Tổng quan về quận An Dương trước sáp nhập
Quận An Dương là một trong hai đơn vị hành chính mới của thành phố Hải Phòng được thành lập vào ngày 01/01/2025, với diện tích 78,84 km² và dân số 167.134 người. Từ một huyện thuần nông phát triển mạnh về công nghiệp và đô thị hóa, An Dương đã chính thức trở thành quận – mở ra một giai đoạn phát triển mới hiện đại, năng động và tiệm cận đô thị trung tâm.
Quận An Dương có vị trí địa lý chiến lược khi tiếp giáp trực tiếp với trung tâm thành phố Hải Phòng. Địa hình tại đây khá bằng phẳng, đan xen các khu dân cư, khu công nghiệp, cụm làng nghề và đồng ruộng canh tác, tạo ra sự đa dạng trong không gian sử dụng đất và cấu trúc dân cư. Hệ thống sông ngòi như sông Cấm, sông Kinh Môn, sông Lạch Tray, sông Hàn Nhuận mang lại tiềm năng lớn về giao thông đường thủy và cảnh quan đô thị sinh thái.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp quận Hồng Bàng và quận Lê Chân
- Phía Tây giáp huyện An Lão và huyện Kim Thành (Hải Dương)
- Phía Nam giáp quận Dương Kinh
- Phía Bắc giáp quận Thủy Nguyên
Đơn vị hành chính
Quận An Dương gồm có 10 phường trực thuộc, được hình thành từ các xã cũ có tốc độ đô thị hóa cao, đáp ứng tiêu chí thành lập đô thị loại III. Đây đều là các địa phương có tiềm năng phát triển đa ngành, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong tổ chức không gian đô thị của toàn thành phố.
Các đơn vị hành chính cụ thể gồm: Phường An Đồng, Phường An Hải, Phường An Hòa, Phường Đồng Thái, Phường Hồng Phong, Phường Hồng Thái, Phường Lê Lợi, Phường Lê Thiện, Phường Nam Sơn, Phường Tân Tiến.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng của quận An Dương trước sáp nhập được đánh giá là tương đối hoàn chỉnh, đặc biệt là hệ thống giao thông liên kết nội vùng và liên tỉnh. Hệ thống đường bộ tại đây bao gồm nhiều tuyến huyết mạch, nổi bật nhất là Quốc lộ 5 (đoạn có trạm thu phí một dừng số 2), Quốc lộ 10, Quốc lộ 17B (đường 208) – những tuyến đường quan trọng kết nối Hải Phòng với các tỉnh lân cận như Hải Dương, Thái Bình. Ngoài ra còn có tỉnh lộ 351 và tuyến đường Nguyễn Trường Tộ giữ vai trò then chốt trong lưu thông hàng hóa và giao thông dân sinh.
Hệ thống đường sắt Hà Nội – Hải Phòng đi qua địa bàn quận với hai nhà ga là Dụ Nghĩa và Vật Cách, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho vận chuyển hành khách và hàng hóa bằng đường sắt. Giao thông đường sông cũng có vai trò nhất định với các tuyến sông lớn như sông Kinh Môn, sông Cấm, sông Hàn Nhuận và sông Lạch Tray, đóng vai trò trong vận tải thủy và tiềm năng du lịch nội thủy trong tương lai.
Quận An Dương cũng đang từng bước đầu tư, mở rộng các khu đô thị mới, các khu dân cư hiện đại, hệ thống trường học, trung tâm hành chính và các thiết chế văn hóa. Với tốc độ đô thị hóa cao, hạ tầng điện, nước, viễn thông và xử lý môi trường cũng từng bước được hoàn thiện theo hướng hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.
Kinh tế
Kinh tế quận An Dương trước sáp nhập được đánh giá là khá năng động, đặc biệt ở khu vực phía Đông và Đông Nam – nơi tập trung các cụm làng nghề, dịch vụ vận tải và tiểu thủ công nghiệp. Là địa phương có lợi thế tiếp giáp trung tâm thành phố Hải Phòng và các khu công nghiệp lớn, An Dương nhanh chóng hình thành cơ cấu kinh tế đa dạng, từ công nghiệp, dịch vụ đến nông nghiệp công nghệ cao.
Một trong những điểm nổi bật của kinh tế An Dương chính là sự phát triển mạnh mẽ của dịch vụ và vận tải. Đặc biệt, tuyến đường bộ từ Tân Tiến đến An Đồng có mật độ phương tiện cao, là nơi tập trung nhiều doanh nghiệp vận tải và logistics phục vụ nhu cầu di chuyển hàng hóa giữa nội thành và các tỉnh lân cận. Các khu vực giáp ranh với quốc lộ và đường sắt cũng xuất hiện nhiều kho bãi, gara sửa chữa và doanh nghiệp dịch vụ vận tải đường dài.
Về nông nghiệp, quận An Dương có truyền thống lâu đời với các sản phẩm chủ lực như hoa, cây cảnh, rau màu và đặc sản mì gạo, bánh đa. Việc chuyển đổi mô hình sản xuất từ nhỏ lẻ sang tập trung theo chuỗi giá trị đã giúp nhiều hộ gia đình nâng cao thu nhập, đồng thời thúc đẩy phát triển các mô hình kinh tế hợp tác.
Làng nghề truyền thống
Dù không nổi bật toàn diện như một số quận/huyện khác, An Dương vẫn sở hữu một hệ thống làng nghề và làng có nghề đáng chú ý, tập trung nhiều ở phía Đông và Đông Nam. Những làng nghề này vừa phục vụ nhu cầu tiêu dùng địa phương, vừa đóng góp vào phát triển kinh tế - văn hóa bền vững.
