Tổng quan về quận 6 trước sáp nhập
Quận 6 là một quận nội thành nằm về phía Tây Nam lõi trung tâm thành phố Hồ Chí Minh. Địa hình Quận 6 nằm trên đồng bằng ven sông, địa hình tương đối bằng phẳng, cao độ thấp (đặc trưng các quận nội đô của thành phố). Do đặc điểm này và hệ thống kênh, rạch (kênh Tàu Hủ, kênh Ruột Ngựa…), quận chịu rủi ro ngập khi có mưa lớn kết hợp triều cường. Quận có diện tích 7,14 km², dân số (2019) là 233.561 người, mật độ dân số đạt 32.712 người/km². Quận có diện tích khiêm tốn nhưng mật độ dân cư cao.
Ranh giới tiếp giáp của Quận trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp Quận 5 với ranh giới là các tuyến đường Nguyễn Thị Nhỏ, Ngô Nhân Tịnh và bến xe Chợ Lớn
- Phía Tây giáp quận Bình Tân với ranh giới là đường An Dương Vương
- Phía Nam giáp Quận 8 với ranh giới là kênh Tàu Hủ và kênh Ruột Ngựa
- Phía Bắc giáp Quận 11 (với ranh giới là các tuyến đường Hồng Bàng, Tân Hóa) và quận Tân Phú
Vị trí này khiến Quận 6 vừa là cửa ngõ giao thương giữa lõi trung tâm và vùng Tây Nam thành phố, vừa có lợi thế về hệ thống đường bộ kết nối.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, Quận 6 có 10 phường gồm: Phường 1, Phường 2, Phường 7, Phường 8, Phường 9, Phường 10, Phường 11, Phường 12, Phường 13, Phường 14.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Quận 6 có mạng lưới đường bộ dày đặc với các trục chính như An Dương Vương, Hồng Bàng, Nguyễn Văn Luông, Trần Văn Kiểu, Phạm Văn Chí - nối quận với các vùng lân cận và các tuyến kết nối đến Quận 5, Quận 8 và Quận Bình Tân. Những trục này thường đông đúc vào giờ cao điểm.
Về hạ tầng thương mại - chợ truyền thống có Chợ Bình Tây (thuộc khu vực Chợ Lớn) là một trung tâm bán sỉ - bán lẻ lớn đồng thời Quận 6 có hệ thống chợ truyền thống và cửa hàng bán buôn chuyên ngành, tạo nên một mạng thương mại sầm uất phục vụ cả nội thành và khu vực lân cận. Việc này kết hợp với vai trò truyền thống trong thương mại giúp quận có nền kinh tế dịch vụ thương mại mạnh.
Hạ tầng điện, nước, viễn thông mạng lưới cơ bản được phủ kín, đáp ứng nhu cầu dân cư nhưng trong các khu lõi thương mại, áp lực tiêu thụ và nhu cầu hạ ngầm hóa hạ tầng lớn.
Hạ tầng thoát nước và chống ngập là ưu tiên hàng đầu trong đầu tư hạ tầng. Y tế - giáo dục của quận có các trường học, phòng khám và cơ sở y tế phục vụ cư dân; các bệnh viện tuyến thành phố thường nằm ở khu vực lân cận nhưng dễ tiếp cận từ Quận 6.
Kinh tế
Quận 6 là một quận nội đô có nền kinh tế thương mại mạnh, đặc biệt là thương mại bán sỉ/bán lẻ (mạng Chợ Lớn - nổi bật là Chợ Bình Tây), cùng với hệ sinh thái doanh nghiệp vừa và nhỏ và hàng vạn hộ kinh doanh. Năm 2024 Quận 6 đạt mức thu ngân sách kỷ lục so với lịch sử địa phương (trên 1.200 tỷ đồng) và có hoạt động mạnh mẽ trong việc thành lập doanh nghiệp, tiếp cận tín dụng cho doanh nghiệp/hộ kinh doanh.
Quận 6 đóng vai trò là mắt xích trong mạng Chợ Lớn - cung cấp hàng hóa sỉ cho cả thành phố và vùng lân cận; chợ đầu mối như Chợ Bình Tây hoạt động cả ngày (một số hoạt động bắt đầu lúc rạng sáng) - tạo dòng tiền, việc làm lớn cho địa phương. Điều này tạo thu ngân sách từ hoạt động thương mại, thuế, phí, thuê đất thương mại là nguồn chính đóng góp cho ngân sách quận (giải thích vì sao thu ngân sách nhà nước đạt mức kỷ lục).
Về Cấu trúc doanh nghiệp và hộ kinh doanh của Quận đa số là doanh nghiệp vừa/nhỏ, hộ kinh doanh gia đình, cửa hàng bán buôn/bán lẻ, xưởng gia công phục vụ chuỗi chợ. Quận 6 có tiềm năng du lịch mua sắm, ẩm thực (du khách nội/ngoại vào Chợ Lớn) - đây là mảng đóng góp thêm cho doanh thu dịch vụ nếu được khai thác bài bản.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Quận 6 nằm trong hệ thống quy hoạch chung thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn năm 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 - các lớp quy hoạch phân khu và sử dụng đất xác định chức năng đất, trục phát triển, vùng chỉnh trang và các khu ưu tiên đầu tư hạ tầng.
- Chỉnh trang đô thị: Cải tạo các khu lõi cũ, nâng cấp hạ tầng thoát nước, đánh giá lại chức năng đất dùng cho thương mại so với nhu cầu ở xã hội.
- Bảo tồn vai trò thương mại - chợ: Kết hợp quản lý chợ, nâng cấp cơ sở hạ tầng chợ, đảm bảo an toàn thực phẩm và tổ chức không gian thương mại văn minh.
- Phát triển hạ tầng giao thông và chống ngập: Ưu tiên dự án thoát nước, kè sông/kênh và kết nối giao thông để giảm ùn tắc.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch quận 6
Tầm nhìn đến năm 2050
- Lõi thương mại lịch sử thích ứng đồng thời là nút logistics nội đô: Quận 6 giữ vai trò là trung tâm bán - buôn truyền thống (Bình Tây - Chợ Lớn) nhưng đã được nâng cấp thành các phức hợp thương mại - logistic - dịch vụ có năng suất cao hơn, tích hợp kho phân phối nhỏ phục vụ bán hàng trực tuyến.
- Đô thị đa phương thức, ít ô tô hơn: Hệ thống metro/đường sắt đô thị cộng các tuyến bus nhanh và kết nối hành lang thủy làm tăng giao thông công cộng; tỷ lệ đi bộ và sử dụng giao thông công cộng tăng đáng kể.
- Thích ứng khí hậu và hành lang xanh: Kênh/rạch được cải tạo thành hành lang xanh - vừa thoát nước vừa là không gian công cộng; quận quản lý được rủi ro ngập và cải thiện chất lượng môi trường đô thị.
- Kinh tế dịch vụ cao hơn, du lịch di sản cục bộ: Sản phẩm du lịch văn hoá gắn với Chợ Lớn và chợ Bình Tây, kết hợp trải nghiệm ẩm thực, di sản, đóng góp ổn định vào nền kinh tế địa phương.
