Tổng quan về quận Bình Thạnh trước sáp nhập
Quận Bình Thạnh nằm về phía Bắc nội thành thành phố Hồ Chí Minh. Địa hình thuộc đồng bằng ven sông, tương đối bằng phẳng, cao độ thấp; có hệ kênh rạch nội đô (Thị Nghè, Cầu Bông, Văn Thánh, Hố Tàu,...) - yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến quy hoạch thoát nước và chống ngập. Bán đảo Bình Quới - Thanh Đa và các bờ kè ven sông là cảnh quan tự nhiên đồng thời là vùng dễ bị tác động của triều cường. Quận có diện tích 20,78 km², dân số (2022) là 552.164 người, mật độ dân số đạt 26.571 người/km².
Ranh giới tiếp giáp của Quận trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp thành phố Thủ Đức với ranh giới là sông Sài Gòn
- Phía Tây giáp quận Phú Nhuận và quận Gò Vấp
- Phía Nam giáp Quận 1 với ranh giới là kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè
- Phía Bắc giáp thành phố Thủ Đức (qua sông Sài Gòn) và Quận 12 (qua sông Vàm Thuật)
Quận Bình Thạnh là một trong những quận nội thành lớn và quan trọng của thành phố Hồ Chí Minh - đóng vai trò vừa là vành đai tiếp giáp trung tâm, vừa là cửa ngõ kết nối về phía Bắc và Đông Bắc của thành phố.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, Quận Bình Thạnh có 15 phường gồm: Phường 1, Phường 2, Phường 5, Phường 7, Phường 11, Phường 12, Phường 13, Phường 14, Phường 17, Phường 19, Phường 22, Phường 25, Phường 26, Phường 27, Phường 28.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Quận Bình Thạnh có mạng lưới giao thông dày đặc và nhiều trục chính kết nối nội - ngoại thành:
- Các trục chính gồm: Đinh Bộ Lĩnh, Điện Biên Phủ, Xô Viết Nghệ Tĩnh, Phan Đăng Lưu, Nơ Trang Long, Nguyễn Hữu Cảnh - kết nối tới Quận 1, Phú Nhuận, Thủ Đức, Gò Vấp.
- Bến xe Miền Đông (cũ/ mới) thuộc vùng tiếp cận Quận Bình Thạnh - là đầu mối giao thông liên tỉnh lớn, ảnh hưởng lớn đến hạ tầng giao thông và dịch vụ xung quanh.
- Giao thông công cộng: Dự án Metro, hệ thống buýt nhanh và cơ sở hạ tầng đường sắt đô thị có lộ trình qua Bình Thạnh, những tuyến này sẽ thay đổi mô hình di chuyển đô thị và tác động lớn đến phát triển dọc các trục.
Bình Thạnh chứa cả khu thương mại hiện đại lẫn chợ truyền thống: Landmark 81, chợ Bà Chiểu là điểm tập trung kinh doanh truyền thống; dọc các trục đường chính có nhiều siêu thị, trung tâm thương mại, ngân hàng, dịch vụ y tế tư nhân, trường học quốc tế. Điều này khiến quận vừa có chức năng nội đô truyền thống vừa có mảng phát triển dịch vụ hiện đại.
Kinh tế
Ngành thương mại - dịch vụ như bán lẻ, dịch vụ ăn uống, logistics cục bộ, thương mại dọc tuyến đường trục chiếm tỷ trọng lớn cho sự phát triển kinh tế của Quận.
Ngành bất động sản - xây dựng do vị trí liền kề trung tâm, nhiều dự án nhà ở, chung cư, khu thương mại đã và đang được triển khai; đầu tư bất động sản là một trong những nguồn thu ngân sách quan trọng (phí chuyển đổi, tiền thuê đất, thuế xây dựng) của Quận Bình Thạnh.
Du lịch và giải trí nội đô, Quận có khu du lịch Văn Thánh, bán đảo Bình Quới - Thanh Đa (du lịch sinh thái, ẩm thực) đóng góp cho mảng dịch vụ.
Điểm mạnh trong nền kinh tế quận do có vị trí chiến lược (liền kề Quận 1 & Thủ Đức), quỹ đất ven sông có giá trị, hạ tầng giao thông chính dày đặc, đa dạng thương mại - dịch vụ đã đem lại sự phát triển riêng cho Quận. Tuy nhiên bên cạnh những điểm mạng vẫn còn tồn tại những thách thức mà Bình Thạnh phải giải quyết như áp lực ùn tắc, ngập lụt, chi phí đất tăng gây sức ép lên hộ kinh doanh truyền thống; cần chính sách hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp nhỏ và chính sách quản lý sử dụng đất để tránh đầu cơ lộn xộn.
Điểm du lịch văn hoá
Quận Bình Thạnh có một số địa điểm văn hóa - lịch sử - du lịch tiêu biểu:
- Lăng Ông (Bà Chiểu) là địa điểm tín ngưỡng, trang trọng trong đời sống cộng đồng.
- Chợ Bà Chiểu là chợ truyền thống lớn, điểm mua sắm, dịch vụ ăn uống.
- Bán đảo Bình Quới - Thanh Đa và Khu du lịch Văn Thánh là vùng du lịch/ẩm thực và bờ kè ven sông.
- Bến xe Miền Đông (đặc biệt bến xe mới/khu vực chuyển đổi) - quan trọng cho giao thông liên tỉnh.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
- Chỉnh trang đô thị, tăng cường không gian công cộng, nâng cấp hạ tầng giao thông, mở rộng vỉa hè, hạ ngầm hệ thống cáp tại trục chính.
- Nâng cấp hệ thống thoát nước và chống ngập, đầu tư trạm bơm, nạo vét kênh, gia cố kè ven sông nhằm giảm ngập cục bộ trong mưa và triều.
- Phát triển cơ sở dịch vụ chất lượng cao, khuyến khích trung tâm y tế, giáo dục, thương mại hiện đại dọc các trục chính để tăng giá trị gia tăng kinh tế.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch quận Bình Thạnh
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050 tạo ra một Bình Thạnh thích ứng với biến đổi khí hậu, hành lang xanh ven sông, kết cấu kè bảo vệ, hệ thống thoát nước thông minh; mạng lưới giao thông đa phương thức (buýt nhanh, metro, kết hợp giao thông đường thủy), cân bằng giữa bảo tồn di sản và phát triển đô thị hiện đại. Bản đồ năm 2050 nên biểu diễn hành lang xanh dài hạn, dự án nâng cấp đê/kè và các hành lang phát triển cao tầng có kiểm soát dọc đảo tuyến chính.
