Tổng quan về thành phố Bắc Kạn trước sáp nhập
Thành phố Bắc Kạn là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội của tỉnh Bắc Kạn, được thành lập vào ngày 4/7/1905. Với diện tích 137 km² và dân số đạt 45.036 người, thành phố có đặc điểm địa lý là vùng đồi núi trung bình, nhiều thung lũng và sông suối nhỏ. Sông Cầu và suối Nà Bàng là những nguồn nước chính chảy qua địa bàn thành phố, đóng vai trò quan trọng trong điều hòa khí hậu và sinh hoạt của người dân.
Ranh giới hành chính của thành phố Bắc Kạn trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp huyện Chợ Mới
- Phía Tây giáp huyện Bạch Thông
- Phía Nam giáp huyện Chợ Mới
- Phía Bắc giáp huyện Bạch Thông
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, thành phố Bắc Kạn bao gồm 8 đơn vị hành chính cấp xã, gồm:
- Phường: Đức Xuân, Huyền Tụng, Nguyễn Thị Minh Khai, Phùng Chí Kiên, Sông Cầu, Xuất Hóa.
- Xã: Dương Quang, Nông Thượng.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hạ tầng giao thông của thành phố Bắc Kạn trước sáp nhập được đánh giá là tương đối phát triển trong khu vực miền núi phía Bắc. Tuy chưa thể so sánh với các thành phố lớn khác, nhưng hệ thống đường bê tông, nhựa và đường xá liên xã, phường đã được nâng cấp đáng kể.
Quốc lộ 3 là tuyến giao thông huyết mạch đi qua trung tâm thành phố, kết nối Bắc Kạn với Thái Nguyên, Cao Bằng và Hà Nội. Ngoài ra, quốc lộ 3B và tuyến đường 279 cung cấp lối kết nối với các tỉnh lân cận, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực.
Ngoài giao thông, hệ thống trường học, bệnh viện và trung tâm hành chính được đầu tư đồng bộ, giúp người dân tiếp cận dễ dàng với các dịch vụ y tế, giáo dục và hành chính công.
Kinh tế
Trước khi sáp nhập, kinh tế thành phố Bắc Kạn phát triển chủ yếu dựa vào thương mại - dịch vụ, nông nghiệp và một số ngành công nghiệp nhẹ. Khu vực trung tâm thành phố với các phường như Đức Xuân, Sông Cầu và Nguyễn Thị Minh Khai là nơi tập trung nhiều hoạt động kinh doanh, dịch vụ và chợ đầu mối, tạo ra động lực tăng trưởng đáng kể cho khu vực.
Nông nghiệp vẫn chiếm một tỉ lệ nhất định trong cơ cấu kinh tế, nhất là tại các xã Dương Quang và Nông Thượng, nơi người dân chủ yếu sản xuất lúa nước, trồng ngô, khoai sắn, cây ăn quả và phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm. Trong khi đó, lâm nghiệp đóng vai trò bổ trợ quan trọng, tận dụng lợi thế về địa hình và tài nguyên rừng.
Hoạt động tiểu thủ công nghiệp như sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến nông sản, cơ khí nhỏ lẻ tuy không phát triển mạnh nhưng góp phần đáng kể vào việc giải quyết việc làm và ổn định thu nhập cho người lao động. Hệ thống ngân hàng, viễn thông và các dịch vụ hành chính công hoạt động hiệu quả, phục vụ kịp thời nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.
Làng nghề truyền thống
Theo ghi nhận, thành phố Bắc Kạn trước sáp nhập không có làng nghề truyền thống nào được công nhận ở cấp tỉnh hay cấp quốc gia. Mặc dù vậy, người dân tại một số phường như Xuất Hóa, Huyền Tụng vẫn duy trì những hoạt động sản xuất thủ công nhỏ lẻ như đan lát, làm hương, rèn dụng cụ sinh hoạt, nhưng chưa phát triển thành làng nghề có quy mô hay mang tính đặc trưng rõ nét.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Trên địa bàn thành phố Bắc Kạn có nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh. Động Áng Toòng là một hang động tự nhiên mang vẻ đẹp kỳ thú, thu hút du khách bởi hệ thống nhũ đá độc đáo và không gian trong lành. Thác Nà Noọc, với cảnh quan nguyên sơ và dòng thác trắng xóa, là điểm đến ưa thích của người yêu thiên nhiên và khám phá.
Một điểm đặc biệt mang giá trị lịch sử cao là di tích Khuổi Cuồng, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh từng ghé thăm trong thời kỳ kháng chiến, được xem là biểu tượng truyền thống cách mạng của địa phương. Ngoài ra, trên địa bàn còn lưu giữ các công trình kiến trúc thời Pháp như nhà Hội đồng Pháp, nhà Công sứ Pháp – những di tích phản ánh một phần lịch sử đô thị Bắc Kạn trong thời kỳ thuộc địa.
Về mặt tín ngưỡng, thành phố có hệ thống công trình văn hóa tâm linh được người dân địa phương tin tưởng và gìn giữ như đền Cô, đền Mẫu, đền Thác Giềng, góp phần tạo nên sự đa dạng trong đời sống văn hóa tinh thần và tiềm năng du lịch văn hóa tại chỗ.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Định hướng phát triển thành phố Bắc Kạn đến năm 2030 tập trung vào việc xây dựng đô thị xanh, hiện đại, nâng cao chất lượng sống và cải thiện cơ sở hạ tầng. Thành phố chú trọng đầu tư vào hệ thống giao thông nội thị, nâng cấp hạ tầng cấp nước, thoát nước và xử lý môi trường đô thị. Trong đó, dự án nâng cấp quốc lộ 3 đoạn qua trung tâm thành phố, dự án đường tránh thành phố Bắc Kạn và dự án phát triển hạ tầng du lịch sinh thái hồ Nặm Cắt đã và đang được triển khai với nguồn vốn từ ngân sách Trung ương và địa phương.
Cùng với đó, thành phố đẩy mạnh phát triển các khu đô thị mới, khu dân cư tại các phường như Phùng Chí Kiên và Xuất Hóa để giải quyết bài toán dân cư và tạo động lực kinh tế. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đô thị, phát triển chính quyền số cũng là hướng đi quan trọng trong giai đoạn này.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Thành phố Bắc Kạn
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, Bắc Kạn định hướng trở thành một đô thị thông minh, phát triển toàn diện, có bản sắc và hài hòa giữa bảo tồn thiên nhiên với tăng trưởng kinh tế. Thành phố sẽ trở thành trung tâm du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng mang tầm khu vực Trung du miền núi phía Bắc, đồng thời là hạt nhân phát triển kinh tế tri thức, công nghệ xanh và thân thiện môi trường.
Quy hoạch tổng thể không gian đô thị theo hướng mở rộng về phía nam và đông nam, hình thành các trung tâm dịch vụ - thương mại hiện đại, gắn với trục quốc lộ và các hành lang giao thông liên vùng. Thành phố cũng đặt mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển văn hóa - giáo dục để tạo nền tảng cho mô hình đô thị bền vững và năng động trong tương lai.
