Giá 88 km và cách Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 350 km. Nơi đây giữ vị trí chiến lược khi vừa có đường biên giới đất liền và biển với Campuchia, vừa tiếp giáp Vịnh Thái Lan, thuận lợi cho giao thương quốc tế qua cả đường bộ và đường thủy.
Ranh giới hành chính:
- Phía Bắc giáp tỉnh Kampot của Vương quốc Campuchia với đường biên giới dài 13,7 km
- Phía Đông giáp huyện Giang Thành
- Phía Nam giáp huyện Kiên Lương
- Phía Tây giáp Vịnh Thái Lan với đường bờ biển dài 26 km
Hà Tiên nổi tiếng với địa hình đa dạng, từ núi đá vôi, đồi thấp đến bờ biển dài và các đảo ven bờ như Quần đảo Hải Tặc. Nơi đây còn có nhiều thắng cảnh và di tích lịch sử nổi bật, trong đó núi Bình San, Mũi Nai, Thạch Động và Đầm Đông Hồ là những điểm đến quen thuộc của du khách.
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, thành phố Hà Tiên được chia thành 7 đơn vị hành chính, gồm 5 phường và 2 xã: Phường Bình San, Phường Đông Hồ, Phường Mỹ Đức, Phường Pháo Đài, Phường Tô Châu, Xã Thuận Yên, Xã Tiên Hải.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hà Tiên sở hữu một hệ thống hạ tầng khá đồng bộ so với các đô thị biên giới cùng quy mô. Quốc lộ 80 là trục giao thông huyết mạch nối Hà Tiên với Rạch Giá và kéo dài sang lãnh thổ Campuchia, đóng vai trò quan trọng trong giao thương và vận chuyển hàng hóa. Ngoài ra, thành phố có 23,5 km đường quốc lộ, 9,04 km tỉnh lộ, 26,13 km đường nội ô và 27,5 km đường giao thông nông thôn, đảm bảo kết nối thuận tiện cả trong và ngoài khu vực.
Giao thông đường thủy cũng là một thế mạnh của Hà Tiên, với tuyến tàu cao tốc đến Phú Quốc từ tháng 12/2008, giúp kết nối nhanh chóng với đảo du lịch nổi tiếng này. Hơn nữa, các tuyến xe buýt chất lượng cao từ Hà Tiên sang Campuchia đã hình thành, phục vụ cả khách du lịch và thương mại biên giới.
Về hạ tầng đô thị, Hà Tiên đã đầu tư xây dựng nhiều tuyến đường quan trọng như Trần Hầu, Mạc Thiên Tích, Mạc Cửu, Tham Tướng Sanh, Lam Sơn, cùng các khu vực thương mại và dân cư hiện đại. Dự án Khu đô thị Hà Tiên tại phường Bình San và Pháo Đài là minh chứng cho xu hướng đô thị hóa nhanh chóng của thành phố.
Kinh tế
Kinh tế Hà Tiên trước sáp nhập dựa trên ba trụ cột chính của kinh tế cửa khẩu, du lịch và thương mại – dịch vụ. Vị trí nằm trong vùng Tứ giác Long Xuyên và tiếp giáp Campuchia giúp thành phố trở thành điểm trung chuyển hàng hóa quan trọng giữa Việt Nam, Campuchia và Thái Lan. Cửa khẩu quốc tế Hà Tiên là cửa ngõ giao thương sầm uất, hỗ trợ mạnh mẽ cho xuất nhập khẩu và du lịch quốc tế.
Ngành du lịch đóng vai trò mũi nhọn khi Hà Tiên sở hữu nhiều danh thắng và di tích nổi tiếng như Quần đảo Hải Tặc, Núi Đá Dựng, Đầm Đông Hồ, Bãi biển Mũi Nai, cùng hệ thống di tích gắn liền với dòng họ Mạc – những người khai phá vùng đất này. Nhiều lễ hội, phong tục truyền thống vẫn được duy trì, góp phần thu hút du khách trong và ngoài nước.
Ngoài ra, Hà Tiên còn có các ngành nghề truyền thống như chế tác sáp trắng (bạch lạp), đánh bắt hải sản, nuôi trồng thủy sản ven biển. Hoạt động thương mại sôi động với chợ trung tâm và các tuyến phố buôn bán nhộn nhịp, phục vụ nhu cầu tiêu dùng địa phương và khách du lịch.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Đến năm 2030, Hà Tiên định hướng trở thành một trung tâm du lịch – dịch vụ – kinh tế cửa khẩu hiện đại, giữ vai trò quan trọng trong kết nối kinh tế giữa Việt Nam, Campuchia và các nước ASEAN. Theo Quy hoạch tỉnh Kiên Giang thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050, Hà Tiên sẽ tập trung đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng giao thông, mở rộng cảng và nâng cấp cửa khẩu quốc tế Hà Tiên để tăng năng lực thông quan hàng hóa và khách du lịch.
Một số dự án quan trọng đang triển khai bao gồm Khu đô thị Hà Tiên (trên địa bàn phường Bình San và Pháo Đài), dự án mở rộng và nâng cấp tuyến quốc lộ 80 kết nối Hà Tiên – Rạch Giá – Campuchia, cùng với việc cải thiện hệ thống đường nội thị nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải gia tăng. Ngoài ra, ngành du lịch được ưu tiên phát triển theo hướng bền vững, với các dự án đầu tư khu du lịch sinh thái tại Đầm Đông Hồ, Mũi Nai và Quần đảo Hải Tặc, gắn với bảo tồn môi trường tự nhiên.
Lĩnh vực thương mại – dịch vụ cũng được đẩy mạnh thông qua xây dựng các trung tâm thương mại, chợ biên giới hiện đại và khu dịch vụ logistics. Nông nghiệp ven biển sẽ phát triển theo hướng nuôi trồng thủy sản công nghệ cao, kết hợp với chế biến xuất khẩu, tạo thêm giá trị gia tăng cho sản phẩm.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thành phố Hà Tiên
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến 2050, Hà Tiên hướng đến trở thành đô thị biển quốc tế, là đầu mối giao thương và du lịch hàng đầu của khu vực phía Tây Nam Bộ, kết nối mạnh mẽ với Campuchia, Thái Lan và các nước ASEAN qua cả đường bộ, đường biển và đường hàng không.
Theo định hướng, thành phố sẽ phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ, bao gồm cảng biển quốc tế, khu logistics hiện đại và mạng lưới giao thông công cộng xanh. Hệ thống đô thị được quy hoạch thông minh, áp dụng công nghệ số trong quản lý, dịch vụ và du lịch. Kinh tế biển sẽ trở thành trụ cột chính, kết hợp giữa du lịch biển – đảo cao cấp, công nghiệp chế biến thủy sản và các ngành dịch vụ chất lượng cao.
Du lịch Hà Tiên vào năm 2050 được kỳ vọng đạt chuẩn quốc tế, thu hút lượng lớn du khách từ châu Á và châu Âu, với các sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với văn hóa Mạc Cửu, lễ hội truyền thống và hệ sinh thái biển – đảo nguyên sơ. Thành phố cũng sẽ trở thành trung tâm văn hóa – kinh tế – thương mại quốc tế, góp phần khẳng định vị thế chiến lược của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á.
