Tổng quan về quận Bình Tân trước sáp nhập
Bình Tân nằm ở phía Tây của trung tâm thành phố. Địa hình Bình Tân thuộc vùng đồng bằng trũng thấp của lưu vực sông Sài Gòn - cao độ biến đổi nhẹ theo các khu, có vùng cao dạng địa hình bào mòn sinh tụ và vùng thấp dạng tích tụ. Vì vậy chống ngập lụt và quản lý thoát nước là vấn đề quy hoạch mấu chốt cho quận. Quận có diện tích 52,02 km², dân số (2022) là 822.173 người, mật độ dân số đạt 15.804 người/km².
Ranh giới hành chính của quận trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp quận Tân Phú và Quận 6
- Phía Tây giáp huyện Bình Chánh
- Phía Nam giáp Quận 8 và huyện Bình Chánh
- Phía Bắc giáp Quận 12 và huyện Hóc Môn
Quận Bình Tân là một trong những quận nội thành có diện tích lớn của thành phố Hồ Chí Minh, đóng vai trò là cửa ngõ phía Tây thành phố, gồm nhiều khu dân cư có mật độ cao, khu thương mại, một số khu công nghiệp nhỏ và mạng lưới dịch vụ phục vụ cho cư dân nhập cư và lao động di cư. Quận đang ở giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ, chỉnh trang đô thị, hoàn thiện hạ tầng thoát nước, phát triển thương mại - dịch vụ, đồng thời sắp xếp lại đơn vị hành chính để tinh gọn quản lý.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, Quận có 10 phường gồm: An Lạc, An Lạc A, Bình Hưng Hòa, Bình Hưng Hòa A, Bình Hưng Hòa B, Bình Trị Đông, Bình Trị Đông A, Bình Trị Đông B, Tân Tạo, Tân Tạo A.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Quận Bình Tân có hệ thống trục chính kết nối nội thành và vùng ven (các tuyến quốc lộ, đường tỉnh lộ và hệ thống đường đô thị). Những tuyến chính, cùng với mạng lưới metro/bus đang được kỳ vọng kết nối sẽ là xương sống cho phát triển dịch vụ và logistics nội đô. Quy hoạch lộ giới, mở rộng nút giao và tổ chức giao thông là các nhiệm vụ thường xuyên trên chương trình đầu tư công quận.
Bình Tân là khu vực tập trung nhiều dự án nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá rẻ đến trung cấp cùng một loạt chung cư công nhân và nhà trọ - phản ánh cơ cấu dân cư lớn là lao động nhập cư. Nhiều khu dân cư được quy hoạch thành các “khu ở” theo mô hình 1/2000, một số khu vực đang được quy hoạch chỉnh trang để nâng cấp chất lượng sống.
Hạ tầng y tế - giáo dục, Quận có hệ thống trạm y tế phường, một số cơ sở y tế tuyến quận và phòng khám tư nhân nhưng do dân số lớn và mật độ cao, nhu cầu dịch vụ y tế chuyên sâu vẫn lớn và thường phải liên hệ với bệnh viện tuyến thành phố.Giáo dục của quận có mạng lưới từ mầm non đến trung học phổ thông song việc đảm bảo đủ cơ sở cho số lượng học sinh tăng nhanh vẫn là bài toán đầu tư.
Kinh tếgiao
Thương mại - dịch vụ nội đô: Thương mại bán lẻ, chợ, dịch vụ ăn uống, sửa chữa, logistics nhỏ là trụ cột kinh tế quận do đặc thù dân số tiêu dùng lớn.
Công nghiệp nhẹ - dịch vụ logistics: Bình Tân không có các khu công nghiệp kích thước rất lớn nhưng có nhiều cơ sở sản xuất nhỏ, xưởng, kho bãi phục vụ lưu chuyển hàng hóa khu vực nội đô. Điều này làm cho quận vừa là nơi cư trú vừa là mắt xích phục vụ hoạt động sản xuất, tiêu thụ của thành phố.
Bất động sản nhà ở giá rẻ - trung cấp: Do nhu cầu lớn từ người nhập cư, thị trường nhà ở tại Bình Tân tập trung nhiều phân khúc bình dân.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Định hướng phát triển của Bình Tân cần được gắn chặt vào Quy hoạch thành phố Hồ Chí Minh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 (QĐ 1711/QĐ-TTg) - khung chính sách vĩ mô đề ra mục tiêu GRDP, cơ cấu ngành, giao thông công cộng, đô thị xanh và chuyển đổi số. Trên cơ sở đó, quận cần cụ thể hóa thành các mục tiêu:
- Chỉnh trang đô thị và nâng cao chất lượng nhà ở: Hoàn thiện các dự án tái định cư, cải tạo chung cư kém chất lượng, phát triển nhà ở xã hội để ổn định dân cư.
- Hoàn thiện hạ tầng thoát nước và giảm ngập: Thực hiện hồ điều hòa, cải tạo kênh rạch và hệ thống cống để giảm điểm ngập nặng. Đây là nhiệm vụ ưu tiên trong nhiều đồ án quận.
- Nâng cấp giao thông - kết nối metro/bus nhanh: Bố trí điểm trung chuyển, nút giảm ùn tắc, hoàn thiện lộ giới và nút giao trọng điểm để giảm thời gian di chuyển.
- Phát triển kinh tế dịch vụ - logistics đô thị: Phát triển kho sạch, dịch vụ thương mại phục vụ nhu cầu nội đô; khuyến khích doanh nghiệp logistics áp dụng công nghệ.
- Ứng dụng đô thị thông minh: Xây dựng hệ thống giám sát ngập, quản lý giao thông thông minh, nền tảng dữ liệu mở quận - liên thông với dữ liệu thành phố.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch quận Bình Tân
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn năm 2050 cho Bình Tân nên hướng tới một quận đô thị hiện đại, xanh, có hệ thống giao thông công cộng hiệu quả và không gian sống chất lượng. Cụ thể:
- Đô thị xanh và chất lượng sống: Tăng diện tích mảng xanh công cộng, hệ thống thoát nước thấm, giảm ngập; phát triển các khu dân cư hỗn hợp có dịch vụ công cộng đủ mạnh; ưu tiên phát triển nhà ở bền vững.
- Trung tâm dịch vụ và logistics nội đô: Bình Tân trở thành một mắt xích logistics nội đô kết nối nhanh với các trục đường chính, giảm chi phí giao nhận cho thành phố. Cần kết hợp quy hoạch không gian đệm giữa khu công nghiệp nhẹ và khu dân cư.
- Cân bằng phát triển xã hội và môi trường: Phát triển kinh tế đi đôi với chính sách xã hội đảm bảo nhà ở giá rẻ, y tế, giáo dục cơ bản cho cư dân; kiểm soát ô nhiễm, cải thiện cảnh quan đô thị.
