Tổng quan về quận Hồng Bàng trước sáp nhập
Quận Hồng Bàng là một trong những quận trung tâm lâu đời nhất của thành phố Hải Phòng, được thành lập từ năm 1961. Trước thời điểm sáp nhập, quận có diện tích 39,85 km² và dân số 171.470 người. Hồng Bàng được xem là cửa ngõ phía Tây của thành phố với vai trò quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa và giao thông. Đây cũng là nơi đặt nhiều cơ quan hành chính, đầu mối giao thông và các công trình lịch sử, văn hóa nổi bật của thành phố Cảng.
Địa hình quận Hồng Bàng phần lớn là đồng bằng đô thị, có hệ thống hạ tầng phát triển sớm, đặc biệt là tại khu vực trung tâm cũ như các phường Hoàng Văn Thụ, Phan Bội Châu, Minh Khai... Trong khi đó, các phường phía Tây và Tây Bắc như Quán Toan, Sở Dầu, An Hưng có xu hướng mở rộng phát triển công nghiệp, logistics và hạ tầng giao thông.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp quận Lê Chân
- Phía Tây giáp huyện An Dương
- Phía Nam giáp quận Ngô Quyền
- Phía Bắc giáp sông Cấm và quận Thủy Nguyên
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, quận Hồng Bàng bao gồm 10 phường. Đây là những đơn vị hành chính đa dạng về chức năng từ trung tâm hành chính – chính trị đến khu vực phát triển công nghiệp, đô thị hóa mới.
Các đơn vị hành chính cụ thể gồm: Phường An Hồng, Phường An Hưng, Phường Đại Bản, Phường Hoàng Văn Thụ, Phường Hùng Vương, Phường Minh Khai, Phường Phan Bội Châu, Phường Quán Toan, Phường Sở Dầu, Phường Thượng Lý.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Quận Hồng Bàng sở hữu một hệ thống hạ tầng phát triển lâu đời, đồng thời được tiếp tục đầu tư hiện đại hóa để trở thành trung tâm hành chính – thương mại và giao thông của thành phố Hải Phòng. Đây là địa phương có vị trí chiến lược kết nối trực tiếp với các tuyến đường huyết mạch như Quốc lộ 5, Quốc lộ 10, cao tốc Hà Nội – Hải Phòng, và cầu Hoàng Văn Thụ nối sang quận Thủy Nguyên.
Tuyến đường Tôn Đức Thắng, trục xương sống của quận, kết nối từ trung tâm thành phố ra các khu công nghiệp và khu đô thị mới phía Tây. Hệ thống đường sắt đi qua phường Sở Dầu – Quán Toan cũng hỗ trợ hoạt động logistics, đặc biệt tại các khu công nghiệp như VSIP, Nam Cầu Kiền ở Thủy Nguyên lân cận.
Về hạ tầng xã hội, Hồng Bàng có nhiều trường học trọng điểm, bệnh viện và trung tâm hành chính như Trung tâm Hành chính – Chính trị mới của thành phố đặt tại khu vực Thượng Lý. Khu vực này cũng đang trở thành vùng phát triển mới với các khu đô thị hiện đại như Hoàng Huy Commerce, The Minato Residence...
Kinh tế
Trước thời điểm sáp nhập, quận Hồng Bàng đóng vai trò là một trong những trung tâm kinh tế – hành chính – dịch vụ của thành phố Hải Phòng. Khu vực trung tâm của quận, với các phường như Phan Bội Châu, Hoàng Văn Thụ, Minh Khai, từ lâu đã là nơi tập trung hệ thống ngân hàng, khách sạn, nhà hàng, khu mua sắm, cơ quan hành chính và dịch vụ công cao cấp.
Các phường ven quốc lộ như Quán Toan, Sở Dầu là nơi có nhiều doanh nghiệp vận tải, logistics, dịch vụ bốc xếp và kho bãi, tận dụng lợi thế từ hệ thống đường sắt, đường bộ và gần cảng biển để phát triển kinh doanh. Đặc biệt, khu đô thị mới Thượng Lý đang được phát triển mạnh, hình thành nên các tổ hợp thương mại – dịch vụ và văn phòng hiện đại, thu hút nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Mặc dù là khu vực đô thị hóa sớm, quận Hồng Bàng vẫn bảo tồn được nhiều di tích lịch sử – văn hóa có giá trị, phản ánh chiều sâu truyền thống và quá trình hình thành phát triển của Hải Phòng.
