Tổng quan về quận Hải Châu trước sáp nhập
Địa hình quận Hải Châu chủ yếu là đồng bằng bờ sông và bờ biển, địa hình bằng phẳng phù hợp phát triển thương mại, dịch vụ, các tuyến đô thị dọc sông Hàn và ven biển. Một phần ven biển phía Bắc có khu vực bãi biển (nối về Sơn Trà) - nhưng Hải Châu chủ yếu là vùng lõi thành phố, ít đất nông nghiệp. Quận Hải Châu có diện tích khoảng 23,3 km², dân số 206.301 người (năm 2022) theo cổng Dịch vụ dữ liệu thành phố Đà Nẵng.
Quận Hải Châu là trung tâm hành chính, chính trị, thương mại và dịch vụ của thành phố Đà Nẵng, do vậy Hải Châu giữ vai trò đầu mối giao thương, du lịch và là “trung tâm” đô thị của thành phố.
Ranh giới tiếp giáp của quận trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp quận Ngũ Hành Sơn và quận Sơn Trà với ranh giới là sông Hàn
- Phía Tây giáp quận Thanh Khê
- Phía Nam giáp quận Cẩm Lệ
- Phía Bắc giáp Biển Đông (Vịnh Đà Nẵng)
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, Hải Châu có 9 phường gồm: Bình Thuận, Hải Châu, Hòa Cường Bắc, Hòa Cường Nam, Hòa Thuận Tây, Phước Ninh, Thạch Thang, Thanh Bình, Thuận Phước.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hải Châu là “trung tâm giao thông” đô thị của Đà Nẵng với các đặc điểm sau:
- Hệ thống cầu bắc qua sông Hàn: Các cầu kết nối Hải Châu với Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn (và ngược lại) là điểm nhấn giao thông và thu hút du lịch (cầu quay sông Hàn, cầu Rồng, cầu Trần Thị Lý ở các khu vực liền kề trung tâm). Những cầu này giúp Hải Châu kết nối trực tiếp với khu vực bờ biển và các quận du lịch.
- Trục đường chính nội đô: Các trục đường lớn như Bạch Đằng, Hùng Vương, Ông Ích Khiêm, 2/9, Nguyễn Văn Linh, Lê Duẩn... phân bố nhiều chức năng thương mại - hành chính - dịch vụ. Những trục này là xương sống cho hoạt động thương mại và giao thông công cộng.
- Giao thông công cộng và sân bay: Hải Châu tiếp giáp sân bay quốc tế Đà Nẵng (cách vài km về hướng Bắc - Tây Bắc), cảng biển, bến xe và hệ thống taxi, vận tải đường bộ phục vụ di chuyển nội đô và liên tỉnh. Việc phát triển hệ thống giao thông công cộng (buses, và trong tương lai có thể mở rộng tuyến vận tải nhanh) là yếu tố cần cho giảm ùn tắc trung tâm.
Bên cạnh hạ tầng giao thông thì hạ tầng xã hội, giáo dục, y tế, hành chính của quận cũng được chú trọng đầu tư. Hải Châu có nhiều trường công, trường chuyên, cơ sở đào tạo nghề, trung tâm ngoại ngữ, tạo nguồn nhân lực dịch vụ cho thành phố. Các trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông phân bố ở nhiều phường để phục vụ cư dân nội đô. Bệnh viện, phòng khám đa khoa, trung tâm y tế dự phòng nằm rải đều, đáp ứng nhu cầu chăm sóc y tế đô thị.
Kinh tế
Kinh tế quận thiên về dịch vụ - thương mại - du lịch - tài chính - bất động sản. Ngành dịch vụ - thương mại - du lịch là trụ cột chính của Hải Châu. Chuỗi khách sạn, nhà hàng, cửa hàng bán lẻ, văn phòng, ngân hàng và dịch vụ chuyên nghiệp tập trung dày đặc ở các phường trung tâm dọc sông Hàn và trục 2/9, Bạch Đằng, Nguyễn Văn Linh,... Quận nổi lên nhiều cao ốc văn phòng, dự án căn hộ, sàn giao dịch bất động sản, chi nhánh ngân hàng đặt ở Hải Châu - đem lại nguồn thu lớn từ dịch vụ bất động sản, cho thuê văn phòng, dịch vụ tài chính. Hải Châu có các doanh nghiệp nhỏ, xưởng, dịch vụ kỹ thuật, logistic quy mô nhỏ; nhưng khu công nghiệp lớn nằm ở vùng rìa/ngoại thành - không phải thế mạnh nội bộ Hải Châu.
