Tổng quan về quận 10 trước sáp nhập
Quận 10 nằm ở khu vực trung tâm thành phố. Địa hình bằng phẳng, cao độ thấp (điển hình cho vùng đồng bằng sông), thuận lợi cho phát triển mạng lưới giao thông dày đặc. Tuy nhiên mật độ xây dựng cao dẫn đến ít quỹ đất công cộng lớn (ngoại trừ một số công viên như Công viên văn hóa Lê Thị Riêng) nên đòi hỏi quản lý không gian công cộng chặt chẽ. Quận có diện tích 5,72 km², dân số (2019) là 234.819 người, mật độ dân số đạt 36.690 người/km².
Ranh giới tiếp giáp của Quận trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp Quận 3 với ranh giới là các tuyến đường Cách Mạng Tháng Tám, Điện Biên Phủ và Lý Thái Tổ
- Phía Tây giáp Quận 11 với ranh giới là đường Lý Thường Kiệt
- Phía Nam giáp Quận 5 với ranh giới là các tuyến đường Hùng Vương và Nguyễn Chí Thanh
- Phía Bắc giáp quận Tân Bình với ranh giới là đường Bắc Hải
Quận 10 có mạng lưới thương mại - dịch vụ phong phú, đồng thời là nơi tập trung nhiều thiết chế văn hóa, thương mại (chợ, trung tâm thương mại, nhà hát) phục vụ cư dân các quận lân cận. Quận 10 vừa giữ vai trò kết nối giữa các quận trung tâm phía Bắc - Tây Bắc, vừa là khu chức năng hỗn hợp với nhiều hoạt động thương mại và dịch vụ đô thị.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, Quận 10 có 11 phường gồm: Phường 1, Phường 2, Phường 4, Phường 6, Phường 8, Phường 9, Phường 10, Phường 12, Phường 13, Phường 14, Phường 15.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Quận 10 với các trục giao thông lớn: Đường 3 Tháng 2 (3/2), Lý Thường Kiệt, Sư Vạn Hạnh, Lý Thái Tổ, Điện Biên Phủ… là các trục xuyên quận, có vai trò kết nối hành khách và hàng hóa giữa Quận 10 và các quận trung tâm. Trục này là xương sống cho các hoạt động thương mại, dịch vụ và vận tải. Vạn Hạnh Mall (trung tâm thương mại quy mô lớn tại Quận 10) là điểm nhấn thương mại hiện đại, quy mô diện tích kinh doanh lớn. Sự hiện diện của Vạn Hạnh Mall nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ bán lẻ hiện đại cho quận. Chợ Nhật Tảo (chợ đồ điện tử /chợ công nghệ /đồ cũ) và Chợ Hồ Thị Kỷ (chợ hoa nổi tiếng) là những đầu mối thương mại chuyên ngành, vừa là điểm bán buôn - bán lẻ vừa là điểm thu hút khách du lịch ẩm thực và mua sắm.
Hạ tầng điện, nước, viễn thông được phủ kín cơ bản; khu lõi có nhu cầu hạ ngầm cáp, nâng cấp mạng điện để vừa cải thiện mỹ quan vừa tăng độ tin cậy cho dịch vụ thương mại. Thoát nước và chống ngập của Quận 10 giống nhiều quận nội đô khác, cần kế hoạch chống ngập phù hợp như nâng cấp cống, bơm tiêu, chỉnh trang mương, mở rộng cửa thoát.
Hạ tầng y tế - giáo dục, Quận 10 có hệ thống trường công, tư; nhiều cơ sở y tế, phòng khám; các công trình văn hóa (Nhà hát Hòa Bình) phục vụ nhu cầu văn hóa, giải trí. Nhà hát Hòa Bình tọa lạc trên đường 3/2, là một công trình văn hóa quan trọng của quận.
