Tổng quan về quận Ngũ Hành Sơn trước sáp nhập
Ngũ Hành Sơn nằm ở phía Đông Nam thành phố, tọa độ xấp xỉ 16°00′N 108°16′E. Địa hình đặc trưng bởi sự giao thoa giữa dải biển - cồn cát - đồng bằng ven biển và cụm núi đá vôi (Ngũ Hành Sơn) cao nhất là Thủy Sơn (~156 - 160 m). Sự đa dạng địa hình này tạo nên lợi thế cảnh quan (núi - biển) rất hiếm và là địa điểm du lịch nổi tiếng. Quận có diện tích 37 km², dân số (01/04/2019) là 90.902 người, mật độ dân số khoảng 2.341 người/km² và là quận ít dân nhất thành phố Đà Nẵng.
Ranh giới tiếp giáp của quận trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp Biển Đông
- Phía Tây giáp quận Hải Châu, quận Cẩm Lệ và huyện Hòa Vang
- Phía Nam giáp thị xã Điện Bàn (Quảng Nam)
- Phía Bắc giáp quận Sơn Trà
Ngũ Hành Sơn nổi bật với danh thắng Ngũ Hành Sơn, bãi biển Non Nước và làng đá mỹ nghệ Non Nước - những tài nguyên quan trọng tạo nên chức năng du lịch - văn hóa - dịch vụ nghỉ dưỡng của quận.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, quận Ngũ Hành Sơn có 4 phường. Cụ thể gồm: Hòa Hải, Hòa Quý, Khuê Mỹ, Mỹ An.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hạ tầng giao thông có trục ven biển Võ Nguyên Giáp - Trường Sa là động mạch du lịch, kết nối resort ven biển; Lê Văn Hiến và Trần Đại Nghĩa là trục kết nối vào trung tâm thành phố và hướng về Quảng Nam/Hội An. Về hạ tầng công – xã hội, quận có đủ trường học, y tế, chợ, công viên bờ biển, các điểm tham quan tâm linh trong danh thắng.
Kinh tế
Ngũ Hành Sơn có cơ cấu kinh tế thiên về du lịch - dịch vụ nghỉ dưỡng (resort, khách sạn, nhà hàng, spa, MICE); thương mại - bán lẻ phục vụ du lịch (shop lưu niệm, tour, dịch vụ); tiểu thủ công nghiệp truyền thống (điêu khắc đá, sản phẩm mỹ nghệ) là chuỗi giá trị gắn với du lịch.
Danh thắng Ngũ Hành Sơn (di tích quốc gia đặc biệt) và bãi biển Non Nước tạo ra lượng khách tham quan ổn định, đặc biệt khách quốc tế. Các resort/khách sạn dọc bờ biển góp phần tạo doanh thu lớn từ phân khúc nghỉ dưỡng cao cấp. Quận định hướng phát triển làng nghề theo hướng tập trung, sạch hơn với đề án mở rộng làng nghề giúp tăng năng lực sản xuất, xuất khẩu và tạo điểm nhấn du lịch trải nghiệm.
Di tích, lễ hội và làng nghề truyền thống
Danh thắng Ngũ Hành Sơn là “mỏ vàng” di sản của quận; nhiều chùa cổ (Linh Ứng, Tam Thai…), hệ thống hang động (Huyền Không, Tàng Chơn…) có giá trị văn hóa - tín ngưỡng sâu dày; được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt (2019).
Lễ hội Quán Thế Âm - Ngũ Hành Sơn (diễn ra hằng năm) gắn với tín ngưỡng Phật giáo ở Thủy Sơn - Kim Sơn, thu hút đông đảo du khách, là “điểm hẹn” văn hóa - tâm linh của cộng đồng địa phương và du khách.
Làng nghề truyền thống Non Nước hình thành từ thế kỷ XVII - XVIII, được Đà Nẵng công nhận là làng nghề truyền thống; năm 2019 thành phố phê duyệt mở rộng giai đoạn 2 gần 45 tỷ đồng để sắp xếp cơ sở sản xuất, cải thiện môi trường - an toàn lao động; nhiều nghệ nhân ưu tú được Nhà nước phong tặng.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Dựa trên các chiến lược quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng và định hướng phát triển kinh tế - xã hội, các hướng phát triển quan trọng cho Ngũ Hành Sơn đến năm 2030 là:
- Tập trung phát triển du lịch chất lượng cao: Nâng cấp cơ sở lưu trú, xúc tiến MICE (hội nghị hội thảo), wellness và nghỉ dưỡng cao cấp, phát triển thể thao biển.
- Phát triển du lịch văn hóa và làng nghề: Đưa Non Nước thành mô hình du lịch trải nghiệm và trung tâm xuất khẩu sản phẩm mỹ nghệ.
- Bảo tồn di tích và quản lý lưu lượng khách: Áp dụng giải pháp quản lý sức chứa tại Di tích Ngũ Hành Sơn, đầu tư hạ tầng phục vụ tham quan bền vững (cải tạo lối lên núi, hệ thống thông tin, nhà vệ sinh, xử lý rác).
- Hạ tầng xanh và thích ứng biến đổi khí hậu: Gia cố bờ biển, quản lý cồn cát, trồng cây chắn gió ven biển và quy hoạch xây dựng nhằm hạn chế xói lở, bảo vệ bãi biển Non Nước.
- Quản lý đô thị hiệu quả sau sắp xếp đơn vị hành chính: Tinh gọn thủ tục, một cấp phường mới (nếu áp dụng) sẽ giúp quản lý đầu tư, đất đai, dịch vụ công thuận tiện hơn cho nhà đầu tư và dân cư.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đặt trong bối cảnh Quy hoạch Thành phố đến năm 2050 và xu hướng du lịch toàn cầu, Ngũ Hành Sơn có thể định vị như sau:
- Cực du lịch nghỉ dưỡng - văn hóa tầm quốc tế kết hợp trải nghiệm di sản, nghệ thuật đá, nghỉ dưỡng biển.
- Mô hình “du lịch xanh - văn hóa - sáng tạo” chuyển đổi làng nghề truyền thống thành kết nối thiết kế - xuất khẩu hàng mỹ nghệ đá.
- Thích ứng biến đổi khí hậu, quản lý bờ biển bền vững, hành lang xanh, giảm rủi ro xói lở để bảo tồn bãi cát Non Nước cho các thế hệ sau.