Quy mô lưu trú của thành phố Đà Nẵng đến hết năm 2024, toàn thành phố có ~1.290 cơ sở lưu trú với 46.527 phòng; doanh thu lưu trú và ăn uống của thành phố năm 2024 ước ~26.9 nghìn tỷ đồng, trong đó phần lớn cơ sở lưu trú 4 - 5 sao tập trung gần khu trung tâm và dọc bãi biển, nhiều khách sạn nằm ở Hải Châu (khu trung tâm ven sông và các trục chính). Vì vậy, Hải Châu hưởng lợi trực tiếp từ hoạt động lưu trú, ăn uống, mua sắm của khách.
Doanh thu lưu trú và ăn uống năm 2024 ước ~26.9 nghìn tỷ đồng; lượng phòng lớn và phần lớn cơ sở 4 - 5 sao tập trung gần trung tâm (quận Hải Châu liền kề) nên quận hưởng lợi đáng kể. Dân số quận cộng lưu lượng khách lớn tạo sức tiêu thụ nội địa mạnh cho bán lẻ, dịch vụ chuyên nghiệp, ăn uống, giải trí trong quận.
Di tích
- Bảo tàng Điêu khắc Chăm (Bảo tàng Chăm Đà Nẵng) là kho tư liệu và bộ sưu tập điêu khắc Champa quan trọng, lưu giữ nhiều hiện vật tôn giáo - nghệ thuật tiêu biểu của vương quốc Chămpa. Đây là một trong những điểm di tích, tham quan lịch sử khảo cổ nổi bật giữa trung tâm thành phố.
- Nhà thờ Chính tòa Đà Nẵng biểu tượng kiến trúc tôn giáo, công trình di tích văn hóa có giá trị lịch sử, kiến trúc của thành phố; địa điểm sinh hoạt tín ngưỡng của cộng đồng Công giáo địa phương và điểm tham quan của khách.
- Thành Điện Hải là công trình phòng thủ cổ với tư liệu lịch sử liên quan đến nhiều giai đoạn. Vị trí và ranh giới hiện tại nằm trên địa bàn phường Thạch Thang, quận Hải Châu.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Căn cứ Quy hoạch tổng thể thành phố Đà Nẵng năm 2021 - 2030, tầm nhìn năm 2050 (và các quyết định phê duyệt điều chỉnh), định hướng cho Hải Châu có các nội dung chính:
- Tái thiết, chỉnh trang đô thị trung tâm: Thực hiện mô hình đô thị nén, hiện đại, tăng không gian công cộng ven sông, cải tạo khu nhà cũ, sắp xếp lại giao thông nội bộ để giảm ùn tắc.
- Phát triển trung tâm dịch vụ chất lượng cao: Khuyến khích văn phòng, tài chính, hành chính công, y tế chuyên sâu, giáo dục chất lượng cao và công trình văn hóa. Mục tiêu giữ Hải Châu là trung tâm quản trị và dịch vụ của Đà Nẵng.
- Tăng cường kết nối giao thông và vận tải công cộng: Hoàn thiện các tuyến đường “mở”, hệ thống giao thông công cộng và kết nối với sân bay, cảng. Giảm diện tích giao thông cho ô tô trong nội đô, tăng không gian cho đi bộ, xe đạp, và các phương tiện công cộng.
- Bảo tồn cảnh quan sông Hàn - phát triển du lịch sự kiện: Tôn tạo không gian ven sông làm “bộ mặt” du lịch, tổ chức sự kiện văn hóa quốc gia và quốc tế, thu hút du khách ngoài mùa biển.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch quận Hải Châu
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, theo định hướng quy hoạch dài hạn, Hải Châu được kỳ vọng:
- Giữ vai trò trung tâm hành chính - văn hóa - thương mại, trở thành khu trung tâm đa chức năng, xanh và thích ứng biến đổi khí hậu.
- Phát triển không gian ven sông thành hành lang văn hóa - giải trí đẳng cấp, nơi tổ chức sự kiện quốc tế, hội nghị, phô diễn văn hóa đô thị.
- Mô hình phát triển bền vững, ưu tiên giảm phát thải giao thông, tối ưu hoá sử dụng đất, bảo tồn di sản, tăng diện tích cây xanh và hạ tầng thích ứng mưa lớn/tăng mực nước biển trong tương lai.