Tiêu biểu có thể kể đến:
- Đình An Lạc: Tọa lạc tại số 902 đường Tôn Đức Thắng, phường Sở Dầu – là một công trình tín ngưỡng cổ có giá trị kiến trúc và lịch sử đặc sắc.
- Nhà số 14 Ngõ Gạo (nay là ngõ 61): Địa điểm gắn với các hoạt động cách mạng giai đoạn tiền khởi nghĩa.
- Nhà hát thành phố: Một trong những biểu tượng văn hóa của Hải Phòng, nơi tổ chức nhiều sự kiện nghệ thuật lớn.
- Trụ sở Bưu điện Hải Phòng: Công trình kiến trúc Pháp cổ, mang dấu ấn đặc biệt trong đô thị trung tâm.
- Chùa An Lạc, Đền Hạ, Đình – Chùa Cam Lộ: Là các địa điểm tâm linh quen thuộc với người dân địa phương, đồng thời là nơi lưu giữ nhiều giá trị lịch sử và mỹ thuật dân gian.
Hồng Bàng không nổi bật bởi các danh lam thắng cảnh thiên nhiên, nhưng lại là nơi lưu giữ đậm nét lịch sử hình thành đô thị Hải Phòng – từ thời kỳ Pháp thuộc đến giai đoạn kháng chiến và công nghiệp hóa hiện đại. Các di tích này đang từng bước được bảo tồn, tôn tạo để phục vụ mục tiêu phát triển du lịch văn hóa nội đô, kết nối với các tour khám phá lịch sử và truyền thống thành phố Cảng.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn đến năm 2030, quận Hồng Bàng được định hướng trở thành trung tâm hành chính – thương mại – dịch vụ hiện đại và là đầu mối kết nối hạ tầng giao thông quan trọng của thành phố Hải Phòng. Việc hoàn thành và đưa vào hoạt động Trung tâm Hành chính – Chính trị thành phố tại phường Thượng Lý là điểm nhấn chiến lược, mở ra bước ngoặt mới trong công tác quản lý, điều hành và phát triển đô thị.
Các khu vực như Thượng Lý, An Hưng, Sở Dầu sẽ tiếp tục được đầu tư mạnh vào hệ thống hạ tầng kỹ thuật và xã hội, với hàng loạt dự án khu đô thị mới, trung tâm thương mại, tổ hợp dịch vụ cao cấp như Hoàng Huy Riverside, Hoàng Huy Grand Tower, v.v. Song song đó, chính quyền quận chú trọng chỉnh trang đô thị tại các phường nội thành cũ như Phan Bội Châu, Hoàng Văn Thụ, vừa giữ gìn nét cổ kính, vừa nâng cao chất lượng sống.
Một trong những trọng tâm là phát triển giao thông đa phương thức, kết nối giữa đường bộ – đường sắt – cảng biển nhằm phát huy vai trò trung tâm logistics. Trong đó, khu vực Quán Toan – Sở Dầu sẽ tiếp tục được quy hoạch thành trung tâm vận tải và logistics liên vùng.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, quận Hồng Bàng được kỳ vọng sẽ là trung tâm hành chính – tài chính – thương mại hàng đầu của Hải Phòng, đóng vai trò nòng cốt trong chiến lược phát triển vùng đô thị trung tâm. Với mạng lưới hạ tầng đồng bộ và kết nối hiệu quả, quận sẽ đảm nhận vai trò đầu não của các hoạt động điều hành chính quyền thành phố, các tổ chức kinh tế – tài chính cấp vùng.
Không gian đô thị Hồng Bàng trong tương lai sẽ được quy hoạch theo hướng bền vững – hiện đại – giàu bản sắc, nơi tích hợp hài hòa giữa kiến trúc hiện đại và các công trình lịch sử. Hệ thống giao thông công cộng thông minh, đô thị xanh, tiện ích đầy đủ, chất lượng sống cao sẽ là đặc trưng nổi bật.
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khu đô thị ven sông Cấm, đô thị ven đường Tôn Đức Thắng và vùng lõi Thượng Lý, Hồng Bàng sẽ trở thành nơi lý tưởng để sinh sống, làm việc và khám phá văn hóa – lịch sử Hải Phòng trong thời đại mới.
