Tổng quan về thành phố Biên Hòa trước sáp nhập
Thành phố Biên Hòa nằm ở phía tây tỉnh Đồng Nai, được xem là trung tâm công nghiệp và là đô thị loại I trực thuộc tỉnh. Với vị trí đặc biệt nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, Biên Hòa vừa là trung tâm sản xuất, thương mại, vừa giữ vai trò cửa ngõ giao thông kết nối với Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận.
Thành phố có diện tích 264 km², dân số đến cuối năm 2022 đạt hơn 1,27 triệu người, là thành phố thuộc tỉnh có dân số đông nhất cả nước. Đây là lợi thế quan trọng giúp Biên Hòa duy trì tốc độ phát triển kinh tế – xã hội mạnh mẽ, đồng thời cũng tạo ra những thách thức lớn trong công tác quy hoạch và phát triển đô thị.
Địa hình Biên Hòa chủ yếu là đồng bằng thấp, có sông Đồng Nai chảy qua, tạo nên nguồn nước dồi dào cho sản xuất, sinh hoạt và phát triển giao thông thủy. Khí hậu mang tính chất nhiệt đới gió mùa đặc trưng của khu vực Đông Nam Bộ, chia thành hai mùa rõ rệt: mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 và mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, nhiệt độ trung bình dao động từ 25,4 °C đến 27,2 °C.
Ranh giới hành chính của Biên Hòa trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp huyện Trảng Bom
- Phía Tây giáp thành phố Thủ Đức (TP.HCM) và thành phố Dĩ An (Bình Dương)
- Phía Nam giáp huyện Long Thành
- Phía Bắc giáp huyện Vĩnh Cửu và thành phố Tân Uyên (Bình Dương)
Đơn vị hành chính
Thành phố Biên Hòa trước sáp nhập bao gồm 24 phường và 1 xã. Các đơn vị hành chính cụ thể như sau: Phường An Bình, Phường An Hòa, Phường Bình Đa, Phường Bửu Hòa, Phường Bửu Long, Phường Hiệp Hòa, Phường Hóa An, Phường Hố Nai, Phường Long Bình, Phường Long Bình Tân, Phường Phước Tân, Phường Quang Vinh, Phường Tam Hiệp, Phường Tam Phước, Phường Tân Biên, Phường Tân Hạnh, Phường Tân Hòa, Phường Tân Hiệp, Phường Tân Mai, Phường Tân Phong, Phường Tân Vạn, Phường Thống Nhất, Phường Trảng Dài, Phường Trung Dũng, Xã Long Hưng.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Biên Hòa được mệnh danh là đầu mối giao thông quan trọng của cả nước nhờ hệ thống giao thông đa dạng: đường bộ, đường sắt, đường thủy và đường hàng không. Trên địa bàn thành phố có nhiều tuyến quốc lộ huyết mạch như Quốc lộ 1, Quốc lộ 1K và Quốc lộ 51, cùng hàng loạt tuyến đường tỉnh, đường nội đô được đầu tư mở rộng. Ngoài ra, tuyến đường sắt Bắc – Nam đi qua Biên Hòa với ga Biên Hòa là một trong những ga lớn nhất khu vực phía Nam.
Các dự án hạ tầng nổi bật đã và đang triển khai tại Biên Hòa có thể kể đến như: Cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, tuyến Metro Bến Thành – Suối Tiên kéo dài đến Biên Hòa, Hương Lộ 2, các cầu Thống Nhất – An Bình – An Hảo, đường ven sông Cái – sông Đồng Nai.... Bên cạnh đó, sự hiện diện của Sân bay quân sự Biên Hòa và sự hình thành của Sân bay quốc tế Long Thành cách thành phố chỉ 20 km sẽ tạo nên lợi thế chiến lược cho giao thương và phát triển đô thị.
Kinh tế
Biên Hòa từ lâu đã được biết đến là trung tâm công nghiệp quan trọng của cả nước. Đây là nơi hình thành Khu công nghiệp Biên Hòa I từ năm 1967 – khu công nghiệp đầu tiên của Việt Nam sau ngày thống nhất đất nước. Tính đến nay, thành phố đã có nhiều khu công nghiệp quy mô lớn như Biên Hòa 1, Biên Hòa 2, Amata, Loteco, Agtex Long Bình, Tam Phước... với tổng diện tích hàng nghìn hecta. Những khu công nghiệp này đã thu hút hàng trăm doanh nghiệp trong và ngoài nước, đóng góp quan trọng cho GDP của thành phố và tỉnh Đồng Nai.
