Bản đồ hành chính quận Thanh Xuân trước sáp nhập

Tổng quan về quận Thanh Xuân

1. Vị trí địa lý – tiếp giáp

Quận Thanh Xuân nằm ở phía Tây Nam của khu vực nội đô Hà Nội , là một trong những quận có tốc độ đô thị hóa sớm và nhanh. Quận có vị trí địa lý thuận lợi, tiếp giáp với:

• Phía Bắc tiếp giáp với quận Đống Đa .
• Phía Đông t iếp giáp với Hai Bà Trưng .
• Phía Tây tiếp giáp với Nam Từ Liêm .
• Phía Nam tiếp giáp với quận Hoàng Mai và huyện Thanh Trì .
• Phía Tây Nam tiếp giáp với quận Hà Đông .

Vị trí này giúp Thanh Xuân trở thành cầu nối giữa trung tâm Thủ đô và các khu đô thị – khu vực phát triển mới phía Tây – Nam Hà Nội.

2. Diện tích và dân số

• Tổng diện tích tự nhiên khoảng 9,09 km² .
• Dân số tính đến năm 2023 khoảng 294.000 người .
• Mật độ dân số trên 32.000 người/km² – thuộc loại cao nhất Hà Nội.

3. Địa hình – đặc điểm tự nhiên

• Địa hình tương đối bằng phẳng, không có đồi núi, cao độ trung bình từ 5 – 10 mét.
• Mạng lưới kênh mương cũ trước kia như sông Lừ, sông Tô Lịch chảy qua địa bàn, hiện đang được cải tạo làm cảnh quan đô thị và thoát nước.
  Khí hậu đặc trưng vùng đồng bằng Bắc Bộ – cận nhiệt đới ẩm, với 4 mùa rõ rệt.

Đơn vị hành chính

Quận Thanh Xuân có 11 phường trực thuộc:

1. Phường Khương Trung.
2. Phường Khương Mai.
3. Phường Khương Đình.
4. Phường Hạ Đình.
5. Phường Thanh Xuân Trung.
6. Phường Thanh Xuân Nam.
7. Phường Thanh Xuân Bắc.
8. Phường Nhân Chính.
9. Phường Thượng Đình.
10. Phường Kim Giang.
11. Phường Phương Liệt.

Hạ tầng và các điểm nổi bật

1. Hạ tầng giao thông đồng bộ, kết nối chiến lược

• Quận Thanh Xuân sở hữu hệ thống giao thông quan trọng bậc nhất khu vực phía Tây Nam Hà Nội:
  • Các trục đường huyết mạch như: Nguyễn Trãi, Trường Chinh, Lê Văn Lương, Khuất Duy Tiến, Nguyễn Xiển, Giải Phóng .
  • Tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông (tuyến metro số 2A) chạy dọc theo trục Nguyễn Trãi, góp phần giảm tải giao thông.
  • Nằm gần nút giao Nguyễn Trãi – Khuất Duy Tiến , kết nối nhanh với Vành đai 3, sân bay Nội Bài và các tỉnh phía Nam Hà Nội.

2. Hạ tầng đô thị hiện đại – phát triển sớm

• Là một trong những khu vực đầu tiên của Hà Nội phát triển mô hình khu đô thị cao tầng và tổ hợp thương mại – văn phòng hiện đại , nổi bật với:
  • Royal City – tổ hợp trung tâm thương mại ngầm lớn nhất Đông Nam Á.
  • Hapulico Complex , Mandarin Garden , Gold Season , Goldsilk Complex , Khu đô thị Trung Hòa – Nhân Chính ...
• Các tuyến phố như Nguyễn Tuân, Lê Văn Lương, Nguyễn Huy Tưởng đã trở thành trục phát triển kinh tế - đô thị sôi động, có mật độ chung cư cao nhất Thủ đô.

3. Trung tâm giáo dục lớn

• Tập trung nhiều trường đại học trọng điểm quốc gia như: Đại học Khoa học Tự nhiên (ĐHQGHN), Đại học Nhân văn, Đại học Hà Nội, Đại học Công nghệ GTVT...
• Là nơi có cơ sở đào tạo phong phú từ mầm non đến THPT, cùng hệ thống giáo dục dân lập – quốc tế phát triển.

4. Hạ tầng y tế, dịch vụ xã hội phát triển

• Có nhiều bệnh viện, trung tâm y tế tuyến quận và trung ương: Bệnh viện Y học cổ truyền Bộ Công an , Bệnh viện Xây dựng , cùng các phòng khám chất lượng cao.
• Hệ thống chợ, siêu thị, trung tâm thương mại hoạt động sôi động: Vincom Royal City, chợ Phùng Khoang, chợ Nhân Chính...