Tiêu biểu nhất là cụm làng nghề hoa, cây cảnh ở các phường An Hải (Đồng Dụ, Tri Yếu), Hồng Thái (Kiều Trung), Đồng Thái (Minh Kha). Đây là những địa phương nổi tiếng trong và ngoài thành phố với nghề trồng và kinh doanh cây cảnh, đặc biệt sôi động vào dịp Tết nguyên đán và các sự kiện lễ hội.
Bên cạnh đó, phường Tân Tiến nổi tiếng với làng bánh đa (mì gạo) Nông Xá và Kênh Giao, nơi sản xuất các loại mì truyền thống theo phương pháp thủ công, bảo đảm hương vị đặc trưng và được tiêu thụ mạnh trên thị trường. Đây cũng là nghề mang lại sinh kế bền vững cho hàng trăm hộ dân, được đánh giá là có tiềm năng mở rộng quy mô.
Ngoài ra, một số nghề phụ và nghề đặc thù như thu gom phế liệu ở Xích Thổ (Hồng Thái), đăng đó tại Tiên Sa (Hồng Thái) cũng cho thấy sự đa dạng trong cấu trúc làng nghề của An Dương. Phường An Đồng là trung tâm dịch vụ và đa nghề, nơi tập trung nhiều lao động tay nghề cao hoạt động trong các lĩnh vực cơ khí, nội thất, xây dựng...
Di tích, danh lam thắng cảnh
Theo khảo sát và tổng hợp thông tin hiện có, quận An Dương không sở hữu các di tích, danh lam thắng cảnh nổi tiếng ở cấp quốc gia hoặc thành phố được nhiều người biết đến. Điều này phần nào do đặc điểm địa lý thuần đồng bằng công nghiệp, không có nhiều điều kiện tự nhiên để phát triển các danh thắng.
Tuy nhiên, đây cũng chính là cơ hội để An Dương tập trung vào xây dựng hình ảnh đô thị hiện đại, phát triển các công trình kiến trúc mới, công viên, tuyến cảnh quan và khu sinh thái nhân tạo phục vụ cộng đồng. Một số điểm sinh hoạt văn hóa truyền thống địa phương vẫn được người dân duy trì tại các đình làng, nhà thờ họ, cơ sở tín ngưỡng tôn giáo cấp phường – tuy quy mô nhỏ nhưng mang giá trị tinh thần đáng trân trọng.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Đến năm 2030, quận An Dương đặt mục tiêu trở thành một đô thị vệ tinh phát triển năng động, có vai trò là cầu nối quan trọng giữa trung tâm Hải Phòng và các khu vực kinh tế vùng lân cận như Hải Dương, Quảng Ninh và Hà Nội. Quận sẽ tiếp tục nâng cấp đồng bộ cơ sở hạ tầng, hiện đại hóa hệ thống giao thông, phát triển khu đô thị mới, đẩy mạnh thu hút đầu tư công nghiệp – dịch vụ chất lượng cao.
Trên cơ sở đó, hàng loạt dự án đã và đang được quy hoạch, bao gồm nâng cấp trục giao thông Quốc lộ 5, mở rộng các tuyến đường kết nối Nguyễn Trường Tộ – Tân Tiến – An Đồng, hiện đại hóa hai nhà ga Dụ Nghĩa và Vật Cách, cùng với cải tạo hệ thống sông ngòi như sông Cấm, Kinh Môn nhằm phát triển giao thông nội thủy và giảm thiểu ngập úng. Một số khu đô thị dịch vụ mới, cụm công nghiệp sạch và kho vận logistics cũng sẽ được hình thành để thu hút đầu tư và tạo việc làm.
Đồng thời, An Dương chú trọng cải thiện môi trường sống, đầu tư vào y tế, giáo dục và các thiết chế văn hóa. Các phường trọng điểm như An Đồng, Hồng Phong, Tân Tiến sẽ là trung tâm phát triển hạ tầng xã hội và thương mại – dịch vụ. Những khu vực có làng nghề truyền thống sẽ được hỗ trợ nâng cấp công nghệ sản xuất, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và bảo tồn bản sắc văn hóa địa phương.
Tầm nhìn đến năm 2050
Định hướng đến năm 2050, quận An Dương sẽ trở thành một đô thị thông minh, sinh thái và công nghiệp hiện đại, tích hợp đầy đủ các chức năng dân cư, thương mại, dịch vụ, giáo dục, công nghệ và văn hóa. Hệ thống giao thông đa phương thức (đường bộ, sắt, thủy) sẽ được kết nối chặt chẽ với các trung tâm lớn của Hải Phòng và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.
Tầm nhìn dài hạn cũng hướng đến việc phát triển các cụm công nghiệp công nghệ cao, các khu logistics xanh, cùng với các khu đô thị sinh thái ven sông Cấm và sông Lạch Tray. Đồng thời, An Dương sẽ trở thành trung tâm trung chuyển vận tải – thương mại của Hải Phòng nhờ vị trí chiến lược và hệ thống hạ tầng đồng bộ.
Một nhiệm vụ then chốt là bảo tồn và phát triển làng nghề, kết hợp giữa bảo tồn không gian truyền thống với ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất, quảng bá thương hiệu làng nghề đặc trưng. Các vùng sản xuất nông nghiệp đô thị, hoa – cây cảnh, nông nghiệp sạch sẽ được quy hoạch thành vùng chuyên canh – du lịch trải nghiệm, tạo nên sự gắn kết giữa phát triển kinh tế, văn hóa và du lịch cộng đồng.
