Tổng quan về quận Thuận Hóa trước sáp nhập
Quận Thuận Hóa được thành lập ngày 1/1/2025 theo Nghị quyết 1314/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Sự kiện này diễn ra khi thành phố Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Quận nằm ở bờ nam sông Hương, phía bắc giáp quận Phú Xuân và phía nam giáp thị xã Hương Thủy. Ngoài ra còn tiếp giáp huyện Quảng Điền, huyện Phú Vang và Biển Đông. Vị trí địa lý này giúp quận giữ vai trò kết nối quan trọng trong khu vực.
Diện tích quận khoảng 139,41 km², dân số gần 300.000 người (ước khoảng 297.507 theo nghị quyết, một số nguồn ghi khoảng 313.800). Quận Thuận Hóa là trung tâm hành chính - chính trị phía nam của thành phố Huế. Nơi đây phát triển mạnh các lĩnh vực dịch vụ công, y tế, giáo dục, văn hóa, du lịch, thương mại và tài chính. Vai trò này góp phần nâng tầm Huế trên bản đồ quốc gia và quốc tế.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp thị xã Hương Thủy và huyện Phú Vang
- Phía Tây giáp quận Phú Xuân
- Phía Nam giáp thị xã Hương Thủy
- Phía Bắc giáp Biển Đông.
Đơn vị hành chính
Trước sắp xếp, Quận Thuận Hóa gồm 19 phường: An Cựu, An Đông, An Tây, Dương Nỗ, Hương Phong, Phú Hội, Phú Nhuận, Phú Thượng, Phường Đúc, Phước Vĩnh, Thuận An, Thủy Bằng, Thủy Biều, Thủy Vân, Thủy Xuân, Trường An, Vĩnh Ninh, Vỹ Dạ, Xuân Phú.
Một số điểm đáng lưu ý về các phường:
- Dương Nỗ: Ban đầu là các xã Phú Thanh, Phú Mậu, Phú Dương thuộc huyện Phú Vang, được nhập vào TP. Huế và hợp nhất thành phường Dương Nỗ.
- Thuận An: Phường Thuận An được hình thành từ việc nhập xã Hải Dương và phường Thuận An.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Quận Thuận Hóa có hạ tầng hành chính ổn định. UBND Quận đặt tại trụ sở cũ của UBND thành phố Huế trên đường Tố Hữu. Đây là vị trí trung tâm, thuận tiện cho người dân. Các cơ quan khác của thành phố vẫn duy trì trụ sở cũ để bảo đảm hoạt động liên tục. Nhờ vậy, dịch vụ công được giữ ổn định và quá trình chuyển đổi hành chính diễn ra suôn sẻ.
Quận có quốc lộ 1A, quốc lộ 49, đường cao tốc Cam Lộ - La Sơn và đường sắt Bắc Nam đi qua. Có ga Huế là ga đường sắt với đường tàu kết nối đến tất cả các thành phố lớn của Việt Nam. Đường thủy có sông Hương chảy qua tạo thành ranh giới tự nhiên với quận Phú Xuân. Nhiều tuyến đường nội đô và liên kết vùng được mở rộng để đáp ứng nhu cầu di chuyển. Mục tiêu là xây dựng khu đô thị hiện đại, hỗ trợ hành chính, văn hóa và dịch vụ, đồng thời giữ gìn bản sắc đặc trưng của Huế.
Kinh tế
Kinh tế quận Thuận Hóa đang phát triển nhanh. Quận trở thành khu vực dịch vụ, thương mại và du lịch trọng điểm ở phía Nam thành phố Huế. Vai trò này tiếp nối truyền thống trung tâm lâu đời của vùng đất Thuận Hóa. Định hướng kinh tế tập trung vào dịch vụ công, văn hóa và du lịch chất lượng cao.
Nguồn lực dân cư và lao động của quận rất dồi dào. Dân số đông, cơ cấu xã hội và văn hóa đa dạng. Đây là nền tảng để phát triển dịch vụ công, kinh doanh và du lịch. Lực lượng lao động trẻ, năng động tạo lợi thế cho đô thị hóa và hiện đại hóa.