Kinh tế
Quận 10 có cơ cấu kinh tế dựa trên thương mại - dịch vụ - bán lẻ chuyên ngành (chợ đầu mối, trung tâm thương mại), cùng các hoạt động nhỏ và vừa. Theo báo chí địa phương tổng hợp cho biết tổng thu ngân sách năm 2020 - 2024 của Quận 10 đạt khoảng 11.775 tỷ đồng; đạt 103,8% kế hoạch. Điều này cho thấy Quận 10 có khả năng huy động nguồn thu đều đặn từ hoạt động thương mại - dịch vụ.
Ngành thương mại bán lẻ và dịch vụ có mạng chợ đầu mối (Nhật Tảo, Hồ Thị Kỷ) và Vạn Hạnh Mall tạo nên hệ sinh thái bán lẻ truyền thống kết hợp hiện đại; ngành dịch vụ (F&B, bán sỉ, logistics nội đô) là xương sống kinh tế. Quận 10 có mật độ doanh nghiệp và hộ kinh doanh lớn (số DN và hộ thay đổi theo năm).
Nền kinh tế Quận 10 mang điểm mạnh nằm ở vị trí nội đô, có mạng lưới thương mại chuyên ngành (chợ & mall), năng lực thu ngân sách cao, khả năng giải ngân vốn đầu tư tốt. Bên cạnh thuận lợi vẫn còn tồn tại những thách thức như hạn chế quỹ đất, áp lực chỉnh trang đô thị (có thể làm tăng chi phí thuê mặt bằng), quản lý giao thông và thoát nước trong giờ cao điểm, áp lực thích ứng với thương mại điện tử.
Điểm du lịch văn hoá
Quận 10 có một số địa điểm văn hóa - giải trí và chợ nổi tiếng:
- Nhà hát Hòa Bình địa chỉ đường 3 Tháng 2 - biểu tượng văn hóa lớn, thường tổ chức nhiều chương trình nghệ thuật.
- Chợ Hồ Thị Kỷ - chợ hoa đêm, điểm ẩm thực phong phú, là điểm tham quan ẩm thực về đêm.
- Chợ Nhật Tảo - chuyên đồ điện tử, linh kiện, là điểm thương mại chuyên ngành.
- Công viên văn hóa Lê Thị Riêng - không gian công cộng lớn, cần ghi trên bản đồ đô thị về tiện ích công cộng.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Quy hoạch thành phố và các quyết định phát triển địa phương định hướng Quận 10 theo hướng chỉnh trang đô thị - nâng cấp hạ tầng - phát triển thương mại dịch vụ có giá trị gia tăng - tăng không gian công cộng.
- Giữ và nâng cao vai trò thương mại - dịch vụ, phát triển các cụm thương mại, hỗ trợ chợ đầu mối hiện đại hóa, khuyến khích dịch vụ có giá trị gia tăng (tài chính, logistic nội đô).
- Chỉnh trang hạ tầng kỹ thuật, hoàn thành mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công cho các dự án thoát nước, mở hẻm, sửa chữa nhà hát, nâng cấp không gian công cộng.
- Cải thiện môi trường sống, tăng diện tích cây xanh, cải tạo không gian công cộng như công viên Lê Thị Riêng, nâng cao tiện ích xã hội, giảm hộ cận nghèo theo mục tiêu địa phương.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch quận 10
Tầm nhìn đến năm 2050
- Quận 10 trở thành đô thị trung tâm nhỏ, nhiều phương thức di chuyển, thân thiện người đi bộ: Mạng metro hoàn chỉnh cộng bus nhanh và kết nối đi bộ liên khu, giảm tỉ trọng xe cá nhân; phố chính được ưu tiên không gian công cộng và thương mại chất lượng cao.
- Khu thương mại đặc sản và trải nghiệm đô thị: Quận 10 duy trì các đầu mối kinh tế truyền thống (chợ hoa, chợ linh kiện) nhưng trong nền tảng hạ tầng hiện đại, trở thành điểm đến du lịch ẩm thực - mua sắm có thương hiệu.
- Thích ứng khí hậu và hạ tầng xanh: Hành lang thoát nước, công viên nhỏ dọc trục, hệ thống xử lý nước mưa thông minh giúp giảm rủi ro và nâng cao chất lượng sống.
