Tổng quan về quận Liên Chiểu trước sáp nhập
Quận Liên Chiểu nằm ở phía Tây Bắc của thành phố Đà Nẵng, giữ vị trí “cửa ngõ” chiến lược kết nối Đà Nẵng với miền Bắc (qua Đèo Hải Vân) và với vùng đồng bằng duyên hải miền Trung. So với các quận nội thành, Liên Chiểu có quỹ đất lớn, bờ biển kéo dài, địa hình từ đồng bằng ven biển kéo lên đồi núi nhỏ (hướng về đèo Hải Vân). Vì vậy quận vừa là điểm tập trung công nghiệp, cảng biển vừa có tiềm năng phát triển đô thị, du lịch biển và logistics. Quận Liên Chiểu có diện tích 80,96 km², dân số quy đổi tính đến ngày 31/12/2023 là 166.832 người, mật độ dân số đạt 2.060 người/km².
Ranh giới tiếp giáp của huyện trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp các quận Cẩm Lệ, Thanh Khê và Biển Đông (Vịnh Đà Nẵng)
- Phía Tây và phía Nam giáp huyện Hòa Vang
- Phía Bắc giáp huyện Phú Lộc (thành phố Huế)
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, quận Liên Chiểu có 5 phường. Cụ thể gồm: Hòa Hiệp Bắc, Hòa Hiệp Nam, Hòa Khánh Bắc, Hòa Khánh Nam, Hòa Minh.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Quận Liên Chiểu có quốc lộ 1A và tuyến đường Bắc - Nam là tuyến hành lang giao thông chính đi qua vùng lân cận, kết nối Liên Chiểu với trung tâm Đà Nẵng và các tỉnh phía Bắc. Quận nằm ở vị trí gần Đèo Hải Vân trở thành điểm giao thông chiến lược nối miền Trung - Bắc; tuyến hầm và đèo làm tăng tính kết nối liên vùng. Bên cạnh đó Liên Chiểu còn nằm sát vịnh Đà Nẵng, là vị trí thuận lợi để phát triển cảng biển, kho bãi, logistics phục vụ xuất - nhập khẩu. Các điều chỉnh quy hoạch cảng biển Liên Chiểu từng được ghi nhận trong các hồ sơ quy hoạch chung của thành phố.
Liên Chiểu đang phát triển đồng bộ hạ tầng khu công nghiệp - đô thị; thành phố Đà Nẵng có các kế hoạch mở rộng hạ tầng kỹ thuật (điện, nước, xử lý nước thải) để đáp ứng yêu cầu cho khu công nghiệp và khu đô thị mới. Quy hoạch 2030 - 2050 của Đà Nẵng đặt Liên Chiểu vào vai trò cửa ngõ công nghiệp - logistics ven biển.
Kinh tế
Liên Chiểu được xem là một trong những trung tâm công nghiệp - cảng quan trọng của Đà Nẵng.
- Khu công nghiệp và công nghiệp nặng: Khu Công nghiệp Liên Chiểu là điểm nhấn lớn trên địa bàn, được quy hoạch có diện tích ~289,35 ha (thông tin đăng trên Cổng thông tin điện tử thành phố Đà Nẵng). Đây là khu công nghiệp đã thu hút các ngành sản xuất, chế tạo, vật liệu xây dựng, kho bãi, logistics. Khu công nghiệp Hòa Khánh (liền kề Liên Chiểu) cũng là vùng công nghiệp lớn, có diện tích đáng kể và đang được xem xét điều chỉnh, mở rộng hoặc chuyển đổi sang các mô hình sinh thái/công nghiệp sạch theo định hướng thành phố.
- Cảng biển và logistics: Liên Chiểu là vị trí lý tưởng để phát triển cảng biển Liên Chiểu. Việc phát triển cảng làm tăng lợi thế so sánh của quận trong chuỗi xuất - nhập khẩu và logistics khu vực miền Trung.