Cơ hội phát triển của quận Thuận Hóa rất lớn. Với vị trí, diện tích và dân số, quận được kỳ vọng trở thành vùng phát triển mới. Nơi đây sẽ đón đầu mở rộng hệ thống giáo dục, y tế, thương mại, văn hóa và du lịch. Quận đóng vai trò động lực thúc đẩy Huế mở rộng và phát triển bền vững.
Khu công nghiệp, làng nghề công nghiệp
Hiện tại, đại đa số các thông tin chính thống chưa đề cập rõ đến khu công nghiệp hay làng nghề công nghiệp đặc thù tại Quận Thuận Hóa giai đoạn trước sáp nhập. Có khả năng quận vẫn chưa hình thành khu công nghiệp quy mô mới. Tuy nhiên:
- Một số phường như Xuân Phú, Vỹ Dạ… vốn là các vùng lâu đời với hoạt động làng nghề dân gian, thủ công truyền thống có thể tồn tại ở quy mô nhỏ.
- Quận được kỳ vọng trong tương lai sẽ khai thác tiềm năng như làng nghề truyền thống kết hợp du lịch để phát triển kinh tế địa phương. Như hộ nghề ở phường Dương Nỗ cũng nổi tiếng với các sản phẩm thủ công tinh xảo như rổ rá, giỏ, vật dụng trang trí từ tre nứa.
Di tích, lễ hội
Di tích lịch sử - văn hóa Quận Thuận Hóa sở hữu nhiều di tích, cả kiến trúc lẫn phi vật thể, nằm dọc bờ nam sông Hương. Đây khu vực vốn là tiền thân vùng trung tâm văn hóa xứ Huế với các đình, chùa, lăng mộ cổ kính, đình làng…
Dịch vụ du lịch - tín ngưỡng trong các lễ hội truyền thống (hội làng, lễ hội đền chùa, lễ hội sông nước…) rất phong phú. Các lễ như giỗ tổ, lễ hội cầu ngư, lễ hội đình làng thường diễn ra đều đặn, góp phần duy trì nét văn hóa Huế đặc trưng.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Mục tiêu đến năm 2030, quận Thuận Hóa chú trọng hoàn thiện hạ tầng đô thị. Quận nâng cấp đường, điện, cấp thoát nước để đáp ứng đô thị hóa. Đồng thời tích hợp quỹ đất cho trung tâm hành chính, y tế, giáo dục và thương mại hiện đại.
Kinh tế dịch vụ - du lịch được xem là mũi nhọn. Quận khai thác di tích văn hóa, lịch sử và cảnh quan sông Hương. Các sản phẩm đặc trưng gồm tour sông Hương, trải nghiệm ẩm thực truyền thống, homestay, khách sạn boutique và du lịch sinh thái. Song song đó, làng nghề và tiểu thủ công nghiệp được bảo tồn, gắn kết du lịch để gia tăng giá trị sản phẩm đặc hữu địa phương.
Môi trường và dịch vụ xã hội cũng được chú trọng. Quận mở rộng không gian xanh, trồng cây ven sông, xây công viên và giảm ô nhiễm, hướng đến du lịch xanh bền vững. Đồng thời, dịch vụ hành chính, giáo dục và y tế được nâng cấp. Bệnh viện, trường học, trung tâm văn hóa, thư viện và nhà sách được đầu tư, đáp ứng nhu cầu người dân.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, quận Thuận Hóa trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa và du lịch phía Nam thành phố Huế. Quận đóng vai trò hành lang đô thị kết nối sông Hương và khu vực phía Nam. Đây là nơi hội tụ di sản và hiện đại, giữ trọn bản sắc Huế.
Hạ tầng đô thị phát triển theo hướng bền vững. Giao thông thông minh, hạ tầng xanh - sạch và cảnh quan sinh thái được ưu tiên. Thiết kế đô thị gắn với thích ứng biến đổi khí hậu, tạo môi trường sống hiện đại và an toàn.
Du lịch thông minh và cộng đồng bền vững là trọng tâm. Công nghệ được ứng dụng vào quản lý di tích, định vị QRCode và hướng dẫn bằng AI. Sản phẩm du lịch sáng tạo, cá nhân hóa. Người dân gắn kết, tham gia bảo tồn, phát triển di sản và xây dựng môi trường sống nhân văn.