5. Không gian xanh và tiện ích công cộng

• Dù mật độ đô thị cao, Thanh Xuân vẫn có một số hồ điều hòa và công viên quan trọng như: Hồ Hạ Đình , công viên Nhân Chính , hồ Đầm Hồng , vườn hoa Nguyễn Quý Đức ...
• Một số dự án quy hoạch mới đang mở rộng không gian cây xanh và thể dục thể thao cho cộng đồng.

Thanh Xuân là một quận có hạ tầng đồng bộ, tốc độ đô thị hóa sớm, mật độ dân cư cao, là nơi tập trung nhiều trường đại học, khu đô thị cao cấp, giao thông thuận tiện và các tiện ích đô thị hiện đại.

Kinh tế

1. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng dịch vụ – thương mại

• Thương mại – dịch vụ là lĩnh vực chủ đạo, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế của quận.
• Các hoạt động kinh doanh, mua bán sôi động tại các trục phố lớn như Nguyễn Trãi, Lê Văn Lương, Nguyễn Huy Tưởng, Khương Trung , v.v.

2. Phát triển mạnh hệ thống thương mại – tài chính – tiêu dùng

• Tập trung nhiều trung tâm thương mại và siêu thị lớn: Royal City , Hapulico Plaza , Vincom Mega Mall , BigC , Co.opmart …
• Mạng lưới ngân hàng, dịch vụ tài chính, bảo hiểm, bất động sản phát triển nhanh chóng, phục vụ cả nhu cầu cư dân và doanh nghiệp.

3. Bất động sản và đô thị hóa góp phần thúc đẩy kinh tế

• Là một trong những quận có mật độ chung cư cao nhất Hà Nội , với hàng loạt dự án cao tầng hiện đại.
• Giá trị gia tăng từ thị trường bất động sản – văn phòng – căn hộ đã góp phần lớn vào tăng trưởng kinh tế địa phương.

4. Sản xuất, tiểu thủ công nghiệp – quy mô nhỏ

• Quận không có khu công nghiệp lớn, ngành sản xuất chủ yếu là các cơ sở gia công nhỏ, may mặc, đồ gỗ, cơ khí nhẹ hoạt động xen kẽ trong khu dân cư hoặc tại các cụm làng nghề truyền thống trước kia.
• Một số doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động trong lĩnh vực in ấn, chế biến thực phẩm, điện tử dân dụng .

5. Thu ngân sách và đời sống kinh tế – xã hội

• Quận Thanh Xuân là một trong những địa phương có số thu ngân sách cao nhất Hà Nội , chủ yếu từ thuế doanh nghiệp, thương mại, bất động sản và dịch vụ.
• Thu nhập bình quân đầu người cao, đời sống người dân ổn định, cơ sở vật chất – hạ tầng hỗ trợ kinh doanh phát triển tốt.

Khu công nghiệp và làng nghề

1. Không có khu công nghiệp tập trung

• Quận Thanh Xuân là quận nội thành có mật độ dân cư cao, phát triển theo hướng đô thị hiện đại , nên không quy hoạch khu công nghiệp tập trung.
• Một số cơ sở sản xuất, kho vận nhỏ còn tồn tại rải rác trong các khu dân cư cũ, tuy nhiên đang từng bước di dời ra khu vực ngoại thành hoặc chuyển đổi sang thương mại – dịch vụ.

2. Làng nghề truyền thống

Mặc dù không còn rõ ràng như trước, quận Thanh Xuân vẫn có dấu ấn của một số làng nghề truyền thống trước quá trình đô thị hóa.

3. Xu hướng phát triển

• Các khu đất công nghiệp cũ (như xưởng in, nhà máy cũ tại Nguyễn Trãi, Khương Trung, Hạ Đình...) đã được quy hoạch thành dự án bất động sản, chung cư cao tầng hoặc khu thương mại .
• Không còn cụm công nghiệp mới được bổ sung , vì Thanh Xuân hiện ưu tiên phát triển dịch vụ chất lượng cao, giáo dục, thương mại – tài chính .

Di tích, danh lam thắng cảnh

Mặc dù là quận nội thành có tốc độ đô thị hóa nhanh, quận Thanh Xuân vẫn lưu giữ được nhiều di tích lịch sử – văn hóa có giá trị, phản ánh đời sống tín ngưỡng và truyền thống của cư dân gốc Hà Nội. Bên cạnh đó, một số công trình hiện đại và không gian công cộng cũng góp phần tạo nên diện mạo mới cho quận.

Một số di tích tiêu biểu gồm:

• Đình Khương Đình (phường Khương Đình): Là nơi thờ Thành hoàng làng và tổ chức các lễ hội truyền thống. Di tích này mang đậm nét kiến trúc đình làng cổ và là không gian tâm linh của người dân sở tại.