- Thương mại - dịch vụ - lao động: Do có khu công nghiệp tập trung, Liên Chiểu có nhu cầu lao động công nghiệp lớn (kéo theo các dịch vụ phụ trợ ăn uống, lưu trú, bán lẻ, vận tải). Mặc dù không là “trung tâm du lịch” như Sơn Trà hay Ngũ Hành Sơn, Liên Chiểu có lợi thế cho dịch vụ cảng, logistics và dịch vụ công nghiệp.
Di tích
Liên Chiểu mặc dù nổi tiếng với công nghiệp, vẫn giữ lại những di tích của làng ven biển tiêu biểu:
- Đình Đa Phước (thuộc phường Hòa Khánh Bắc) được công nhận là di tích cấp thành phố; đình là biểu tượng sinh hoạt văn hóa cộng đồng ở vùng nông thôn trước khi đô thị hóa.
- Lễ vía Bà Chúa Ngọc/tín ngưỡng thiên y a na, ở một số đình làng, miếu ven Đèo Hải Vân/làng Liên Chiểu vẫn còn duy trì lễ vía truyền thống (ví dụ Lễ vía Bà Chúa Ngọc - ngày 16 tháng giêng âm lịch) - đó là nét văn hóa tín ngưỡng dân gian còn lưu giữ.
Khu công nghiệp
- Khu Công nghiệp Liên Chiểu quy hoạch ~289,35 ha; thành lập từ năm 1998, là một trong những khu công nghiệp lớn của thành phố, tập trung ngành chế tạo, vật liệu xây dựng, kho ngoại quan... do Công ty cổ phần Đầu tư Sài Gòn - Đà Nẵng làm chủ đầu tư.
- Khu công nghiệp Hòa Khánh diện tích lớn ~395 ha, là khu công nghiệp thu hút nhiều dự án, đặc biệt nhà đầu tư nước ngoài (Nhật Bản…) và được định hướng phát triển theo mô hình có tính “sinh thái” hạ tầng đồng bộ.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Căn cứ các tài liệu Quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng điều chỉnh và các thông báo địa phương, định hướng cho Liên Chiểu trong giai đoạn đến năm 2030 gồm:
- Hoàn thiện hạ tầng cảng và logistics: Phát triển hệ thống cảng, kho ngoại quan, bến bãi; nâng cấp hạ tầng để đáp ứng lưu lượng hàng hoá.
- Chuyển dịch công nghiệp theo hướng sạch và công nghệ cao: Điều chỉnh khu công nghiệp Hòa Khánh/Liên Chiểu để thu hút ngành công nghiệp ít ô nhiễm, logistics công nghệ cao; di dời cơ sở ô nhiễm vào cụm công nghiệp tập trung.
- Phát triển đô thị ven biển và dịch vụ hỗ trợ công nghiệp: Xây dựng khu tái định cư, khu đô thị phục vụ lao động công nghiệp, các dịch vụ thương mại - ăn uống - lưu trú cho người lao động, doanh nhân.
- Bảo tồn văn hoá địa phương và phát triển du lịch cộng đồng: Duy trì các lễ hội, di tích làng kết hợp phát triển du lịch biển, du lịch sinh thái vùng đèo Hải Vân.
Tầm nhìn đến năm 2050
Nhìn dài hạn, theo tinh thần Quy hoạch chung thành phố 2021 - 2030 và tầm nhìn 2050, các ý kiến chỉ đạo, Liên Chiểu có thể trở thành:
- Cực công nghiệp - logistics xanh của Đà Nẵng, nơi chứa các khu công nghiệp công nghệ cao và cụm logistics quy mô, liên kết cảng biển hiện đại.
- Cửa ngõ liên vùng: Tận dụng đèo Hải Vân, kết nối Bắc - Nam để phát triển trung tâm logistics liên kết vùng.
- Đô thị ven biển thích ứng: Nếu phát triển đô thị phải đảm bảo thích ứng với biến đổi khí hậu (biến động mực nước biển), bảo tồn bờ biển và khai thác du lịch có kiểm soát.
- Mô hình phát triển bền vững: Ưu tiên công nghiệp sạch, tăng diện tích cây xanh, xử lý nước thải và giảm ô nhiễm không khí nhằm cải thiện chất lượng sống cho cư dân công nghiệp.