Ngoài công nghiệp hiện đại, Biên Hòa vẫn duy trì một số làng nghề thủ công truyền thống như gốm Tân Vạn, đá mỹ nghệ Bửu Long, gỗ mỹ nghệ Tân Hòa, tạo nên nét đặc trưng văn hóa – kinh tế riêng. Cơ cấu kinh tế thành phố năm 2017 cho thấy tỷ trọng công nghiệp – xây dựng chiếm tới 64,08%, dịch vụ 35,84% và nông – lâm – ngư nghiệp chỉ còn 0,08%.
Bên cạnh đó, ngành thương mại – dịch vụ phát triển mạnh mẽ với hàng loạt trung tâm thương mại lớn như Big C, Mega Market, Co.op Mart, Vincom Plaza, Lotte Mart... cùng hệ thống bán lẻ hiện đại (Winmart+, Bách Hóa Xanh, Co.op Food). Ngân hàng – tài chính cũng là lĩnh vực nổi bật khi Biên Hòa hiện có hơn 39 ngân hàng với hàng trăm phòng giao dịch, máy ATM, khẳng định vị thế một đô thị công nghiệp – dịch vụ năng động bậc nhất phía Nam.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn đến 2030, Biên Hòa đặt mục tiêu trở thành đô thị công nghiệp – dịch vụ hiện đại với cơ sở hạ tầng đồng bộ và môi trường sống bền vững. Các dự án trọng điểm đã và đang triển khai bao gồm:
- Cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu: Kết nối trực tiếp thành phố với sân bay Long Thành và cảng biển Bà Rịa – Vũng Tàu, giảm tải cho Quốc lộ 51.
- Đường sắt Metro Bến Thành – Suối Tiên kéo dài đến Biên Hòa: Tạo cú hích cho giao thông công cộng và giảm áp lực di chuyển.
- Hương Lộ 2: Tuyến đường chiến lược kết nối trung tâm Biên Hòa với cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây.
- Dự án di dời ga Biên Hòa về phường Phước Tân, gắn với quy hoạch tuyến đường sắt Bắc – Nam mới và tuyến Biên Hòa – Vũng Tàu.
Song song đó, thành phố tập trung phát triển các khu đô thị mới, mở rộng không gian đô thị về phía nam (gần sân bay Long Thành) và phía đông (giáp huyện Trảng Bom). Các khu dân cư được quy hoạch đồng bộ với hạ tầng dịch vụ, giáo dục, y tế, nhằm đáp ứng nhu cầu của dân số dự kiến đạt 1,5 – 1,7 triệu người vào năm 2030.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch thành phố Biên Hòa
Tầm nhìn đến năm 2050
Theo quy hoạch đô thị đến năm 2050, Biên Hòa sẽ được xây dựng thành thành phố hiện đại, bền vững và đáng sống với quy mô dân số khoảng 3 triệu người trên diện tích quy hoạch 1.350 km².
Các định hướng chính bao gồm:
- Khu trung tâm thành phố: Phát triển thành trung tâm kinh tế – chính trị – văn hóa, tập trung các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại, bệnh viện, trường học.
- Khu đô thị mới: Quy hoạch mở rộng theo hướng phức hợp (nhà ở, thương mại, dịch vụ, công nghiệp sạch), tạo không gian sống hiện đại và tiện ích.
- Khu công nghiệp: Tiếp tục thu hút đầu tư, chuyển đổi dần sang các ngành công nghệ cao, ít ô nhiễm, gắn liền với bảo vệ môi trường.
Điểm nhấn quan trọng trong tầm nhìn 2050 là việc kết nối vùng đô thị TP.HCM mở rộng, đưa Biên Hòa trở thành một cực tăng trưởng mới, có vai trò then chốt trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Sân bay quốc tế Long Thành khi đi vào hoạt động sẽ là cú hích lớn, đưa Biên Hòa trở thành đô thị công nghiệp – dịch vụ – logistics quy mô khu vực Đông Nam Á.