• Chùa Bộc (phường Khương Thượng): Gắn liền với chiến thắng của quân Tây Sơn chống quân Thanh, đây là một di tích lịch sử có giá trị giáo dục truyền thống yêu nước và tự hào dân tộc.

• Đình và Chùa Phương Liệt (phường Phương Liệt): Được xây dựng từ thời Lê, cụm di tích này là nơi gìn giữ bản sắc văn hóa tín ngưỡng truyền thống và các hoạt động cộng đồng làng xã xưa.

• Miếu Hai Cô (gần hồ Hạ Đình): Một di tích dân gian nhỏ nhưng linh thiêng, thường xuyên được người dân trong vùng đến lễ bái.

• Khu tưởng niệm Cầu Mọc (phường Thượng Đình): Từng là địa bàn chiến lược trong kháng chiến, khu vực này lưu dấu nhiều ký ức cách mạng, nay được cải tạo một phần thành không gian tưởng niệm và sinh hoạt văn hóa.

Một số danh lam, không gian công cộng nổi bật:

• Công viên Nhân Chính : Là công viên quy mô lớn của quận, có hồ điều hòa, khu vui chơi, cây xanh và sân thể thao, đóng vai trò “lá phổi xanh” trong lòng đô thị.

• Hồ Hạ Đình : Không gian mặt nước trong khu dân cư Hạ Đình, được cải tạo làm điểm sinh hoạt cộng đồng, tập thể dục và gắn kết cư dân.

• Royal City (Nguyễn Trãi): Không chỉ là trung tâm thương mại, đây còn là điểm đến thu hút khách tham quan nhờ kiến trúc kiểu châu Âu, quảng trường ngầm và tổ hợp giải trí.

• Hồ Đầm Hồng : Nằm giáp ranh phường Khương Trung, là khu vực có tiềm năng cải tạo thành công viên sinh thái trong tương lai.

Định hướng phát triển

Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và yêu cầu nâng cao chất lượng sống cho người dân, quận Thanh Xuân đặt ra những định hướng phát triển cụ thể nhằm xây dựng một đô thị hiện đại, văn minh, thân thiện với môi trường và phát triển bền vững.

1. Phát triển đô thị hiện đại, đồng bộ

• Tiếp tục đầu tư nâng cấp hạ tầng kỹ thuật như giao thông, thoát nước, chiếu sáng, viễn thông – công nghệ thông tin.
• Phát triển các khu đô thị mới, khu nhà ở cao tầng, văn phòng , đồng thời cải tạo các khu tập thể cũ theo hướng văn minh, an toàn, tiện ích.
• Quản lý chặt chẽ quy hoạch, hạn chế xây dựng tràn lan để đảm bảo cảnh quan và an toàn đô thị.

2. Tăng cường phát triển kinh tế – dịch vụ

• Đẩy mạnh thương mại – dịch vụ chất lượng cao, phát triển các trung tâm thương mại, hệ thống bán lẻ hiện đại.
  
• Khuyến khích phát triển ngành nghề có giá trị gia tăng cao như tài chính, giáo dục, y tế, công nghệ.
• Thu hút đầu tư vào các lĩnh vực sạch, không gây ô nhiễm; từng bước hình thành trung tâm dịch vụ – thương mại của Thủ đô.

3. Phát triển bền vững và bảo vệ môi trường

• Tăng cường trồng cây xanh, mở rộng công viên, hồ điều hòa, cải tạo môi trường tại các khu dân cư.
• Khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo, ứng dụng công nghệ xanh trong xây dựng.
• Tăng cường xử lý rác thải, giảm ô nhiễm không khí và tiếng ồn tại các khu vực đông dân cư.

4. Phát triển con người và an sinh xã hội

• Đẩy mạnh phát triển hệ thống giáo dục chất lượng cao , trường học chuẩn quốc gia, trường quốc tế.
• Nâng cấp cơ sở y tế, mở rộng mạng lưới khám chữa bệnh chất lượng tại chỗ.
• Chăm lo các chính sách an sinh xã hội, giải quyết tốt việc làm, nhà ở, và đời sống cho người dân.

5. Tăng cường liên kết vùng và ứng dụng công nghệ

• Kết nối giao thông với các quận trung tâm như Đống Đa, Hai Bà Trưng, Hà Đông, Hoàng Mai thông qua các tuyến trục chính: Nguyễn Trãi, Lê Văn Lương, Vành đai 2.5, Vành đai 3 ...
• Tăng cường ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý đô thị , cung cấp dịch vụ công trực tuyến, xây dựng đô thị thông minh.